„Serbókróatíska“: Munur á milli breytinga

'''Serbókróatíska''' er [[suðurslavnesk tungumál|suðurslavneskt mál]] talað í [[Serbía|Serbíu]], [[Króatía|Króatíu]], [[Bosnía og Hersegóvína|Bosníu og Hersegóvínu]], [[Svartfjallaland]]i og [[Kosóvó]]. Málið skiptist í fjórar aðal[[mállýska|mállýskur]] sem eru [[gagnkvæmur skiljanleiki|gagnkvæmt skiljanlegar]]. Saman mynda mállýskurnar [[mállýskusamfella|samfellu]], en saga landanna þar sem málið er talað hefur leitt til fjölda svæðisbundinna mismuna.

Hugtakið „serbókróatíska“ var notað meira í [[Júgóslavía|Júgóslavíu]] árin 1922–1941 og 1954–1991, þar sem hún var [[opinbert tungumál]]. Í dag er oft talað um mállýskur serbókróatísku eins og þær séu sér tungumál, envegna þjóðernishyggju og stofnun nýrra þjóðríkja eftir að Júgóslavía liðaðist í sundur á 20.öldinni. En þau heita [[bosníska]], [[serbískaserbneska]], [[króatíska]] og [[svartfellska|svartfellska.]]. Frá málvísindalegu sjónarhorni er litið á mállýskurnar sem eitt tungumál.

Munurinn á mállýskum er ekki stór og hægt að tjá sig án misskilninga þó að tvær mismunandi mállýskur eða mál séu töluð. Auk þess eru mörkin milli málanna og mállýskanna á reiki og ráðast oft af hvernig viðkomandi málnotandi skilgreinir sig. Sem dæmi má nefna BosníuserbaBosníu Serba, sem kallakallar mál sitt serbískaserbnesku, Bosníu Króata sem kallar mál sitt króatísku, þrátt fyrir að þeir talinoti samasömu máliðmállyskuna og Bosníumenn,bosniskir múslimar sem kalla sitt mál bosnískabosnísku. Svartfellingar sem einhversskonar samheitir við serbnesk þjóðerni nota ennþá serbnesku þegar spurt er um tungumál. Mörkin á mállýskum geta svarað meira eða minna til ríkislandamæra eða þjóðlegra og trúarlegra hópa.

Málið er orðið fyrir áhrifum frá málum ríkjandi valdanna á svæðinu, t.d. eru fleiri orð af tyrkneskum uppruna í bosnísku, í serbneskri mállýsku bæði tyrknesk og grískt orð og í króatískukróatískri fleiri þýsk orð. Ýmis stafróf hafa verið notuð til að skrifa tungumálið, meðal annars kirkjuslavneskt, [[Latneskt stafróf|latneskt]], [[Kýrillískt stafróf|kýrillískt]] og [[Arabískt letur|arabískt]]. LatneskaReynt ogvar kýrillískaað stafrófintaka hafaarabíska veriðstafrófið mestí áberandinotkun hinþegar síðariTyrkir árréðu enyfir bæðisvæðinu, voruþá opinbersérstaklega ívar Júgóslavíu.reynt Áað tímumbúa Júgóslavíutil dróstnýtt tungumál munurinnfyrir áBosníu mállýskunummúslíma saman,til enað aðgreina þeim frá þvíSerbum aðog landiðKróötum, varen [[upplausnþó Júgóslavíu|uppleyst]]án áárángurs. tíundaLatnesku áratugnumog hefurKýrillísku veriðstafrófin litiðhafa tilverið sögulegramest munaáberandi áhin málunumsíðari ogár staðlaren íbæði hverjuvoru landiopinber hafaí skilistJúgóslavíu.