„Rojava“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 10:
|kjörorð =
|þjóðsöngur =
|tungumál = [[Kúrdíska]], [[Arabískaarabíska]] og [[Fornsýrlenskafornsýrlenska]]
|höfuðborg = [[Qamishli]]
|stjórnarfar = [[Lýðræðislegt fylkjasamband]]
Lína 35:
}}
 
'''Lýðræðislega fylkjasambandið í Norður Sýrlandi''' ([[Kúrdíska]]: ''Rojavaya Kurdistanê'') ([[enska]]: ''Democratic Federation of Northern Syria''), betur þekkt sem Fylkjasambandið '''Rojava''' er ''de facto'' sjálfstjórnarsvæði í Norður og Austurhluta [[SýlandSýrland|Sýrlands]] sem starfar útfrá hugmyndum um lýðræðislegt fylkjasamband. Fylkjasambandið Rojava skiptist í 3 [[kantóna|kantónur]]: [[Jazira]]-hérað ([[Kúrdíska]]: ''cizîrê''), [[Euphrates]]-hérað ([[Kúrdíska]]: ''Herêma Firatê‎''), áður þekkt sem ''Kobane-hérað'' í Norður-Sýrlandi og [[Afrin|Afrín]]-hérað ([[Kúrdíska]]: ''efrîn'') Í Norð-Vesturhluta landsins. Ásamt kantónunum þrem hafa fulltrúar svæðisbundinna ráða í [[Raqqa]], [[Manbij]], [[Tabqa]] og [[Deir ez-Zor]] tekið þátt í starfi Fylkjasambandsins.
 
== Landafræði ==
Lína 41:
[[Kúrdistan]] er lauslega skilgreint svæði í fjallahéröðum [[Tyrkland]]s, [[Íran]]s, [[Írak]]s og [[Sýrland]]s. Rætur [[kúrdar|kúrdísku þjóðarinnar]] má rekja til ólíkra þjóðflokka í fjallahéröðum norð-austur af [[Mesapótamía|Mesapótamíu]] á [[7. öldin|7. öld]] sem lutu stjórn [[Býsansríki]]s og [[Persaveldi]]s.
Heimkynni Kúrda tilheyrðu [[Tyrkjaveldi|Ottómanveldinu]] fyrir [[Fyrri heimsstyrjöldin|fyrri heimsstyrjöldina]] og að stríðinu loknu stóð til að gera ráð fyrir kúrdísku ríki í [[Mið-Austurlönd|Mið-Austurlöndum]]. Í lokadrögum [[Versalasamningurinn|Versalasamninganna]] er Stór-Kúrdistan þó skipt milli fjögurra landa. Vesturhluti Kúrdistans lendir innan landamæra [[Sýrland]]s og dregur Rojava nafn sitt af kúrdíska orðinu fyrir [[vestur]].
Sýrlenskir Kúrdar eru í meirihluta víða í norðanverðu landinu og frá og með þriðja áratugi 20. aldar hafa þeir verið stærsta [[þjóðarbrot]] innan Sýrlands að frátöldum [[arabarArabar|Aröbum]].
Fylkasambandið Rojava samanstendur af þrem sjálfstjórnarhéröðum í Norður og norð-vesturhluta Sýrlands. [[Jazira]]-hérað og [[Euphrates]]-hérað mynda landfræðilega heild, [[Afrin]]-hérað liggur vestar í landinu og á ekki landamæri við hin fylki sambandsins. Landsvæðið sem fylkjasambandið fer með yfirráð yfir er þó nokkuð breytilegt sökum átaka á svæðinu.
 
Lína 51:
 
== Stjórnarskrá ==
Samkvæmt stjórnarskrá Rojava, [[Charter of the social contract]], samanstanda hin lýðræðislegu sjálfstjórnarfylki af þremur kantónum: Afrin-héraði, Jazirah-héraði og Kobane-héraði. Stjórnkerfið lýsir sér í tengslaneti sjálfstæðra eininga sem hafa fullt sjálfsforræði og ræða eigin mál á opnum íbúafundum, og skal kantónunum vera stjórnað út frá hugmyndum um [[Stjórndreifing|valddreifingu]], grasrótarlýðræði og fjölhyggju.
Í stjórnarskránni er kveðið á um bandalag [[kúrdar|Kúrda]], [[arabar|Araba]], [[Assýrumanna]], [[Kaldeumanna]], [[túrkmenar|Túrkmena]], [[armenar|Armena]] og [[Tsjetsjenar|Tsjetsjena]] á landsvæðinu. Sambúð þeirra ólíku hópa sem svæðið byggja á að vera friðsamleg og tryggja rétt allra íbúa til þess að iðka menningu, trú og móðurmál sitt innan fylkjasambandsins.
Fylkjasambandið miðar ekki að því að stofna ríki sem er að öllu aðskilið frá sýrlenska ríkinu, heldur sjálfstjórnarsvæði innan Sýrlands. Samkvæmt stofnskránni er hlutverk Rojava-verkefnisins einnig að beina Sýrlandi í átt frelsis og lýðræðis að stríðslokum.
Lína 68:
 
== Átök ==
Frá stofnun fylkjasambandsins Rojava hefur það átt undir högg að sækja frá skæruliðasamtökunum [[Jabhat al-Nusra]] og [[Íslamska ríkið|Daesh]]. Auk þess hefur [[Recep Tayyip Erdoğan|Erdogan]], forseti [[Tyrkland]]s, ítrekað hótað hernaðaríhlutun á landsvæðið, en það á landamæri við Tyrkland. Tyrknesk stjórnvöld óttast að YPG og YPJ, hersveitir Rojava nái að tengja saman allar kantónur fylkjasambandsins og leggja þar með undir sig meirihluta landamæra [[Tyrkland]]s við [[Sýrland]]. Auk þess telur Tyrklandsstjórn sér stafa ógn af samstarfi [[PYG]]-flokksins í Rojava og Kúrdíska verkamannaflokksins, [[PKK]], í Tyrklandi.
Varnarsveitirnar YPG og YPJ hafa notið stuðnings bæði frá [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] og [[Rússland|Rússlandi]], meðal annars með loftárásum á sveitir [[íslamskaÍslamska ríkið|Daesh]] á svæðinu.
|Daesh]]. Auk þess hefur [[Recep Tayyip Erdoğan|Erdogan]], forseti [[Tyrkland]]s, ítrekað hótað hernaðaríhlutun á landsvæðið, en það á landamæri við Tyrkland. Tyrknesk stjórnvöld óttast að YPG og YPJ, hersveitir Rojava nái að tengja saman allar kantónur fylkjasambandsins og leggja þar með undir sig meirihluta landamæra [[Tyrkland]]s við [[Sýrland]]. Auk þess telur Tyrklandsstjórn sér stafa ógn af samstarfi [[PYG]]-flokksins í Rojava og Kúrdíska verkamannaflokksins, [[PKK]], í Tyrklandi.
Varnarsveitirnar YPG og YPJ hafa notið stuðnings bæði frá [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] og [[Rússland|Rússlandi]], meðal annars með loftárásum á sveitir [[íslamska ríkið|Daesh]] á svæðinu.
 
== Tilvísanir ==