„Hjaltlandseyjar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Merki: 2017 source edit
mEkkert breytingarágrip
Lína 97:
Frá miðju 13. aldar sóttust skoskir konungar í auknu mæli eftir að leggja undir sig eyjarnar sem lágu í kringum fastalandið. [[Alexander 2. Skotakonungur|Alexander 2.]] hóf framtakið af alvöru en sonur hans [[Alexander 3. Skotakonungur|Alexander 3.]] hélt því áfram eftir dauða hans. Þetta framtak gerði það að verkum að [[Hákon gamli]] réðst inn í eyjarnar. Flotinn hans kom saman í Breiðeyjarsundi og sigldi svo til Skotlands. Eftir [[orrustan um Largs|orrustuna um Largs]], sem lauk við pattstöðu, hörfaði Hákon til Orkneyja. Hann dó þar í desember 1263.
 
Eftir andlát Hákons varhættu hættNorðmenn við frekara landnámi Norðmanna í Skotlandi. [[Suðureyjar]] og [[Mön]] voru gefnar til konungsríkisins Skotlands árið 1266 við gerð [[Perth-sáttmálinn|Perth-sáttmálans]]. Skotar viðurkenndu þó [[fullveldi]] Norðmanna yfir Orkneyjum og Hjaltlandseyjum.
 
=== Sameining við Skotland ===
[[Mynd:James_III_and_Margaret_of_Denmark.jpg|thumb|250px|[[Jakob 3. Skotakonungur|Jakob 3.]] og [[Margrét af Danmörku]], en heitbinding þeirra gerði það að verkum að Hjaltlandseyjar komu undir stjórn Skota.]]
Þótt Orkneyjar og Hjaltlandseyjar hafi enn verið undir stjórn Norðmanna á 14. öld fóru áhrif Skota vaxandi. [[Jón Haraldsson]], sem var drepinn í [[Thurso]] árið 1231, var síðasti norræni jarlinn. Eftir það voru jarlar aðalsmenn í skosku ættunum Angus og St Clair. Við dauða [[Hákon 6. Magnússon|Hákons 6.]] árið 1380 sameinaðist Noregur við Danmörku og áhugi norsk-danska konungsins á eyjunum dvínaði. Árið 1469 voru eyjarnar veðsettar af [[Kristján 1.|Kristjáni 1.]] Danakonungi sem trygging á greiðslu [[heimanmundur|heimanmundar]] fyrir dóttur sína [[Margrét af Danmörku|Margréti]], sem var heitbundin [[Jakob 3. Skotakonungur|Jakobi 3. Skotakonungi]]. Þar sem heimanmundurinn var aldrei greiddur varð veðið við skosku kórónuna varanlegt. Árið 1470 vék [[Vilhjálmur Sinclair, 1. jarl af Katanesi]] fyrir Jakob 3. og ári seinna voru eyjarnar lagðar undir skosku kórónuna. Þetta var staðfest með lögum á [[skoska þingið|skoska þinginu]] árið 1472.
 
Árið 1469 voru eyjarnar veðsettar af [[Kristján 1.|Kristjáni 1.]] Danakonungi sem trygging á greiðslu [[heimanmundur|heimanmundar]] fyrir dóttur sína [[Margrét af Danmörku|Margréti]], sem var heitbundin [[Jakob 3. Skotakonungur|Jakobi 3. Skotakonungi]]. Þar sem heimanmundurinn var aldrei greiddur varð veðið við skosku kórónuna varanlegt. Árið 1470 vék [[Vilhjálmur Sinclair, 1. jarl af Katanesi]] fyrir Jakob 3. og ári seinna voru eyjarnar lagðar undir skosku kórónuna. Þetta var staðfest með lögum á [[skoska þingið|skoska þinginu]] árið 1472.
Frá 15. öld skiptu Hjaltlendingar við kaupmenn frá [[Hansasambandið|Hansasambandinu]]. Kaupmennirnir keyptu skipsfarma af saltfiski, ull og smjöri og fluttu inn salt, dúka, bjór og aðrar vörur. Seinni hluti 16. aldar og fyrri hluti 17. aldar einkenndist af stjórn einræðisherrans [[Róbert Stewart]] jarls og sons síns Patricks. [[María Skotadrottning]], hálfsystir Róberts, faldi honum eyjarnar. Sonur Róberts sá um byggingu [[Skálavogskastali|Skálavogskastala]] en eftir að hann var fangelsaður árið 1609 lagði kórónan Orkneyjar og Hjaltlandseyjar aftur undir sig. Árið 1643 faldi [[Karl 1. Englandskonungur]] [[Vilhjálmur Douglas|Vilhjálmi Douglas, 7. jarl af Morton]]. Morton-ættin hélt eyjunum öðru hvoru til ársins 1766 þegar [[Jakob Douglas|Jakob Douglas, 14. jarl af Morton]] seldi eyjarnar til Laurence Dundas.
 
Frá 15. öld skiptu Hjaltlendingar við kaupmenn frá [[Hansasambandið|Hansasambandinu]]. Kaupmennirnir keyptu skipsfarma af saltfiski, ull og smjöri og fluttu inn salt, dúka, bjór og aðrar vörur. Seinni hluti 16. aldar og fyrri hluti 17. aldar einkenndisteinkenndust af stjórn einræðisherrans [[Róbert Stewart]] jarls og sons síns Patricks. [[María Skotadrottning]], hálfsystir Róberts, faldi honum eyjarnar. Sonur Róberts sá um byggingu [[Skálavogskastali|Skálavogskastala]] en eftir að hann var fangelsaður árið 1609 lagði kórónan Orkneyjar og Hjaltlandseyjar aftur undir sig. Árið 1643 faldi [[Karl 1. Englandskonungur]] [[Vilhjálmur Douglas|Vilhjálmi Douglas, 7. jarl af Morton]] eyjarnar. Morton-ættin hélt eyjunum öðru hvoru til ársins 1766 þegar [[Jakob Douglas|Jakob Douglas, 14. jarl af Morton]] seldi eyjarnar til Laurence Dundas.
 
== Tenglar ==