„Lýsi“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
lagfæring
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
:''Fyrir fyrirtækið, sjá [[Lýsi (fyrirtæki)]].''
[[Mynd:Codliveroilcapsules.jpg|thumb|170 px|Lýsispillur]]
'''Lýsi''' er [[olía]] unnin úr fljótandi [[Fita|fitu]] [[Fiskur|fisks]] og [[sjávarspendýr]]a. Lýsi er einkum búið til úr [[lifur]] fisktegunda eins og [[þorskur|þorsks]], [[Ufsi|ufsa]] og [[hákarl]]s en áður fyrr var það einnig gjarnan unnið úr [[Hvalur|hval]] og [[Selur|sel]]. Við vinnsluna skemmast mörg vítamínin í lýsinu og þess vegna bætt því við eftir að vinnslunni lýkur.{{Heimild vantar}}
 
Lýsi er auðugt af [[A-vítamín]]um og [[D-vítamín]]um og inniheldur lítið af [[mettuð fitusýra|mettuðum fitusýrum]] en mikið af [[ómettuð fitusýra|ómettuðum fitusýrum]]. Lýsi hefur lengi verið notað sem [[fæðubótarefni]] og lyf við [[hörgulsjúkdómur|hörgulsjúkdómum]]. Lýsi er notað sem hráefni í iðnaði í [[smjörlíki]]sgerð og sem dýrafóður og er þá lýsið gjarnan brætt úr heilum torfufiski eins og [[loðna|loðnu]] og [[síld]].
Þegar lýsisflaskan hefur verið opnuð byrjar fitan að þrána og verður skaðleg. Helsta hættan við að hita lýsi er sú að það þráni/oxist þegar súrefni bindst við það og að Omega-3 fitusýrurnar skemmist af þeim sökum. Til að varna því að það gerist fer hitun fram undir lofttæmi sem tryggir að súrefni kemst ekki í snertingu við lýsið. <ref>[http://www.lysi.is/heilsa/annad/grein2/er-lysi-hitad-vid-framleidslu1 ER LÝSI HITAÐ VIÐ FRAMLEIÐSLU?] Lýsi.is, skoðað 18. apríl, 2018.</ref> Lýsi á því ekki að geymast lengi eða vera notað löngu eftir opnun, til að kanna þránun er hægt að smakka lýsið, ef það er byrjað að þrána er það vont á bragðið, fiskiolía er svo auðvitað best óunnin og fersk úr nýveiddum fisknum.
 
Barnshafandi konum er ráðlagt að taka annað hvort teskeið af þorskalýsi (5ml), lýsisbelgi eða fjölvítamín með D-vítamíni. Hins vegar eiga þær ekki að taka ufsalýsi þar sem það inniheldur of mikið af A vítamíni sem getur verið skaðlegt .<ref>Embætti landlæknis [http://www.landlaeknir.is/um-embaettid/greinar/grein/item18850/Venjulegur-godur-matur-a-medgongu]</ref>.
 
Fiskiolía er ekki besta leiðin til þess að fá omega fitusýrur, en omega-3 finnst í meðal annars í hnetum, flax fræjum, chia fræjum, hemp fræjum, [[þang]]i, baunum, grænu [[kál]]i, [[ber]]jum, [[mangó]], honeydew melónum og [[blómkál]]i og best að fá það beint úr náttúrunni.{{Heimild vantar}}
 
Lýsi inniheldur margar fitusýrur svo sem [[omega-3]].
 
== Tilvísanir ==
<references />
 
== Tenglar ==