„Púertó Ríkó“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
mEkkert breytingarágrip
Lína 37:
'''Púertó Ríkó''' (formlegt heiti: '''Samveldið Púertó Ríkó'''; [[spænska]]: ''Estado Libre Asociado de Puerto Rico'', [[enska]]: ''Commonwealth of Puerto Rico'') er sérstakt sambandssvæði innan [[BNA|Bandaríkjanna]], austan við [[Dóminíska lýðveldið]] og vestan við [[Jómfrúaeyjar]] í norðausturhluta [[Karíbahaf]]s.
 
Eyjaklasinn er hluti [[Stóru-Antillaeyjar|Stóru-Antillaeyja]], á milli [[Dóminíska lýðveldið|Dóminíska lýðveldisins]] og [[Bandarísku Jómfrúaeyjar|Bandarísku Jómfrúaeyja]]. Aðaleyjan er Púertó Ríkó en eyjaklasanum tilheyra líka minni eyjar og [[Kóralrif|rif]], þar á meðal [[Mona]], [[Vieques]] og [[Culebra]]. Höfuðborgin og stærsta borg landsins er [[San Juan (Púertó Ríkó)|San Juan]]. Íbúar eru 3,42 milljónir. [[Spænska]] og [[enska]] eru [[opinbert tungumál|opinber tungumál]] stjórnsýslunnar, þótt spænska sé ríkjandi. Þar er [[hitabeltisloftslag]] og því tiltölulega jafn hiti árið um kring.
 
[[Taínóindíánar]] voru upprunalegir íbúar eyjarinnar. [[Kristófer Kólumbus]] gerði tilkall til eyjarinnar fyrir hönd [[Spánn|Spánar]] í annarri ferð sinni til Ameríku [[19. nóvember]] [[1493]]. Spánverjar stofnuðu nýlendu á eyjunni og hnepptu frumbyggja hennar í [[þrælahald|þrældóm]]. Spánn hélt eyjunni næstu fjórar aldirnar þrátt fyrir tilraunir [[Holland|Hollendinga]], [[Bretland|Breta]] og [[Frakkland|Frakka]] til að leggja hana undir sig. Eftir ósigur Spánar í [[stríð Spánar og Bandaríkjanna|stríði Spánar og Bandaríkjanna]] létu þeir eyjarnar af hendi við Bandaríkjamenn með [[Parísarsáttmálinn 1898|Parísarsáttmálanum 1898]]. Árið [[1917]] fengu íbúar Púertó Ríkó bandarískan ríkisborgararétt og [[1948]] fengu þeir rétt til að kjósa eigin [[landstjóri|landstjóra]]. Árið [[1952]] fékk Púertó Ríkó eigin [[stjórnarskrá Púertó Ríkó|stjórnarskrá]] sem sjálfstætt ríki í frjálsu sambandi við Bandaríkin en ríkið er samt sem áður innan lögsögu [[Bandaríkjaþing]]s þar sem Púertó Ríkó hefur áheyrnarfulltrúa. [[Sjálfstæðisflokkur Púertó Ríkó]] hefur barist fyrir sjálfstæðu ríki.