„Búdapest“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Merki: Afturkalla |
lagfæring |
||
Lína 12:
}}
[[Mynd:Budapest from Gellert Hill.jpg|right|thumb|300px|Búdapest af [[Gellért Hæð]], horft til norðurs]]
'''Búdapest''' er höfuðborg [[Ungverjaland]]s og jafnframt miðpunktur, stjórnmála, menningar, viðskipta, iðnaðar og samgangna fyrir Ungverjaland í heild sinni. Árið [[1873]] sameinuðust borgirnar á bökkum [[Dóná]]r, [[Buda]] og [[Óbúda|Óbuda]] á hægri bakkanum, þeim vestari, og [[Pest]] á vinstri bakkanum, þeim eystri í eina borg, Búdapest. Nú er borgin sú sjötta stærsta innan [[Evrópusambandið|Evrópusambandisns]]. Tæp 1,8 milljón manns [[
== Saga ==
Lína 20:
[[Mynd:Budapest bridge.jpg|right|thumb|300px|[[Széchenyi Lánchíd|Széchenyi Keðjubrúin]]]]
Í kringum árið [[900]] komu [[Ungverji|
Yfirtaka [[Ottoman-veldið|Ottoman-veldisins]] á
Pest óx hraðar á 18. og 19. öld. Meðan íbúafjöldi Pest tuttugufaldaðist fimmfaldaðist íbuafjöldinn einungis hinumeginn [[Dóná]].
Ungverjar komu á fót byltingarstjórn árið [[1849]] og voru ekki hrifnir af endurreisn
Á tuttugustu öldinni var mestur vöxtur í úthverfum borgarinnar, sérstaklega í [[Újpest]] og [[Kispest]], með auknum hlut borgarinnar í iðnaðarframleiðslu landsins. Mannfall Ungverja í [[Fyrri
Milli 20% og 40% af 250,000 gyðingum í Búdapest féllu fyrir [[Nasismi|Nasistum]] og Boga kross
[[1. janúar]] [[1950]], var landsvæði Búdapest stækkað umtalsvert. Borgin bætti fyrir skaðann sem hún hlaut í umsátri Sovíetmanna 1944 á sjötta og sjöunda áratugnum og var með því skólabókardæmi um nýtanleika í byggingarstíl fremur en fegurð, sem afleiðing kommúnistastjórnarinnar ([[1947]]–[[1989]]) upp frá 1960. frá 1980 hefur íbúum borgarinnar líkt og landsins farið fækkandi.▼
▲[[1. janúar]] [[1950]], var landsvæði Búdapest stækkað umtalsvert. Borgin bætti fyrir skaðann sem hún hlaut í umsátri
=== Íbúaþróun ===
[[Mynd:Budapest Population graph.PNG|thumb|250px|left|Population Graph]]
Lína 46 ⟶ 44:
* [[2003]]: 1,719,343
* [[2013]]: 1.735.711
* [[2017]]: 1.750.268
== Hverfi Búdapest ==
[[Mynd:Budapest districts.png|right|thumb]]
Lína 58 ⟶ 56:
=== Neðanjarðarlestir ===
Neðanjarðarlestakerfi Búdapest, Metro, er næst elsta kerfi sinnar tegundar í Evrópu. Upprunalega leiðin er merkt M1 ellegar kölluð
▲Neðanjarðarlestakerfi Búdapest, Metro, er næst elsta kerfi sinnar tegundar í Evrópu. Upprunalega leiðin er merkt M1 ellegar kölluð gulaleiðin. Hún var endurgerð til að þjóna áhugamönnum um söguna. M2 (rauð) og M3 (blá), voru teknar í notkun síðar, unnið er að gerð M4 og hafist verður handa við M5 á næsta ári.
== Tenglar ==
* [http://english.budapest.hu/ Official Budapest portal]
* [http://maps.google.com/maps?ll=47.495613,19.048920&spn=0.086517,0.124626&t=k&hl=en Gervihnattamynd]
Lína 86 ⟶ 82:
* [http://www.bkv.hu/ Almenningssamgöngur í Búdapest]
* [http://www.bh.org.il/Communities/Archive/Budapest.asp/ Samfélag Gyðinga í Búdapest]
{{Höfuðborgir í Evrópu}}
|