„Leturgerð“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Sameina greinina „Leturflokkar“ hingað inn. Höfundar greinarinnar voru Batlason og Cessator.
 
Lína 11:
|}
 
'''Leturgerð''' eða '''stafagerð''' er í [[leturfræði]] safn [[bókstafur|bókstafa]] og [[tákn]]a sem hafa sömu hönnun. Ýmislegar leturgerðaflokkanir eru til en helstu eru [[þverendaletur]] og [[steinskrift]]. Þverendar kallast þau litlu strik á endum stafs. Orðinu „[[fontur (leturfræði)|fontur]]“ er oft ruglað saman með leturgerð en það á við stílbrigði einstakrar leturgerðar, til dæmis feitletrað eða skáletrað. Upprunulega átti þetta orð við um [[blýstafur|blýstafi]] af sömu leturgerð en í dag er það helst notað um tölvuskrár sem innihalda leturgerðarbrigði. Það að hanna nýja leturgerð kallast [[leturhönnun]] þar sem það að vinna með og stilla leturgerðir heitir [[leturfræði]].
 
== Flokkarnir ==
Nútíma latneskum leturgerðum er oft skipt niður í sex höfuðflokka:
 
*'''Gamalt handritaletur''' ''(gömul antíkva)'' einkennist af rúnuðum þverendum og litlum þykktarmun á dráttum. Dæmi eru leturgerðirnar ''Garamond'' hannað af Claude Garamond, og ''Palatino''.
*'''Nýtt handritaletur''' ''(ný antíkva)'' þekkist vel á beinum þverendum og verulegum þyktarmun á dráttum. Dæmi eru ''Bodoni'' hannað af Giambattista Bodoni, og ''Didot''.
*'''Blendingsletur''' (''milliantíkva)'' er sambland af gömlu og nýju handritaletri. Til dæmis er hún með rúnuðum þverendum en afgerandi þykktarmun drátta. Dæmi um blendingsletur er ''Times Roman'' hannað af Stanley Morison og Victor Lardent, og ''Georgia''.
*'''Steinskrift''' ''(grotesk)'' þekkist á því að engir þverendar eru á letrinu. Enn fremur eru allir leggir álíka þykkir. Dæmi um steinskrift er [[Helvetica]] hannað af Max Miedinger, [[Arial]], og Calibri.
*'''Egypskt letur''' er þrátt fyrir nafnið yngst þessara letra og sækir form sitt bæði til steinskriftar og handritaletur. Allir þættir letursins eru álíka þykkir, þar með talið þverendarnir. Í dag er þessi tegund leturs oftast kölluð slab serif.Dæmi um egypskt letur er Clarendon, Memphis, Courier og Rockwell
*'''Skrifletur''' – Eftirlíking af handskrift og til í óteljandi útfærslum. Dæmi um frægasta skrifletrið er líklega Cézanne hannað af Michael Want og Richard Kegler sem eftirlíking af handskrift málarans [[Paul Cézanne]]
 
<gallery>
Mynd:AdobeGaramondSp.svg|Garamond: Dæmi um gamalt handritaletur.
Mynd:ITCBodoni.png|Bodoni: Dæmi um nýtt handritaletur.
Mynd:TimesRomanSp.svg|Times New Roman: Dæmi um blendingsletur.
Mynd:HelveticaSpecimenCH.svg|Helvetica: Dæmi um steinskrift.
Mynd:RockwellWM.png|Rockwell: Dæmi um egypskt letur.
</gallery>
 
== Sjá einnig ==
* [[Stafagerð]]
* [[Bókstafur]]
 
== Heimildir ==
* {{wpheimild|titill=Typeface|tungumál=en|mánuðurskoðað=28. ágúst|árskoðað=2011}}
* {{bókaheimild|titill=Grafísk miðlun|höfundur=Kaj Johansson, Peter Lundberg og Robert Ryberg|útgefandi=Iðnú|ár=2008}}
* Björgvin Sig. Haraldsson, Torfi Jónsson. 1970. ''kennslubók í leturgerð''. (Reykjavík: Björgvin Sig. Haraldsson).
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Typeface|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Garamond|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Bodoni|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Times_Roman|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Helvetica|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Futura_(typeface)|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Rockwell_(typeface)|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
* {{wpheimild|tungumál=en|titill=Cézanne_(typeface)|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
 
{{stubbur}}
 
[[Flokkur:Letur]]
[[Flokkur:Leturfræði]]
[[Flokkur:Stafagerðir| ]]