„Úsbekistan“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
smávægilegt
Ekkert breytingarágrip
Lína 38:
'''Úsbekistan''' er tví[[landlukt]] land í [[Mið-Asía|Mið-Asíu]] með landamæri að [[Kasakstan]] í vestri og norðri, [[Kirgistan]] og [[Tadsikistan]] í austri og [[Afganistan]] og [[Túrkmenistan]] í suðri. Úsbekistan er [[lýðveldi]] að nafninu til en sumir hafa lýst landinu sem [[lögregluríki]]. [[Tjáningarfrelsi]] er verulega skert.
 
Úsbekistan var lengi hluti af stærri ríkjum eins og [[Tímúrveldið|Tímúrveldinu]]. Borgirnar [[Búkara]] og [[Samarkand]] blómstruðu sem áfangastaðir á [[Silkivegurinn|Silkiveginum]] frá [[Kína]]. Á [[16. öldin|16. öld]] réðust [[Úsbekar]] inn í landið frá heimaslóðum sínum norðan [[Aralvatn]]s og stofnuðu [[Búkarakanatið]]. Á [[19. öldin|19. öld]] hófu [[Rússneska keisaradæmið|Rússar]] að leggja löndin í Mið-Asíu undir sig. Úsbekistan varð hluti af [[Sovétríkin|Sovétríkjunum]] sem [[Sovétlýðveldi úsbeka|Sovétlýðveldi Úsbeka]] árið [[1924]]. Landið lýsti yfir sjálfstæði við [[upplausn Sovétríkjanna]] [[1. september]] [[1991]]. [[Islam Karimov]], forseti sovétlýðveldisins, var kjörinn fyrsti forseti landsins og hefursat setiðhann í embætti síðanþar til hann lést árið 2016.
 
Efnahagslíf Úsbekistan byggist aðallega á framleiðslu [[hrávara|hrávöru]] eins og [[bómull]]ar, [[gull]]s, [[úran]]s og [[jarðgas]]s. Í Úsbekistan eru fjórðu mestu gullnámur heims. Vöxtur hefur verið hraður en þróun frá [[áætlunarbúskapur|áætlunarbúskap]] í [[markaðsbúskapur|markaðsbúskap]] hefur verið mjög hæg. [[Spilling]] í stjórnkerfinu er landlæg og [[stjórnarandstaða]] er vanmáttug. Af öllum fyrrum sovétlýðveldum eru flestir [[pólitískur fangi|pólitískir fangar]] í Úsbekistan. Um 85% íbúa tala úsbekísku sem er opinbert tungumál landsins og 90% íbúa eru [[íslam|múslimar]].