„Abkasía“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
mEkkert breytingarágrip
Lína 11:
| stjórnarfar = Lýðveldi
| titill_leiðtoga = [[Forseti Abkasíu|Forseti]]<br />[[Forsætisráðherra Abkasíu|Forsætisráðherra]]
| nöfn_leiðtoga = [[Raul Khadjimba]]<br />[[BeslanValeri ButbaBganba]]
| staða = Sjálfstæði frá [[Georgía|Georgíu]]
| atburður1 = yfirlýst
Lína 18:
| flatarmál = 8.660
| hlutfall_vatns = ?
| mannfjöldaár = 20122015
| mannfjöldasæti = *
| fólksfjöldi = 242243.862206
| íbúar_á_ferkílómetra = 28
| VLF_ár = 2010
Lína 33:
}}
[[Mynd:Ridge view from pitsunda cape.jpg|thumb|left|200px|Abkasía]]
'''Abkasía''' ([[abkasíska]]: ''Аҧсны'', ''Apsny''; [[georgíska]]: ''აფხაზეთი'', ''Apkhazeti'' eða ''Abkhazeti''; [[rússneska]]: ''Абха́зия'', ''Abkasíja'') er fullvalda''de facto'' ríki við austurströnd [[Svartahaf]]s, sunnan við [[Stór-Kákasus]], í norðausturhluta [[Georgía|Georgíu]]. SjálfstæðiÞað þesser nýtur8.660 þóferkílómetrar að stærð og íbúar eru um 240.000. Höfuðborg Abkasíu er [[Súkúmí]]. Abkasía nýtur takmarkaðrar alþjóðlegrar viðurkenningar. Árið 2008 tók [[Rússland]] upp stjórnmálasamstarf við Abkasíu. Síðan þá hafa [[Níkaragva]], [[Venesúela]], [[Nárú]], [[Túvalú]] og [[VanúatúSýrland]] bæst í hóp ríkja sem viðurkenna sjálfstæði Abkasíu.
 
Samkvæmt stjórn Georgíu og flestum öðrum löndum heims er Abkasía [[sjálfstjórnarhérað]] í [[Georgía|Georgíu]]. Staða Abkasíu er meginástæða [[Átök Georgíu og Abkasíu|átaka Georgíu og Abkasíu]] sem hafa staðið frá [[upplausn Sovétríkjanna]] [[1991]]. [[Stríðið um Abkasíu 1992-1993]] var afleiðing af vaxandi spennu milli [[abkasar|abkasa]] og Georgíumanna. Því lauk með því að Georgía missti yfirráð yfir héraðinu þar sem [[þjóðernishreinsanir]] fóru fram. Síðan þá hafa átök blossað reglulega upp. Þegar [[stríð Rússlands og Georgíu]] stóð yfir í ágúst 2008 börðust abkasar við her Georgíu. Það leiddi til þess að Rússland viðurkenndi Abkasíu opinberlega. Georgía og mörg önnur ríki líta svo á að Abkasía sé í raun hernumin af [[rússneski herinn|rússneska hernum]].
 
Ásamt [[Transnistría|Transnistríu]], [[Suður-Ossetía|Suður-Ossetíu]] og [[Nagornó-Karabak]], er Abkasía oft nefnd sem dæmi um „[[frosin átök]]“ innan fyrrum Sovétlýðvelda. Þessi fjögur ríki eiga með sér margvíslegt samstarf og styðja hvert annað.
 
== Landfræði ==
[[Mynd:Ritsa1.jpg|thumb|right|Ritsa-vatn]]
Abkasía nær yfir 8.660 km² í norðvesturhluta Georgíu. [[Kákasusfjöll]] skilja milli Abkasíu og [[Rússland]]s í norðri og norðaustri. Í suðri og suðaustri liggur Abkasía að georgíska héraðinu [[Samegrelo-Zemo Svaneti]] og í suðri og suðvestri á landið strönd að [[Svartahaf]]i.
 
Landslag Abkasíu er mjög fjölbreytt frá láglendi í suðri að háum fjöllum í norðri. Fjallgarðar Stór-Kákasusfjalla skipta norðurhlutanum í nokkra gróðursæla dali. Hæstu tindar Abkasíu eru í norðri og norðaustri og ná sumir yfir 4.000 metra hæð. Í suðurhlutanum er skóglendi þar sem hægt er að rækta [[sítrustré]] en í norðurhlutanum eru sum staðar [[jökull|jöklar]]. Stórir hlutar landsins eru ósnortin víðerni. Á landbúnaðarsvæðum er ræktað tóbak, te, vínviður og ávextir.
 
Margar ár renna úr fjöllunum til sjávar. Þær helstu eru [[Kodori-á]], [[Bzyb-á]], [[Ghalidzga-á]] og [[Gumista-á]]. [[Psou-á]] myndar hluta landamæranna við Rússland og [[Inguri-á]] myndar landamæri Abkasíu og Georgíu. Í fjalllendinu eru nokkur fjallavötn. Það stærsta er [[Ritsa-vatn]].
 
Dýpsti hellir sem vitað er um, [[Veryovkina-hellir]], er í vesturhluta Kákasusfjalla í Abkasíu. Samkvæmt síðustu mælingum er hæð hellakerfisins 2.212 metrar frá hæsta að lægsta kannaða punkti. Vegna nálægðarinnar við Svartahaf og skjólinu frá Kákasusfjöllum er veðurfar í Abkasíu afar milt. Við ströndina er [[hlýtemprað loftslag]] ríkjandi með meðalhita um 15° og yfir frostmarki í janúar. Veður kólnar síðan eftir því sem hærra dregur í fjöllunum. [[Úrkoma]] er mikil vegna fjallanna en minnkar eftir því sem innar dregur. Ársúrkoma er frá 1.200-1.400 mm við ströndina og 1.700-3.500 mm ofar í fjöllunum. Töluvert af snjó fellur í fjöllunum.
 
Skógar úr [[eik]], [[beyki]] og [[agnbeyki]] þöktu áður láglendið en hefur verið rutt í burtu.
 
Helstu samgönguleiðir inn í Abkasíu eru um tvær brýr; [[Inguribrúin|Inguribrúna]] í suðri, skammt frá borginni [[Zugdidi]], og [[Psou-brúin|Psou-brúna]] í norðri í bænum [[Leselidze]]. Vegna deilna um stöðu landsins vara mörg ríki þegna sína við því að ferðast til Abkasíu.
 
== Tilvísanir ==