„Hernán Cortés“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
{{Stjórnmálamaður
| forskeyti =
'''Hernán(do) Cortés''' ([[1485]] – [[2. desember]] [[1547]]) var [[Spánn|spænskur]] [[landvinningamaður]] sem lagði [[Mexíkó]] undir Spán. Hann ákvað ungur að reyna fyrir sér í [[Nýi heimurinn|Nýja heiminum]] og kom þangað fyrst árið [[1506]]. Hann tók þátt í að leggja [[Kúba|Kúbu]] og [[Hispaníóla|Hispaníólu]] undir Spán og hlaut að launum fyrir það stóra [[landareign]] og [[þrælahald|þræla]].▼
| nafn = Hernán Cortés
| mynd = Retrato de Hernán Cortés.jpg
| titill= Landstjóri Nýja Spánar
| stjórnartíð_start = [[13. ágúst]] [[1521]]
| stjórnartíð_end = [[24. desember]] [[1521]]
| stjórnartíð_start2 = [[30. desember]] [[1521]]
| stjórnartíð_end2 = [[12. október]] [[1524]]
| myndatexti =
| fæddur = [[1485]]
| fæðingarstaður = [[Medellín (Spánn)|Medellín]] ([[Extremadúra]]), [[Kastilía|Kastilíu]]
| dánardagur = [[2. desember]] [[1547]]
| dánarstaður = [[Castilleja de la Cuesta]], Kastilíu
| þjóderni = [[Kastilía|Kastilískur]] ([[Spánn|spænskur]])
| maki = Catalina Suárez<br>Juana de Zúñiga
| stjórnmálaflokkur =
| börn = Don Martín Cortés<br>Doña María Cortés<br>Doña Catalína Cortés<br>Doña Juana Cortės<br>Martín Cortés<br>Leonor Cortés Moctezuma
| bústaður =
| atvinna =
| háskóli =
| starf = [[Landvinningamaður]]
| trúarbrögð =
|undirskrift =Hernan Cortes Signature.svg
}}
▲'''Hernán(do) Cortés''' ([[1485]] – [[2. desember]] [[1547]]) var [[Spánn|spænskur]] [[landvinningamaður]] sem lagði [[Mexíkó]] undir Spán.<ref>Oudijk, Michel og Matthew Restall. 2007. Mesoamerican Conquistadors in the Sixteenth Century. I: Indian Conquistadors. Red. af Laura E. Mattew. University of Oklahoma Press.</ref> Hann ákvað ungur að reyna fyrir sér í [[Nýi heimurinn|Nýja heiminum]] og kom þangað fyrst árið [[1506]]. Hann tók þátt í að leggja [[Kúba|Kúbu]] og [[Hispaníóla|Hispaníólu]] undir Spán og hlaut að launum fyrir það stóra [[landareign]] og [[þrælahald|þræla]].
Ferðir [[Francisco Hernández de Córdoba]] og [[Juan de Grijalva]] til [[Júkatanskagi|Júkatanskaga]] sannfærðu Cortés um að þar væri gnægð gulls að hafa, svo hann seldi eignir sínar fyrir [[skip]] og vistir til að leggja í leiðangur til
Cortés ákvað að reyna að byggja upp veldi í [[Mexíkó]], í stað þess að ræna því sem hann gat og snúa aftur til Kúbu. Hann lét því sökkva öllum skipum leiðangursins, nema einum bát sem átti að halda uppi samskiptum við Spán, og hélt með menn sína inn í landið. Hópurinn kom til hinnar fljótandi borgar Asteka [[8. nóvember]] [[1519]] og Montesúma bauð þá velkomna. En Cortés gerði kröfur um meira gull, og að [[musteri|musterum]] Asteka yrði breytt í helgidóma [[Heilög María|heilagrar Maríu]]. Hann tók Montesúma höndum sem tryggingu gegn uppreisn.<ref name=mbl>{{Vefheimild|höfundur=Berglind Gunnarsdóttir|titill=Fulltrúi sólguðsins felldur|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3313834
|útgefandi=''[[Morgunblaðið]]''|ár=1998|mánuður=12. september|árskoðað=2018|mánuðurskoðað=19. desember}}</ref> Hann fékk þá boð um að Velázquez landstjóri hefði sent menn til að taka hann höndum fyrir óhlýðni. Hann hélt því með hluta liðs síns aftur til strandar og sigraði Kúbverjana. Þegar Cortés kom aftur til Tenochtitlán komst hann að því að menn hans höfðu drepið nær alla höfðingja Asteka, og að þeir sem eftir lifðu höfðu kjörið nýjan keisara, [[Cuitláhuac]]. [[1. júlí]] [[1520]] reyndi Cortés að laumast með menn sína og hesta burt frá borginni í skjóli nætur. Ráðagerðin mistókst og endaði með stórorrustu þar sem yfir 400 Spánverjar voru drepnir og Cortés sjálfur slapp naumlega.
Lína 15 ⟶ 40:
{{Commonscat|Hernán Cortés|Hernán Cortés}}
{{fde|1485|1547|Cortés, Hernán}}
{{DEFAULTSORT:Cortés, Hernán}}
[[Flokkur:Spænskir landvinningamenn|Cortés, Hernán]]
[[Flokkur:Spænskir markgreifar]]
[[Flokkur:Saga Mexíkó|Cortés, Hernán]]
| |||