„Serótónín“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[File:Serotonin-2D-skeletal.svg|thumb|Serótónín hefur einn [[amín]]<nowiki/>hóp.]]
'''Serótónín''' (einnig nefnt '''5-hýdroxýtryptamín''', eða '''5-HT''') er [[katekólamín]] [[taugaboðefni]], stundum er líka litið á það sem [[hormón]]. Það er einna þekktast fyrir hlutverk sitt í vellíðan, sbr. áhrif [[Þunglyndislyf|þunglyndislyfja]] á það, en hefur í raun margvíslega virkni. Serótónín mótar [[hugsun]] og [[minni]] og spilar mikilvægt hlutverk í meltingarfærum.<ref name="pmid18043762">{{cite journal|vauthors=Young SN|date=November 2007|title=How to increase serotonin in the human brain without drugs|journal=Journal of Psychiatry & Neuroscience|volume=32|issue=6|pages=394–9|pmc=2077351|pmid=18043762}}</ref>
 
Efnið finnst aðallega í þremur líffærum:
Lína 12:
 
== Hlutverk serótóníns ==
EnterochromaffinHelstu frumurhlutverkin íeru meltingarfærum umbreyta tryptófani í serótónínm. Þegar serótónínstyrkurinn hækkar lekur það út úr frumunum og verkar serótónín á nærliggjandi viðtaka í þörmunum sem valda ýmist hreyfingu þarmanna eða seytingu á efnum í blóðið eða þarmana sjálfaa.:<ref>{{bókaheimild|höfundur=Flower, R.J., Henderson, G, Rang, H.P. og Ritter, J.M.|titill=Rang and Dale's Pharmacology, 8th edition|útgefandi=Elsevier Churchill Livingstone|ár=2016|ISBN-13=978-0-7020-5362-7}}</ref>
* aukin hreyfing merltingarfæra. Enterochromaffin frumur í meltingarfærum umbreyta tryptófani í serótónín. Þegar serótónínstyrkurinn hækkar inni í frumu lekur það út úr henni og verkar serótónín á nærliggjandi viðtaka í þörmunum sem valda ýmist hreyfingu þarmanna eða seytingu á efnum í blóðið eða þarmana sjálfa.
* samdráttur sléttra vöðva, t.d. í berkjum og legi
* bæði samdráttur og slökun æðakerfisins
* sársaukaskyn í úttaugakerfi, þ.e.a.s. í taugum utan heila og mænu
* bæði örvun og hömlun taugafruma í miðtaugakerfi, þ.e. heila og mænu
 
== Viðtakar serótóníns ==
Þekktir viðtakar serótóníns eru gróflega:
{| class="wikitable"
|-
! Heiti viðtaka fyrir serótónín !! Staðsetning í líkamanum !! Hlutverk !! Agonisti, þ.e. efni sem virkjar viðtakann !! Antagonisti, þ.e. efni sem óvirkjar viðtakann.
|-
| 5HT<small>1A</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>1B</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>1C</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>1E</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>1F</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>2A</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>2B</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>2C</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
| 5HT<small>3</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
|5HT<small>4</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
|5HT<small>5A</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
|5HT<small>6</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|-
|5HT<small>7</small> || Útlit || Útlit || Útlit || Útlit
|}
 
== Tilvísanir ==