|
'''Amfetamín''' er örvandi efni.lyf Efniðsem eykur athygli og einbeitingu, dregur úr [[svefn]]þörf, minnkar matarlyst ásamt því að veita vellíðan og vímu í stærri skömmtum en notaðir eru til lækninga. Amfetamín er notað sem lyf við [[Athyglisbrestur|athyglisbrest]], [[drómasýki]], og [[Offita|offitu]].<ref name=":0">Heal DJ, Smith SL, Gosden J, Nutt DJ (June 2013). „Amphetamine, past and present – a pharmacological and clinical perspective“. ''J. Psychopharmacol''. '''27''' (6): 479–496. doi:10.1177/0269881113482532. PMC 3666194. <nowiki>PMID 23539642</nowiki>.</ref>
Amfetamín er einnig vinsælt [[Fíkniefni|fíkniefni]], algengtog götunafnþekkt efnisinssem er „spítt“ eða „súlfi“ (með vísan í amfetamín-súlfat). Í slíkum tilfellum eru skammtarnir umtalsvert hærri en notaðir eru ítil lækningaskynilækninga. EfniðAmfetamín veldur þá vellíðan, vímu, eykur kynorku, heldur viðkomandinotandanum vakandi, og eykur einbeitingu. Viðbrögð verða fljótarihraðari, tímaskyn breytist, fólkviðkomandi hefur meira þolvöðvaþol- og meiri vöðvastyrkstyrk. Stærri skammtar af amfetamíni valda þó vöðvaniðurbroti, enn stærri skammtar valda [[Geðrof|geðrofi]] með ranghugmyndum og ofsóknaræði. Þegar amfetamín er notaðVellíðan sem eiturlyffylgir erumikilli skammtarnirnotkun munamfetamíns stærri en þegar það er notað semstuðlar lyfm.a. Þessi háu skammtar valda því að fólkfíkniáhrifum áefnisins. mjög auðvelt með að ánetjast amfetamíni, og að aukaverkanir þess eru mun verri.<ref name=":0" />
Efnafræðilega er bygging amfetamíns skyld fíkniefnunumefnunum [[MDMA|MDMA ''(alsælu)'']] og [[Metamfetamín|metamfetamíni]], sem bæði eru notuð sem fíkniefni, og þunglyndislyfinu búprópíóni. Nafnið amfetamín er dregið af efnafræðilega heiti efnisins, '''a'''lfa-'''m'''etýl'''f'''en'''et'''ýl'''amín'''. Amfetamín eykur styrk (e. concentration) dópamíns og noradrenalíns á taugamótum taugafrumna heilans en flest lyf við [[Athyglisbrestur|athyglisbresti]] eiga það sammerkt.<ref name="Miller">{{cite journal|author=Miller GM|title=The emerging role of trace amine-associated receptor 1 in the functional regulation of monoamine transporters and dopaminergic activity|journal=J. Neurochem.|volume=116|issue=2|pages=164–176|date=January 2011|pmid=21073468|pmc=3005101|doi=10.1111/j.1471-4159.2010.07109.x}}</ref><ref name="cognition enhancers">{{cite journal|vauthors=Bidwell LC, McClernon FJ, Kollins SH|title=Cognitive enhancers for the treatment of ADHD|journal=Pharmacol. Biochem. Behav.|volume=99|issue=2|pages=262–274|date=August 2011|pmid=21596055|pmc=3353150|doi=10.1016/j.pbb.2011.05.002}}</ref>
== Tilvitnanir ==
|
