„Katla“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
ghdhdgh
Ekkert breytingarágrip
Lína 4:
 
:''Katla er einnig [[Katla (mannsnafn)|kvenmannsnafnið Katla]]''
'''Katla''' er [[eldstöð]] staðsett undir [[Mýrdalsjökull|Mýrdalsjökli]] á [[Ísland]]i. Katla er stór [[megineldstöð]], ein af stærstu og virkustu megineldstöðvum landsins. Kötlueldstöðin er um 30 km í þvermál og rís hæst yfir 1400 m hæð yfir sjó. Í miðju eldstöðvarinnar er [[Kötluaskjan]], um 100 ferkílómetrar að stærð og allt að 700 metra djúp. Í henni er víðast 400-700 m þykkur ís. Askjan skiptist í þrjú vatnasvæði: vatnasvæði [[Kötlujökull|Kötlujökuls]], [[Sólheimajökull|Sólheimajökuls]] og [[Entujökull|Entujökuls]].
 
Prod.gulli og klíkan
Einkennisgos Kötlu eru basalt sprengigos en samspil kviku og íss veldur því að gjóska myndast sem dreifist yfir nærliggjandi sveitir. Katla hefur líka gosið súrum sprengigosum en þau eru mun sjaldgæfari. <ref>[http://www.vedur.is/vedur/frodleikur/greinar/eldfjoll/nr/3523 Katla, fróðleikur] Veðurstofan, skoðað 28. desember, 2017</ref> [[Kötlugos]] hafa að meðaltali orðið á 40 til 80 ára fresti og hafa 16 eldgos verið skráð í eldstöðinni frá því menn settust að á Íslandi en þau eru þó líkast til fleiri eða að minnsta kosti 20 talsins.<ref>EDS. „Er Katla í Lakagígum?“. Vísindavefurinn 21.4.2009. http://visindavefur.is/?id=51868. (Skoðað 23.4.2010).</ref> Síðast gaus Katla árið [[1918]] og því eru miklar líkur á gosi á næstu árum. Katla er ein frægasta eldstöð á Íslandi og alræmd fyrir hinar miklu hamfarir sem fylgja í kjölfar eldgosanna. Við gos bráðnar [[Jökull|jökulísinn]] ofan við gosopið og safnast leysingavatn fyrir undir jöklinum, þangað til að það brýst fram af miklu afli í gríðarlegu [[jökulhlaup]]i. Mikið magn af [[ís]], [[eldfjallaaska|ösku]] og [[aur]] berst með hlaupvatninu og eyðir það öllu sem verður í vegi þess. Mestallur [[Mýrdalssandur]] er myndaður í hinum miklu jökulhlaupum sem hafa orðið í kjölfar Kötlugosa og jökulflóða mögulega.
 
== Tilvísanir ==