„Vegakerfið á Íslandi“: Munur á milli breytinga

[[Mynd:Hringvegur_in_Borgarfj%C3%B6r%C3%B0ur.jpg|thumb|right|Þjóðvegur 1 á Íslandi eða [[Hringvegurinn]] liggur umhverfis landið.]]Samkvæmt vegalögum er vegakerfinu á [[Ísland|Íslandi]] skipt upp í ''þjóðvegi'', ''sveitarfélagsvegi'', ''almenna stíga'' og ''einkavegi''.<ref>{{Cite web|url=https://www.althingi.is/lagas/149a/2007080.html|title=80/2007: Vegalög|website=Alþingi|language=is|access-date=2019-03-09}}</ref> <ref>{{Vefheimild|url=http://www.vegagerdin.is/vefur2.nsf/Files/Vegakerfid2012/$file/Vegakerfid2012.pdf|titill=Vegakerfið 2012 - Kynningarrit|höfundur=Vegagerðin|útgefandi=Vegagerðin|mánuður=|ár=2012|mánuðurskoðað=8. mars|árskoðað=2019|safnár=}}</ref>

[[Þjóðvegur|Þjóðvegir]] eru akvegir ætlaðir fyrir almenna umferð milli staða utan [[Þéttbýli|þéttbýlis]]. Þjóðvegir eru taldir upp í sérstakri vegaskrá. Þeim er viðhaldið með fjárveitingum úr [[Ríkissjóður Íslands|ríkissjóði]]. Þeim er ætlað ásamt vegum [[Sveitarfélag|sveitarfélaga]], að mynda eðlilegt, samfellt vegakerfi til tengingar [[Þéttbýli|byggða]] landsins. Þjóðvegum er skipað í eftirfarandi flokka:

* '''Tengivegir''' eru vegir utan þéttbýlis sem liggja milli stofnvega eða af stofnvegi á tengiveg. Þeir er a.m.k. 2 km langir, vegir sem tengja landsvegi við stofnvegakerfið. Hér eru einnig mikilvægir vegir að helstu [[Flugvöllur|flugvöllum]], [[Höfn|höfnum]] og ferjuhöfnum, ef þeir eru ekki stofnvegir. Stofnvegir eru líka í þjóðgörðum og vegir að fjölsóttum ferðamannastöðum utan þéttbýlis.

* '''Landsvegir''' eru vegir yfir fjöll og heiðar sem ekki teljast til ofangreindra vegflokkum og aflagðir byggðavegir á [[Eyðilandið|eyðilendum]]. Þeir hafa oftast árstíðabundna umferð og hafa minna eftirliti og þjónustu en á öðrum þjóðvegum.

[[Alþingi]] markar heildarstefnaheildarstefnu í samgöngumálum, svokallaða samgönguáætlun, til fimmtán ára. Þar er gerð grein fyrir stefnu [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisins]] og helstu áætlunum í samgöngumálum. Í samgönguáætlun er kafli um vegáætlun Núverandi samgönguáætlun gildir fyrir árin 2019–2033. Henni fylgir síðar sérstök aðgerðaáætlun fyrir fyrsta tímabilið, 2019–2023.<ref>{{Cite web|url=https://www.stjornarradid.is/verkefni/samgongur-og-fjarskipti/samgonguaaetlun/samgonguaaetlun-2019-2033/|title=Stjórnarráðið {{!}} Samgönguáætlun 2019-2033|website=www.stjornarradid.is|language=is|access-date=2019-03-09}}</ref>

[[Vegagerðin]] er [[Veghald|veghaldari]] [[Þjóðvegur|þjóðvega]] á Íslandi og hefur þar með forræði yfir þjóðvegum. Í sérstökum vegalögum sem sett vor til að stuðla að greiðum og öruggum samgöngum, segir um þjóðvegi:<ref>{{Cite web|url=https://www.althingi.is/lagas/149a/2007080.html|title=80/2007: Vegalög|website=Alþingi|language=is|access-date=2019-03-09}}</ref><blockquote>„Þjóðvegir eru þeir vegir sem ætlaðir eru almenningi til frjálsrar umferðar, haldið er við af fé ríkisins og upp eru taldir í vegaskrá. Þeir skulu ásamt sveitarfélagsvegum mynda eðlilegt, samfellt vegakerfi til tengingar byggða landsins.”</blockquote>

Yfirstjórn vegamála er á höndum [[Samgönguráðherra Íslands|samgönguráðherra]]. [[Vegagerðin]] sem er sjálfstæð [[Ríkisstofnanir á Íslandi|ríkisstofnun]], annast þátt ríkisins í framkvæmd vegalaga. Sérstök ríkisstofnun [[Samgöngustofa]], annast síðan eftirlit með framkvæmd umferðaröryggisstjórnunar vegamannvirkja. Hún setur verklagsreglur um framkvæmd eftirlitsins.<ref>{{Cite web|url=https://www.althingi.is/lagas/149a/2007080.html|title=80/2007: Vegalög|website=Alþingi|language=is|access-date=2019-03-09}}</ref>