„Bjarni Pálsson“: Munur á milli breytinga

[[Mynd:Bjarni Pálsson landlæknir.JPG|thumb|right|Minnismerki um Bjarna Pálsson við Nesstofu.]]<gallery>

[[Mynd:SeltjarnarnesLandlaeknishus.JPG|thumb|[[Nesstofa]]]]

</gallery>'''Bjarni Pálsson,''' (fæddur [[17. maí]] [[1719]] að [[Upsir|Upsum]] á Upsaströnd ([[Dalvík]]), dáinn [[8. september]] [[1779]] að [[Nes við Seltjörn|Nesi]] á [[Seltjarnarnes]]i,) var [[Ísland|íslenskur]] [[læknir]] og [[náttúrufræðingur]]. Hann var fyrsti [[landlæknir]] Íslands.

Bjarni fæddist að [[Upsir|Upsum]] á Upsaströnd við [[Dalvík]]. Foreldrar Bjarnahans voru hjónin séra Páll Bjarnason prestur á Upsum og Sigríður Ásmundsdóttir. Bjarni missti föður sinn tólf ára að aldri og fluttist þá með móður sinni að [[Staður (Hrútafirði)|Stað]] í [[Hrútafjörður|Hrútafirði]]. Hann hóf nám í [[Hólaskóli (1106-1802)|Hólaskóla]] 1734 en hætti vorið 1736 til að gerast fyrirvinna móður sinnar. Hann hóf þó nám að nýju síðar og lauk stúdentsprófi frá Hólaskóla 1745, þá 26 ára að aldri. Hann innritaðist í [[Kaupmannahafnarháskóli|Kaupmannahafnarháskóla]] [[1746]] og lagði þar stund á [[læknisfræði]] og [[náttúruvísindi]].

Bjarni lauk læknanámi í september [[1759]] fyrstur Íslendinga og var þá orðinn fertugur. Hann var skipaður fyrsti [[landlæknir Íslands]] [[18. mars]] [[1760]] og bjó eftir það á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og síðan á [[Nes við Seltjörn|Nesi við Seltjörn]] þar sem nú er [[Nesstofa]] á [[Seltjarnarnes]]i. Hann kenndi nokkrum mönnum læknisfræði og veitti sumum þeirra lækningaleyfi eftir að hafa prófað þá en aðrir sigldu til Kaupmannahafnar og luku þar læknanámi.

Kona Bjarna var Rannveig Skúladóttir (1742-1803), dóttir [[Skúli Magnússon|Skúla Magnússonar]] landfógeta. [[Sveinn Pálsson (f. 1762)|Sveinn Pálsson]] læknir skrifaði ævisögu Bjarna og var hún gefin út í [[Leirárgarðar|Leirárgörðum]] árið [[1800]].

Bjarni var einn af boðberum [[upplýsingin á Íslandi|upplýsingarinnar á Íslandi]]. Á námsárum sínum [[1750]] og [[1752]]-[[1757]] ferðaðist hann um Ísland ásamt [[Eggert Ólafsson|Eggerti Ólafssyni]] á sérstökum styrk frá danska ríkinu. Þá gengu þeir félagar m.a. á [[Hekla|Heklu]] fyrstir manna svo vitað sé. Það var aðfararnótt 20. júní 1750 sem þeir stóðu á Heklutindi.

Afrakstur ferðalaganna um landið var [[Íslandslýsing]], sem kölluð er ''[[Ferðabók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar|Ferðabók Eggerts og Bjarna]]'' og kom út árið [[1772]] en hefur oft verið gefin út síðan.

* [[Steindór Steindórsson]] frá Hlöðum. ''Íslenskir náttúrufræðingar''. Reykjavík 1981.