„Davíð Oddsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Kvk saga (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Skv tilvísun var hann "umdeildastur" í skoðanakönnun árið 2003. Aðgreining, dregðið úr hlekkjahafi.
Lína 37:
}}
 
'''Davíð Oddsson''' (fæddur [[17. janúar]] [[1948]]) er íslenskur lögfræðingur og ritstjóri [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]].<ref>{{vefheimild|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/09/25/nyir_ritstjorar_til_starfa/|titill=Nýir ritstjórar til starfa|mánuður=25. október|ár=2009}}</ref> Davíð er einn sigursælasti og vinsælasti, en um leið umdeildasti, [[stjórnmálamaður]] [[Saga Íslands|Íslandssögunnar]], en hefur verið umdeildur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/innlent/1998/07/20/david_vinsaelastur/ „Davíð vinsælastur“] á Mbl.is 20. júlí 1998 (Skoðað 25. júlí 2010).</ref><ref>[http://mbl.is/mm/frettir/innlent/2003/01/07/david_og_ingibjorg_solrun_vinsaelust/ „Davíð og Ingibjörg Sólrún vinsælust“] á Mbl.is 7. janúar 2003 (Skoðað 25. júlí 2010).</ref> Hann var [[forsætisráðherra Íslands]] frá árinu [[1991]] til ársins [[2004]] lengst allra, en var einnig [[Borgarstjóri Reykjavíkur|borgarstjóri]] í [[Reykjavík]] frá árinu [[1982]] til [[1991]], [[utanríkisráðherra]] frá [[2004]] til [[2005]] og formaður [[Sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokksins]] frá árinu [[1991]] til [[2005]]. Davíð gegndi stöðu aðalbankastjóra [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] [[2005]] til [[2009]]. Davíð hefur einnig vakið athygli sem [[smásaga|smásagnahöfundur]], [[leikrit|leikskáld]], [[sönglag|textahöfundur]] og matgæðingur.
 
Davíð bauð sig fram til forseta í [[Forsetakosningar á Íslandi 2016|kosningunum 2016]] og fékk um 14% atkvæða og varð í fjórða sæti í kjörinu.
 
== Fjölskylda, menntun og störf fram að stjórnmálaferli ==
Davíð Oddsson fæddist í [[Reykjavík]] en dvaldist fyrstu árin á heimili móðurforeldra sinna á [[Selfoss]]i. Foreldrar hans eru Oddur Ólafsson (f. [[11. maí]] [[1914]], d. [[4. janúar]] [[1977]]) barna[[læknir]]barnalæknir og Ingibjörg Kristín Lúðvíksdóttir (f. [[28. apríl]] [http1922, d. 2. júní 2016<ref>{{Cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/06/03/andlat_ingibjorg_kristin_ludviksdottir/?ref|title=morenewsAndlát: 1922,Ingibjörg d.Kristín 2Lúðvíksdóttir|website=www. juni 2016]mbl.is|access-date=2019-08-04}}</ref>) ritari. Faðir hans var af hinni kunnu [[BriemsættBriem|Briems]]<nowiki/>ætt og voru þeir Oddur og [[Gunnar Thoroddsen]] fjórmenningar. Eftir að Davíð fluttist til Reykjavíkur, ólst hann upp með móður sinni og móðurömmu. Hann íhugaði að fara í leiklistarnám til [[Japan|Japans]]s en varð ástfanginn af Ástríði, sem hann seinna kvæntist, og lauk hann því stúdentsprófi frá [[Menntaskólinn í Reykjavík|Menntaskólanum í Reykjavík]] [[1970]].<ref name="vidstraum">{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3678813|titill=Við straumhvörf|ár=2005|mánuður=13. október|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref> Þar var hann [[inspector scholae]] (formaður nemendafélagsins) í sjötta bekk en hann hefur sagt frá því að í skólanum töldu menn að hann hefði „blekkt þá til fylgis við [sig]; ég hefði klæðzt eins og vinstri maður, hárgreiðslan var eins og á vinstri manni og svo talaði [hann] eins og vinstri maður“.<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3678814|titill=Við straumhvörf|ár=2005|mánuður=13. október|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref> [[Geir H. Haarde]] varð inspector scholae næst á eftir honum. Davíð lék aðalhlutverkið [[1969]] í leikritinu Bubba kóngi eftir [[A. Jarry]] í [[Herranótt]] Menntaskólansmenntaskólans, en það var líka sýnt í sjónvarpi. <ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1400096|titill=„Þú ert sjálfur guðjón bak við tjöldin”|ár=1969|mánuður=26. janúar|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref> Leikur Davíðs vakti athygli Sveins Einarssonar sem réði hann sem leikhúsritara Leikfélags Reykjavíkur árin 1970-2.<ref name="vidstraum"/>
 
Davíð kvæntist [[5. september]] [[1970]] Ástríði Thorarensen (f. [[20. október]] [[1951]]), og eiga þau einn son, [[Þorsteinn Davíðsson|Þorstein Davíðsson]] (f. [[12. nóvember]] [[1971]]). Davíð hóf lögfræðinám við [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]] haustið 1970. Jafnframt sá hann í tvö sumur um hinn vinsæla gamanþátt [[Matthildur (útvarpsþáttur)|Matthildi]] í útvarpinu ásamt skólabræðrum sínum og vinum [[Þórarinn Eldjárn|Þórarni Eldjárn]] og [[Hrafn Gunnlaugsson|Hrafni Gunnlaugssyni]]. Hann var einnig blaðamaður á [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] með námi og sat í stjórnum [[Stúdentafélag Reykjavíkur|Stúdentafélags Reykjavíkur]], [[Samband ungra sjálfstæðismanna|Sambands ungra sjálfstæðismanna]] og [[Varðberg]]s, félags ungra áhugamanna um vestræna samvinnu. Á námsárum sínum þýddi Davíð bókina ''[[Eistland - Smáþjóð undir oki erlends valds]]'' eftir eistneska blaðamanninn [[Anders Küng]]. Davíð náði kjöri í [[borgarstjórn Reykjavíkur]] 1974 og vann meðfram því sem útgáfustjóri [[Almenna bókafélagið|Almenna bókafélagsins]] [[1975]]. Eftir að hann lauk lagaprófi [[1976]] gerðist hann skrifstofustjóri [[Sjúkrasamlag Reykjavíkur|Sjúkrasamlags Reykjavíkur]] og varð síðan framkvæmdastjóri þess 1978.
 
== Borgarfulltrúi og borgarstjóri ==
Davíð skipaði níunda sæti á framboðslista [[Sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokksins]] í borgarstjórnarkosningunum [[1974]] og náði kjöri. Í kosningabaráttu sinni beitti Davíð þeirri nýbreytni að halda opinn fund við verslunarmiðstöðina [[Glæsibær (verslunarmiðstöð)|Glæsibæ]].<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1452306|titill=„Uppákoma” við Glæsibæ|ár=1974|mánuður=11. maí}}</ref> Sjálfstæðisflokkurinn tapaði meirihluta sínum í [[borgarstjórn]] [[ReykjavíkReykjavíkur]]ur í kosningunum [[1978]] og, eftir að [[Birgir Ísleifur Gunnarsson (seðlabankastjóri)|Birgir Ísleifur Gunnarsson]], fyrrverandi borgarstjóri, hætti afskiptum af borgarmálum og settist á þing, varð Davíð leiðtogi borgarstjórnarflokks sjálfstæðismanna. Hann sigraði [[Albert Guðmundsson]] naumlega í harðri baráttu í prófkjöri um efsta sætið á lista Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórnarkosningunum [[1982]]. Undir forystu Davíðs vann Sjálfstæðisflokkurinn aftur meirihluta í borgarstjórn.<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1556784|titill=Það getur oltið á þér - heimsókn til Davíðs Oddssonar og fjölskyldu|ár=1982|mánuður=20. maí|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref><ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2462660|titill=„Byrjum á að gera úttekt í fjármálunum”|ár=1982|mánuður=24. maí|útgefandi=[[Dagblaðið Vísir]]}}</ref> Eitt fyrsta verk Davíðs sem borgarstjóri var að fækka borgarfulltrúum úr 21 í 15, en flokkarnir þrír, sem mynduðu meirihluta í borgarstjórn 1978-1982, [[Alþýðubandalag]], [[Alþýðuflokkur]] og [[Framsóknarflokkur]], höfðu fjölgað þeim.<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2882740|titill=Fækkun borgarfulltrúa skal keyrð í gegn|ár=1982|mánuður=24. maí|útgefandi=[[Þjóðviljinn]]}}</ref>
 
Davíð hafði árin [[1972]]-[[1976|76]] verið einn af útgefendum tímaritsins [[Eimreiðin|''Eimreiðarinnar'']] ásamt [[Þorsteinn Pálsson|Þorsteini Pálssyni]], [[Magnús Gunnarsson|Magnúsi Gunnarssyni]], [[Geir H. Haarde]], [[Kjartan Gunnarsson|Kjartani Gunnarssyni]], [[Brynjólfur Bjarnason|Brynjólfi Bjarnasyni]], [[Jón Steinar Gunnlaugsson|Jóni Steinari Gunnlaugssyni]], [[Hannes Hólmsteinn Gissurarson|Hannesi Hólmsteini Gissurarsyni]] og fleirum. Vildi „Eimreiðarhópurinn“ sveigja stefnu [[Sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokksins]] í átt til [[Frjálshyggja|frjálshyggju]] og sótti hugmyndir til hagfræðinganna [[Ólafur Björnsson|Ólafs Björnssonar]] og [[Jónas H. Haralz|Jónasar Haralz]] hér á landi og [[Milton Friedman|Miltons Friedman]] og [[Friedrich A. von Hayek|Friedrichs A. von Hayek]] erlendis.<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2890759|titill=Eimreiðarhópurinn stefndi aldrei að valdatöku í Sjálfstæðisflokknum|ár=1983|mánuður=17. desember|útgefandi=[[Þjóðviljinn]]}}</ref> Skömmu eftir að Davíð varð borgarstjóri, hafði hann forgöngu um það, að [[Bæjarútgerð Reykjavíkur]] var sameinuð einkafyrirtækinu [[Ísbjörninn|Ísbirninum]], en síðan var hið nýja fyrirtæki, sem bar nafnið Grandi selt. Var [[Brynjólfur Bjarnason]] forstjóri [[Grandi|Granda]]. Má segja, að með þessu hafi „[[einkavæðing]]“ íslensks atvinnulífs hafist. Bæjarútgerðin hafði verið rekin með tapi mörg ár á undan.
 
Davíð veitti afnot af [[Höfði|Höfða]], móttökuhúsi borgarstjórnar Reykjavíkur, þegar þeir [[Ronald Reagan]], forseti [[Bandaríkin|Bandaríkjanna]], og [[Mikhail Gorbatsjof]], leiðtogi [[Ráðstjórnarríkin|Ráðstjórnarríkjanna]], hittust á sögulegum fundi sumarið [[1986]]. Davíð beitti sér einnig fyrir því, að Reykjavíkurborg eignaðist verulegt land í [[Grafarvogur|Grafarvogi]], og myndaðist þar mikil byggð, en árin á undan hafði verið lítið framboð á lóðum. Hann lét gera við [[Viðeyjarstofa|Viðeyjarstofu]], sem ríkið hafði gefið Reykjavík á tvö hundruð ára afmæli borgarinnar 1986.<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3324453|titill=Viðgerðir í Viðey|ár=1986|mánuður=19. ágúst|útgefandi=[[Alþýðublaðið]]}}</ref> Hann hóf einnig framkvæmdir við [[Ráðhús Reykjavíkur|ráðhús]] við [[TjörninTjörnina]]a og veitingahúsið [[Perlan|Perluna]] í [[Öskjuhlíð]] þrátt fyrir harða gagnrýni. Hann veitti einnig [[Leikfélag Reykjavíkur|Leikfélagi Reykjavíkur]] ríflegan stuðning við smíði [[Borgarleikhúsið|Borgarleikhússins]] í nýja miðbænum við [[Kringlan|Kringluna]]. Sjálfstæðisflokkurinn bætti við sig fylgi í kosningunum 1986 og [[1990]].
 
== Forsætisráðherra ==
Davíð Oddsson hafði verið kjörinn varaformaður [[Sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokksins]] á landsfundi [[1989]].<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1710732|titill=Víðtæk samstaða í flestum hinna tuttugu málefnanefnda|ár=1989|mánuður=10. október|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref> Skömmu fyrir landsfundinn [[1991]] tilkynnti Davíð, að hann gæfi kost á sér til formanns, en [[Þorsteinn Pálsson]] hafði gegnt þeirri stöðu frá [[1983]].<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1739192|titill=Kapphlaupið í himnastiganum|ár=1991|mánuður=3. mars|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref> Var formannskjörið tvísýnt, en Davíð hlaut nauman sigur. Undir forystu Davíðs bætti Sjálfstæðisflokkurinn við sig miklu fylgi í [[Alþingiskosningar 1991|þingkosningunum 1991]] frá því, sem verið hafði fjórum árum áður.
 
=== Stjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks 1991-1995 ===
Lína 64:
[[Mynd:GeorgeBushandDavidOddsson.jpg|thumb|left|300px|[[George W. Bush]] og Davíð Oddsson í [[Hvíta húsið (Washington D.C.)|Hvíta húsinu]] í júlí 2004]]
 
[[Alþýðuflokkurinn]] hafði klofnað 1994, þegar [[Jóhanna Sigurðardóttir]] gekk úr honum og stofnaði [[Þjóðvaki|Þjóðvaka]]. Ríkisstjórnin hélt þó meiri hluta sínum í kosningunum [[1995]], en aðeins með einu atkvæði. Davíð myndaði því ríkisstjórn [[Sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokks]] og [[Framsóknarflokkurinn|Framsóknarflokks]], og varð [[Halldór Ásgrímsson]], formaður Framsóknarflokksins, utanríkisráðherra.<ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2727106|titill=Meirihlutinn með Alþýðuflokknum væri of knappur|ár=1995|mánuður=19. apríl|útgefandi=Dagblaðið Vísir}}</ref><ref>{{vefheimild|url=http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1828499|titill=Ríkisstjórnarskipti tveimur vikum eftir kosningar|ár=1995|mánuður=25. apríl|útgefandi=Morgunblaðið}}</ref> Davíð sagði á blaðamannafundi sumarið 1995, að [[kreppa|kreppu]] síðustu ára væri lokið og [[góðæri]] tekið við. Við tók mikill vöxtur í atvinnulífinu næstu ár. Einnig voru tveir ríkisbankar seldir, [[Búnaðarbankinn]] og [[Landsbankinn]], og mörg önnur [[Listi yfir opinber fyrirtæki|opinber fyrirtæki]]. Sala bankanna sætti nokkurri gagnrýni, aðallega vegna þess að kaupendur Búnaðarbankans voru taldir tengjast Framsóknarflokknum, en ríkisendurskoðandi komst að þeirri niðurstöðu í sérstakri skýrslu, að ekkert hefði verið athugavert við hana. Davíð Oddsson gaf út smásagnasafnið ''[[Nokkrir góðir dagar án Guðnýjar]]'' [[1997]], en þegar hann varð fimmtugur 1998, kom út mikið afmælisrit eftir fjölda manns, helgað honum. Sjálfstæðisflokkurinn bætti við sig fylgi í [[Alþingiskosningar 1999|þingkosningunum 1999]], þótt hann hefði haft stjórnarforystu í átta ár. Davíð gaf út annað smásagnasafn [[2002]], ''[[Stolið frá höfundi stafrófsins]]''.
 
Samskipti Davíðs og ýmissa framámanna úr viðskiptalífinu hafa oft verið stirð. Þar má nefna [[Jón Ólafsson (athafnamaður)|Jón Ólafsson]], sem oft er kenndur við Skífuna, og [[Jón Ásgeir Jóhannesson]] og aðra stjórnendur [[Baugur Group|Baugs]], en Jónarnir hafa báðir sakað Sjálfstæðisflokkinn um óeðlileg afskipti af fyrirtækjum sínum. Davíð hefur á móti látið í ljós áhyggjur af [[fákeppni]] á matvörumarkaði, þar sem Baugur hefur stóra hlutdeild, og einnig vegna eignarhalds sama fyrirtækis í stærsta fjölmiðlafyrirtæki landsins (sem nú heitir [[Dagsbrún hf.]]). Í [[Alþingiskosningar 2003|kosningunum vorið 2003]] tapaði Sjálfstæðisflokkurinn talsverðu fylgi. Þrátt fyrir það hélt ríkisstjórnin þingmeirihluta sínum, og sömdu stjórnarflokkarnir um að halda samstarfi sínu áfram, og tæki [[Halldór Ásgrímsson]] við stöðu forsætisráðherra eftir eitt og hálft ár. Var ákveðið að ráðast í frekari skattalækkanir. [[Tekjuskattur]] fyrirtækja var lækkaður í 18%, [[eignarskattur]] var felldur niður og [[erfðaskattur]] stórlega lækkaður. Tekjuskattur einstaklinga var einnig lækkaður.
 
Davíð beitti sér vorið 2004 fyrir [[frumvarp]]i, sem setti hömlur við eignarhaldi stórfyrirtækja á fjölmiðlum og samþjöppun eignarhalds. [[Fjölmiðlafrumvarpið]] svonefnda var mjög umdeilt, enda blasti við að það myndi aðallega bitna á Norðurljósum hf. (nú Dagsbrún hf.), fjölmiðlafyrirtæki sem var að stórum hluta í eigu [[Baugsfeðgar|Baugsfeðga]]. Frumvarpið var samþykkt eftir talsverðar breytingar sumarið 2004. En [[forseti Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson]], synjaði frumvarpinu staðfestingar og var það í fyrsta skipti í sögu lýðveldisins að forseti synjaði frumvarpi frá [[Alþingi]] staðfestingar. Davíð gagnrýndi þá ákvörðun bæði vegna persónulegra tengsla forsetans við Baug og einnig vegna þess að stjórnarskrárákvæðið sem hann beitti væri í raun óvirkt þar sem lög hafa aldrei verið sett um hvernig framkvæma eigi þá þjóðaratkvæðagreiðslu sem mælt er fyrir um í því. Eftir nokkurt þóf samþykkti Alþingi að taka frumvarpið aftur, og varð því ekki úr [[þjóðaratkvæðagreiðsla|þjóðaratkvæðagreiðslu]] um frumvarpið. Skömmu eftir þessar málalyktir greindist Davíð með [[krabbamein]] í nýrum og hálsi, en hann náði bata og tók við stöðu [[utanríkisráðherra]] haustið 2004.
 
== Utanríkisráðherra ==
Lína 74:
 
== Seðlabankastjóri ==
Í [[september]] árið 2005 tilkynnti Davíð að hann hygðist hætta í stjórnmálum og taka við stöðu seðlabankastjóra sem [[Halldór Ásgrímsson]], þáverandi forsætisráðherra, skipaði hann í. Hann sagði af sér embætti ráðherra [[27. september]] og tók við stöðu seðlabankastjóra [[25. október]] sama ár. Sem seðlabankastjóri hefur hann oft verið talsmaður óvinsælla ákvarðana Seðlabanka Íslands um hækkanir á [[stýrivextir|stýrivöxtum]] vegna [[verðbólga|verðbólguþrýstings]] á [[íslenskt efnahagslíf]] árin 2005 og [[2006]]. Einnig hefur hann gagnrýnt ríkisstjórnina fyrir skort á aðhaldi við þær aðstæður sem efnahagslífið bjó við.
 
=== Þáttur Davíðs í bankahruninu ===
Davíð var afar áberandi þegar [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008|efnahagskreppa]] reið yfir Ísland um haustið 2008. Hann kom sem seðlabankastjóri að umdeildum samningum við stjórnendur [[Glitnir banki hf.|Glitnis]] um kaup ríkisins á 75% hlut í bankanum, sem ríkisstjórn Íslands samþykkti, eftir að bankinn leitaði til seðlabankans um lán til þrautavara.
 
Þann 7. október 2008 kom Davíð fram í viðtali í [[Kastljós|Kastljósi]]i [[RÚV]]. Þar kom fram að hann teldi íslensku krónuna eiga góða möguleika á að rétta úr kútnum í þeim ólgusjó sem hún væri í um þær mundir. Hann talaði um þá sem hann kallaði „óreiðumenn“ sem íslenska ríkið gæti ekki borgað skuldir fyrir. Davíð sagði það gott að eiga góða vini í [[Rússland]]i og sá enga meinbugi á því að taka risalán hjá Rússum til að styrkja [[gjaldeyrisforði|gjaldeyrisforðann]]. Hann hélt því skýrt fram að íslenska þjóðin myndi ekki borga erlendu skuldir bankanna. Hann taldi mögulegt að skilja að innlendar og erlendar [[skuld]]ir íslensku [[banki|bankanna]] og greiða aðeins 5 til 15 % af erlendu kröfunum, svipað og [[BNA|Bandaríkjamenn]] hefðu gert þegar bandaríski bankininn [[Washington Mutual]] fór í þrot.
 
Tímaritið Times nefndi Davíð á lista yfir 25 einstaklinga á alþjóðavettvangi sem bera mesta ábyrgð á efnahagshruninu.<ref>[http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1877351_1877350_1877340,00.html 25 People to Blame for the Financial Crisis - Davíð Oddsson]</ref>
 
== Áhrif og umsagnir ==
Í skoðanakönnunum, á meðan Davíð Oddsson gegndi forystuhlutverki í stjórnmálum, [[1991]]-[[2005]], var hann oft talinn með vinsælustu stjórnmálamönnunum, en einnig oft með þeim óvinsælustu á sama tíma.<ref>{{vefheimild|titill=Davíð vinsælasti og óvinsælasti stjórnmálamaðurinn samkvæmt skoðanakönnun|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/1999/09/15/david_vinsaelasti_og_ovinsaelasti_stjornmalamadurin/|publisher=Morgunblaðið|mánuðurskoðað=3. apríl|árskoðað=2014}}</ref><ref>{{vefheimild|titill=Steingrímur er aftur á toppi vinsælarlistans - en Davíð er áfram óvinsælasti stjórnmálamaðurinn|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2597009|publisher=DV|mánuðurskoðað=3. apríl|árskoðað=2014}}</ref><ref>{{vefheimild|titill=Enginn skákar Davíð|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2989567|publisher=DV|mánuðurskoðað=3. apríl|árskoðað=2014}}</ref> Hann naut óskoraðs trausts flokkssystkina sinna og var á landsfundum jafnan kjörinn formaður [[Sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokksins]] með nær öllum greiddum atkvæðum. Í stjórnartíð hans gerbreyttist atvinnulífið, varð miklu frjálsara og opnara en áður, þótt auðvitað séu til ýmsar skýringar á því aðrar en frumkvæði Davíðs eins, til dæmis svipuð þróun víða um heim og aðild Íslands að Evrópska efnahagssvæðinu.
 
Af stuðningsmönnum sínum hefur hann verið hann kallaður hugrakkur, röggsamur og skörulegur, skjótur til ákvarðana og hiklaus að segja álit sitt, hvort sem öðrum líkaði betur eða verr. Gagnrýnendur segja hann hinsvegar vera ráðríkan, reiðigjarnan og langrækinn, og hefði það komið fram í deilum hans við [[Jón Ólafsson (athafnamaður)|Jón Ólafsson]] og Baugsfeðga. [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur birti [[21. janúar]] [[2003]] grein um „bláu höndina“ í [[Morgunblaðið|''Morgunblaðinu'']], þar sem hann lét að því liggja, að Davíð ætti einhvern þátt, hugsanlega óbeinan, í lögreglurannsókn á [[Baugur Group|Baugi]], sem hafði hafist nokkrum mánuðum áður. Algeng gagnrýni á hann er að á valdatíma hans hafi tekjuskipting orðið ójafnari, ekki væri skeytt um lítilmagnann og allt mælt á vogarskálum arðsemi.
 
Í [[áramótaávarp]]iáramótaávarpi [[2002]] tilkynnti Davíð að [[ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] hefði hug á að kaupa Gljúfrastein af ekkju [[Halldór Laxness|Halldórs Laxness]] og opna þar safn til „að heiðra minningu skáldsins“, eins og það var orðað. Varð svo og [[ríkissjóður]] greiddi talsverða fjárhæð fyrir húsið og [[listaverk]], sem þar voru innanstokks. (Látið var liggja að því að ekkja Halldórs „gæfi“ aðra innanstokksmuni og húsgögn til væntanlegs safns.) Sumarið 2003 hófust umfangsmiklar endurbætur og viðgerð á húsinu, sem lauk haustið [[2004]] og safnið var síðan opnað með pompi og prakt.
 
[[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]], forsætisráðherraefni [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] í [[Alþingiskosningar 2003|þingkosningunum 2003]], hélt [[9. febrúar]] [[2003]] ræðu í Borgarnesi, þar sem hún varpaði fram þeirri spurningu, hvort lögreglurannsóknin á Baugi og skattrannsókn á Jóni Ólafssyni tengdist því, sem hún taldi fjandskap Davíðs í garð einstakra athafnamanna. Stuðningsmenn Davíðs, til dæmis [[Björn Bjarnason (f. 1944)|Björn Bjarnason]] dómsmálaráðherra, sem heldur úti vefsíðu um stjórnmál, hafa vísað þessu harðlega á bug og halda fram að áhyggjur Davíðs af atvinnulífinu hafi verið almenns eðlis. Þær hafi verið um það, að tryggja verði frjálsa samkeppni og dreifingu hagvaldsins.
 
Í kjölfar meðferðar gegn krabbameini á [[Landspítali - Háskólasjúkrahús|Landspítala]] 2004 tilkynnti Davíð að hann hefði hug á að nota fé sem fékkst við sölu [[Síminn|Símans]] til að byggja nýtt [[hátæknisjúkrahús]]. Varð það fljótlega samþykkt af ríkisstjórninni og eitt af síðustu verkum Davíðs sem forsætisráðherra var að tilkynna byggingu nýja hátæknispítalans. Í framhaldi var rykið dustað af 30 ára gömlum hugmyndum um færslu [[Hringbraut]]ar til suðurs, sem hófust árið eftir.
 
== Davíð Oddsson í fjölmiðlum ==
*Meðan Davíð Oddsson var forsætisráðherra og síðar Seðlabankastjóri var hann oft skopskældur í [[Spaugstofan|Spaugstofunni]], en sá sem lék hann oftar en aðrir var [[Örn Árnason]]. Oft var einnig gert grín að Davíð í [[Áramótaskaup]]um Sjónvarpsins, eins og [[Áramótaskaup 2001|árið 2001]], t.d. með laginu „Dabbi kóngur“ ([http://www.youtube.com/watch?v=Mywc_HvihXU&mode=related&search=%C3%81ram%C3%B3taskaup%20Sj%C3%B3nvarpsins%20aramotaskaup sjá myndband]) og [[Áramótaskaup 2002|árið 2002]].
* Á ársfundi [[Seðlabanki Íslands|Seðlabanka Íslands]] [[2007]] lofaði Davíð viðbrögð bankanna við mótbyr á árinu 2006, en sagði að hitt stæði þó auðvitað eftir að mönnum væru nú ljósari en áður þær hættur sem gætu leynst í framtíðinni. „Alþjóðleg skilyrði á markaði geta breyst snögglega. Lánsfjáraðgengi, sem á undanförnum misserum hefur verið með eindæmum hagfellt fyrir íslenska banka sem og aðra, kann að breytast skyndilega við óvæntar aðstæður. Mikilvægt er að vera við því búinn að slíkt geti gerst.“<ref>[http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=1137635 Þjóðarbúið senn á sléttari sjó; af mbl.is 31. mars 2007]</ref>
* Í nóvember [[2007]] hélt Davíð ræðu á fundi [[Viðskiptaráð Íslands|Viðskiptaráðs]].<ref>[http://www.sedlabanki.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=5474 Ræða Davíðs Oddssonar, formanns bankastjórnar Seðlabanka Íslands, á morgunfundi Viðskiptaráðs Íslands] 6. nóvember 2007</ref> Þar varði hann vaxtahækkun [[Seðlabanki Íslands|Seðlabanka]] og tilvistarrétt krónunnar, auk þess að gagnrýna þenslu hins opinbera, skattalækkanir, launaskrið og breytingar á húsnæðislánamarkaði. Loks benti Davíð á að þó að margt væri jákvætt við útrás íslenskra fyrirtækja væru tvær hliðar á þeirri sögu:<ref>[http://www.vi.is/um-vi/frettir/nr/599/ Ræða Davíðs Oddssonar - Fréttir - Viðskiptaráð Íslands]</ref> „Hin hliðin á útrásinni er þó sú og framhjá henni verður ekki horft, að Ísland er að verða óþægilega skuldsett erlendis. [...] Allt getur þetta farið vel, en við erum örugglega við ytri mörk þess sem fært er að búa við til lengri tíma.“ Gagnrýni á ræðuna kom víða fram og lýsti til dæmis [[Björn Ingi Hrafnsson]], borgarfulltrúi Framsóknarflokksins, því yfir á fundi í borgarstjórn Reykjavíkur að með ræðunni væri fundinn „byltingarforingi“ í seðlabankastjóra.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2007/11/06/bjorn_ingi_kannski_er_byltingarforinginn_fundinn/ Björn Ingi: Kannski er byltingarforinginn fundinn] mbl.is 6. nóvember 2007</ref>
* Í apríl [[2008]] flutti Davíð ræðu á ársfundi Seðlabankans. Á fundinum varði hann hátt vaxtastig bankans, gagnrýndi að há ríkisútgjöld sem ýttu undir þenslu, skuldasöfnun þjóðarbúsins og þá þá ríkjandi skoðun að einungis tímabundið vantraust ríkti á markaði og „ódýra fjármagnið hlyti því að leysast úr læðingi á ný og himnaríkis Paradísarsæla umlykja markaðinn“. Sagði Davíð að þótt „dæmi sögunnar sanni að markaðurinn sé ólíkindatól, er hætt við að vinningshlutfallið í biðinni og voninni sé lakara en í Lottóinu. Því er rétt að ganga út frá því sem vísu, að ástandið muni lítið lagast í bráð og þótt það kunni að lagast fari því fjarri að allt verði eins og áður. Hafi menn ekki þegar tekið sér tak er ekki lengur neins að bíða. Leita þarf allra leiða til að styrkja lausafjárstöðu fyrirtækjanna, ekki síst fjármálafyrirtækjanna og samhliða þarf að skoða markaðsmódelin rækilega upp á nýtt. Það má segja að á knattspyrnumáli myndi þetta þýða, að nú sé rétt að pakka í vörn og láta sér nægja marksvon með hraðaupphlaupi ef tækifæri bjóðast þrátt fyrir allt. Þótt ýkt bölsýni sé auðvitað til óþurftar er jafn vont eða verra að gylla stöðuna fyrir sjálfum sér og almenningi og gefa til kynna að einhvers konar töfraleið sé til út úr þessum vanda. “Að ljúga að öðrum er ljótur vani, að ljúga að sjálfum sér hvers manns bani”, sagði þar.“ Sagði Davíð hitt vera annað mál að borið hefði á vafasamri hegðun á alþjóðlegum mörkuðum og nefndi meðal annars dæmi um „rógsherferð“ gegn breska HBOS bankanum. Sagði hann að „sú atlaga sem þessa dagana er gerð að íslenskum bönkum og íslenska ríkinu, en tryggingarálög á það hækkuðu í dag í yfir 400 punkta sem er fráleitt, lykta[ði] óþægilega af því að óprúttnir miðlarar hafi ákveðið að gera úrslitatilraun til að brjóta niður íslenska fjármálakerfið. Þeim mun ekki takast það. En til álita hlýtur að koma að gera alþjóðlega opinbera rannsókn á slíku tilræði við heilbrigð fjármálakerfi.“ Í niðurlagi ræðunnar sagði Davíð: „Gjaldeyrisforði bankans hefur aldrei verið stærri en nú og eigið fé Seðlabankans aldrei hærra. Á móti er bent á að bankarnir hafi stækkað mikið og því sé forðinn hlutfallslega minni en áður, eins og það er orðað. Rétt er að athuga að bankar hér sem annars staðar reka starfsemi sína á eigin ábyrgð og þurfa að sýna fyrirhyggju og trausta áhættustýringu. Samkvæmt yfirlýsingu þeirra sjálfra sem Fjármálaeftirlitið hefur ekki gert athugasemdir við, er fjármögnunarstaða þeirra síst lakari en sambærilegra erlendra banka. Þeir þurfa því ekki að leita á óhagstæða lánamarkaði á undan öðrum. Hinu er ekki að neita að heildarskuldir þjóðarbúsins eru of háar og má rekja þær til ákvarðana fjármálafyrirtækja og annarra fyrirtækja á markaði.“<ref>[http://www.sedlabanki.is/?PageID=13&NewsID=1704 Ræða Davíðs Oddssonar, formanns bankastjórnar Seðlabanka Íslands, á ársfundi bankans] 28. mars 2008</ref>
* Davíð kom í viðtal í [[Kastljós]]i [[RÚV]] [[25. febrúar]] [[2009]] og ræddi m.a. aðkomu sína og Seðlabankans að [[bankahrunið|bankahruninu]].
* Í mars [[2009]] var Davíð Oddsson valinn versti Seðlabankastjóri í Evrópu af [[Dagens Nyheter]] í [[Svíþjóð]], og sagt að hann kenndi öllum um það sem illa fór nema sjálfum sér. <ref>[http://www.dn.se/ekonomi/europas-samsta-centralbankschef-1.826481 Europas sämsta centralbankschef] af DN.is</ref>
* Í ágúst 2009 sagði [[Anne Sibert]], hagfræðiprófessor við [[Birkbeck College]] í [[London]], sem situr í peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands, að Davíð Oddsson hefði ekki búið yfir nægilegri þekkingu í hlutverki sínu sem Seðlabankastjóri til að koma í veg fyrir bankahrunið. <ref>[http://www.visir.is/article/20090809/FRETTIR01/408415580/-1 Segir Davíð ekki hafa búið yfir nægri reynslu og þekkingu] visir.is 9. ágúst 2008</ref>
* Í byrjun desember 2009 skrifaði [[Sigurður G. Guðjónsson]], [[hæstaréttarlögmaður]], grein í [[Pressan.is|Pressuna]] og vændi Davíð sem seðlabankastjóra um að hafa gerst sekur um [[umboðssvik]] með því að veita stórfelld lán til gjaldþrota bankakerfis. Sigurður taldi fróðlegt að fá upplýst hversu háar fjárhæðir Seðlabankinn hafi lánað bönkunum á árinu 2008 þegar þeir voru að hruni komnir líkt og Davíð átti að hafa sagt við Geir H. Haarde allt fram að þjóðnýtingu Glitnis. Sigurður tók fram að endurfjármögnun ríkissjóðs á Seðlabanka Íslands hafði verið 581 milljarðar króna, en af þeirri fjárhæð mætti rekja um 270 milljarða króna til tapaðra veðlána bankans til hérlendra fjármálafyrirtækja í bankastjóratíð Davíðs Oddssonar. <ref>[http://www.visir.is/article/20091208/FRETTIR01/764572413 Lögmaður spyr hvort Davíð hafi brotið lög] visir.is 08. des. 2009</ref> <ref>[http://pressan.is/pressupennar/LesaSigurdurG/arfleifd-sjalfstaedisflokksins Skuldin er arfleifð Sjálfstæðisflokksins] pressan.is 8. des 2009</ref>
* Þremur dögum áður en [[skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis]] kom út, komu fréttir um það á [[Vísir.is|Vísi.is]] að Davíð Oddsson væri farinn úr landi og segir þar: ''Í ljósi þess að Davíð var seðlabankastjóri þegar bankahrunið varð og nokkra mánuði eftir hrunið þá má gera ráð fyrir því að drjúgur hluti skýrslunnar muni fjalla um hans embættisverk''. <ref>[http://visir.is/article/20100409/FRETTIR01/975480405 Davíð Oddsson farinn úr landi] visir.is 9. apr. 2010</ref> Sama dag benti vefritið Eyjan á að útgefendur Morgunblaðsins hefðu lýst því yfir við ráðningu Davíðs á ritstjórastól að hann mundi ekki koma að umfjöllun blaðsins um skýrslu rannsóknarnefndarinnar.<ref>[http://ordid.eyjan.is/2010/04/09/david-oddsson-kominn-i-fri/ Davíð Oddsson kominn í frí] eyjan.is 9. apr. 2010</ref>
 
== Tilvísanir ==