„Þorkell Ólafsson (stiftprófastur)“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Attestatus (spjall | framlög) Stafsetning leiðrétt. Smávægileg leiðrétting. Merki: Farsímabreyting Breyting frá farsímavef |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Þorkell Ólafsson'''
Þorkell fæddist að [[Oddi (Rangárvöllum)|Odda á Rangárvöllum]]. Foreldrar hans voru [[Ólafur Gíslason (biskup)|Ólafur Gíslason]], þá prófastur í [[Rangárþing|Rangárþingi]], síðar biskup í [[Skálholt|Skálholti]], og
kona hans Margrét Jakobsdóttir. Árið 1747 flutti fjölskyldan að Skálholti þegar Ólafur Gíslason tók við biskupsembættinu. Ólafur Gíslason biskup
lést árið 1753 og árið eftir, 1754, flutti Þorkell ásamt móður sinni til Bræðratungu.
fjármál biskupsstólsins að manni hennar látnum. Eftir að hún andaðist 1755 var gengið að eignum hennar og sona hennar til lúkningar skuldum.
Þorkell stundaði nám við [[Skálholtsskóli|Skálholtsskóla]] á þessum tíma. Lærdómskver hans voru tekin af honum upp í skuld foreldra hans, svo hann varð að sæta
lagi að lesa á kver skólafélaga sinna. Einnig voru silfurhnappar skornir úr peysu hans og teknir af honum. Séra [[Högni Sigurðsson]], prestur á Breiðabólstað,
tók Þorkel að sér þegar móðir hans lést. Guðríður Gísladóttir, kona [[Finnur Jónsson (biskup)|Finns biskups Jónssonar]], sá um að Þorkell fékk "ölmusu" eða framfærslu við
Skálholtsskóla þar til hann útskrifaðist 1757. Við útskriftina 1757 varð Þorkell Ólafsson efstur meðal samstúdenta sinna.<ref>{{Vefheimild|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000549905|titill=Þáttur Þorkells Ólafssonar stiftprófasts á Hólum|höfundur=|útgefandi=|mánuður=|ár=|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Hann var skipaður djákni í
[[Þykkvabæjarklaustur|Þykkvabæjarklaustri]] í Veri sama ár en vegna ágreinings lét hann af því starfi og gerðist skrifari Finns biskups Jónssonar 1758-1761, er hann sigldi
til [[Danmörk|Danmerkur]] og settist í [[Kaupmannahafnarháskóli|Kaupmannahafnarháskóla]].<ref>{{Vefheimild|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000549905|titill=Þáttur Þorkells Ólafssonar stiftprófasts á Hólum|höfundur=|útgefandi=|mánuður=|ár=|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Þorkell Ólafsson útskrifaðist Cand. theol 28. mars 1764. Gerðist
hann þá aftur um tíma skrifari hjá Finni biskupi í Skálholti, Hvalsnesprestakall fékk hann 1766, var skipaður dómkirkjuprestur á [[Hólar í Hjaltadal|Hólum]] 1769 og tók við því
embætti 1770. Prófastur í [[Hegranesþing|Hegranesþingi]] 1786, stiftprófastur í Hólastifti 1787 til 1789 og 1798-1802 og gegndi þá um tíma biskupsemætti sem staðgengill. Hann fékk lausn
frá prófastsembættinu 1805 og frá prestsembætti 1816, þótt hann sinnti starfinu til 1817.
Kona séra Þorkells var Ingigerður Sveinsdóttir, gift 1774. Hún lést 1775. Barn þeirra, f. 9. september 1775, var Sölvi, sem seinna varð prestur á Hjaltastöðum. Séra Þorkell giftist ekki aftur og átti ekki fleiri afkomendur.<ref>{{Bókaheimild|titill=Íslenskir Hafnarstúdentar (1949)|Íslenskir Hafnarstúdentar=|höfundur=Bjarni Jónsson frá Unnarholti}}</ref>
Eins og kunnugt er var Hólastóll lagður niður 1802 og flestar eignirnar seldar. Þá missti séra Þorkell að mestu þær tekjur sem hann hafði haft, svokallaða
Lína 17 ⟶ 21:
Þorkeli Ólafssyni er svo lýst að hann hafi verið mikill söngmaður með fagra og mikla rödd. "Hann var maður tígulegur ásýndum, með hærri og þreklegri mönnum á
vöxt, kurteis, blíður og glaðsinna í umgengi, rammur að afli."<ref>{{Vefheimild|url=https://baekur.is/bok/000208372/Stutt|titill=Stutt ágrip um Þorkells Ólafssonar, stiftprófasts í Hólastifti, margbreyttu og eftirminnilegu lífs-tilfelli.|höfundur=|útgefandi=|mánuður=|ár=|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Þorkell Ólafsson andaðist 29. janúar 1820. Þá hafði hann verið á Hólum í full fimmtíu ár, dómkirkjuprestur í 47 ár, prófastur [[Skagafjarðarsýsla|Skagafjarðarsýslu]] í fimmtán ár og tvisvar stiftprófastur. Tvö prentuð rit komu út eftir séra Þorkel: Hið fyrra er Ævisaga Jóns Teitssonar biskups, prentuð á Hólum 1782. Hið síðara er Ævisaga Sigurðar biskups Stefánssonar,
prentuð á Hólum 1799. Einnig liggur eftir hann ræðusafn, sendibréf, uppskrifuð kvæði o.fl.<ref>{{Vefheimild|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000549905|titill=Þáttur Þorkells Ólafssonar stiftprófasts á Hólum.|höfundur=|útgefandi=|mánuður=|ár=|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Þeir sem hafa ritað um séra Þorkel, Jón Konráðsson (1821) og Kolbeinn Kristinsson (1970) hafa
bent á einstakt þolgæði hans og æðruleysi í áföllum lífsins. Þessir höfundar hafa líka bent á að séra Þorkell var snauður af veraldlegum gæðum þessa heims alla tíð, en þeim mun ríkari í anda og trú.<ref>{{Vefheimild|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000549905|titill=Þáttur Þorkells Ólafssonar stiftprófasts á Hólum|höfundur=|útgefandi=|mánuður=|ár=|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref>
== Tilvísanir ==
<references />
[[Flokkur:Fólk fætt árið 1738]]
[[Flokkur:Fólk dáið árið 1820]]
[[Flokkur:Íslenskir prestar]]
| |||