„Guðmundur Finnbogason“: Munur á milli breytinga

'''Guðmundur Finnbogason''' ([[6. júní]] [[1873]] – [[17. júlí]] [[1944]]){{<ref|skirnir_vor_2005_9_og_30}} name="pind-2005-9-30">Jörgen L. Pind (2005), bls. 9 og 30</ref> var [[Ísland|íslenskur]] [[heimspeki]]ngur, fæddur á [[Arnarstapi|Arnarstapa]] við [[Ljósavatn]]. Hann var sonur [[Guðrún Jónsdóttir|Guðrúnar Jónsdóttur]] ([[1843]]-[[1900]]) og [[Finnbogi Finnbogason|Finnboga Finnbogasonar]] ([[1843]]-[[1886]]).{{<ref|skirnir_vor_2005_9}} name="pind-2005-9">Jörgen L. Pind (2005), bls. 9</ref>

Guðmundur lauk stúdentsprófi vorið [[1896]] frá [[Lærði Skólinn|Lærða Skólanum]]. Sama ár, 1896, hóf hann nám í heimspeki við [[Hafnarháskóli|Hafnarháskóla]], sem hann lauk með meistaraprófi árið [[1901]], en hann hafði [[sálfræði]] sem aðalgrein.{{<ref|skirnir_vor_2005_10}} name="pind-2005-10">Jörgen L. Pind (2005), bls. 10</ref> Meðal lærifeðra Guðmundar í [[Kaupmannahöfn]] voru [[Harald Høffding]] ([[1843]]-[[1931]]) og [[Alfred Lehmann]] ([[1858]]-[[1921]]){{<ref>Jörgen L. Pind (2005), bls 12, 13 og 15</ref|skirnir_vor_2005_12_og_13_og_15}}>. Þeir voru afar virtir [[Fræðimaður|fræðimenn]], bæði í heimspeki og sálfræði.{{Heimild vantar}}

Árin [[1901]]-[[1902]] ferðaðist Guðmundur um nokkur [[Norðurlönd]] og safnaði upplýsingum um stöðu kennslu í þeim löndum, eftir að hafa fengið styrk til verksins, en eftir þessa könnun skrifaði hann fyrstu bók sína, ''Lýðmenntun'', þar sem hann fjallaði um hugmyndir sínar um hvernig standa ætti að barnafræðslu á [[Ísland]]i, og kom bókin út árið [[1903]]. Sama ár skilaði Guðmundur skýrslu til Alþingis um þessa ferð sína og tillögur um úrbætur í menntamálum.{{<ref|skirnir_vor_2005_19_20_og_21}} name="pind-2005-19-20-21">Jörgen L. Pind (2005), bls 19, 20, og 21</ref> Árin 1903-[[1904]] ferðaðist Guðmundur svo um ísland til að rannsaka hvernig kennslu var háttað í landinu og skrifaði hann svo skýrslu um málið. Árið [[1907]] var svo samþykkt frumvarp á [[Alþingi]] um fræðslu barna og ungmenna, en frumvarpið var að mestu byggt á frumvarpi sem Guðmundur samdi fyrir stjórnina.{{<ref name="pind-2005-22-23">Jörgen L. Pind (2005), bls. 22 og 23</ref|skirnir_vor_2005_22_og_23}}>

Árin [[1905]]-[[1906]] fékkst Guðmundur við ritstjórn Skírnis og þýðingar. Meðal annars þýddi hann fyrirlestur [[William James]] um „ódauðleikann“ sem kom út árið 1905, sama ár birti Guðmundur grein í Skírni um bók James, ''The Varieties of Religious Experience'', og árið 1906 þýddi Guðmundur grein eftir [[Henri Bergson]] sem nefnist ''Um listir''.{{<ref|skirnir_vor_2005_23_og_24}} name="pind-2005-23-24">Jörgen L. Pind (2005), bls 23 og 24</ref>

Árin [[1908]]-[[1910]] vann Guðmundur að [[doktorsritgerð]] sinni með einum eða öðrum hætti.{{<ref|skirnir_vor_2005_24_og_25}} name="pind-2005-24-25">Jörgen L. Pind (2005), bls 24 og 25</ref> Ritgerð Guðmundar hét „''Den sympatiske forstaaelse''“ eða ''Samúðarskilningurinn''.{{<ref|skirnir_vor_2005_25}} name="pind-2005-25">Jörgen L. Pind (2005), bls. 25</ref> Hún vakti mikla athygli fræðimanna, enda um afar frumlegt verk að ræða auk þess sem hún er fyrsta íslenska doktorsritgerðin sem telja má sálfræðilega ritsmíð.{{Heimild vantar}} Hún fjallar um það að skilningur manna á [[sálarlíf]]i annarra sé svokallaður samúðarskilningur og að fólk hermir eða líkir ósjálfrátt eftir sálarástandi, röddu og [[Svipbrigði|svipbrigðum]] annarra.{{<ref|skirnir_vor_2005_22}} name="pind-2005-22">Jörgen L. Pind (2005), bls. 22</ref> Guðmundur varði ritgerð sína við Hafnarháskóla árið [[1911]].{{<ref|skirnir_vor_2005_9}} name="pind-2005-9"> Um svipað efni og hann fjallaði um í doktorsritgerðinni skrifaði hann líka [[bók]]ina ''Hugur og heimur'' sem kom út árið [[1912]].{{Heimild vantar}}

Um svipað leyti og Guðmundur varði ritgerð sína var [[Háskóli Íslands]] stofnaður og þá um leið prófessorsembætti í [[heimspeki]] við skólann, sem hann sótti um, en [[Ágúst H. Bjarnason]] fékk, og gerðist þá Guðmundur aðstoðarbókavörður við Landsbókasafnið.{{<ref|skirnir_vor_2005_28}} name="pind-2005-28">Jörgen L. Pind (2005), bls. 28</ref>

Guðmundur starfaði við [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]] sem [[prófessor]] í sálfræði [[1918]]-[[1924]] og var einnig háskólarektor [[1920]]-[[1921]]. Hann kenndi [[námskeið]] í [[hagnýtt sálfræði|hagnýttri sálfræði]] auk þess sem hann gerði sálfræðitilraunir með [[stúdent]]um.{{Heimild vantar}} Þá var hann [[ritstjóri]] [[Skírnir|Skírnis]] [[1905]]-[[1907]], [[1913]]-[[1920]] og [[1933]]-[[1943]].{{<ref|skirnir_vor_2005_27}} name="pind-2005-27">Jörgen L. Pind (2005), 27</ref>