Wikipedia

„Samkynhneigð“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Ekkert breytingarágrip
Grein uppfærð. Hermir nú meira eftir ensku greininni. Margar klausur fjarlægðar sem áttu frekar heima í upplýsingabæklingi fyrir grunnskóla. Enn vantar klausuna „Líffræðilegar orsakir“.
Lína 1:
[[Mynd:Lafond Sappho and Homer.jpg|thumb|310px|Hér sést [[Forngrikkir|forngrikkinn]] [[Saffó]] syngja fyrir [[Hómer]], umkringd konum. Saffó var talin samkynhneigð og bjó í eynni ''[[Lesbos]]'', þaðan er orðið ''lesbía'' komið. Málverkið er frá 1824. ]]
'''Samkynhneigð''' nefnist það þegar einstaklingur laðast að einstaklingum af sama [[kyn]]i og hann sjálfur. Það að vera samkynhneigður þýðir að maður laðast tilfinningalega og/eða kynferðislega af öðrum af sama kyni.
'''Samkynhneigð''' nefnist það þegar einstaklingur laðast [[Tilfinning|tilfinningalega]] og/eða kynferðislega aðallega að einstaklingum af sama [[kyn]]i og hann sjálfur. Samkynhneigðir [[Karl|karlmenn]] eru oft kallaðir '''hommar''', samkynhneigðar konur '''lesbíur'''.
 
Samkynhneigð er ásamt [[tvíkynhneigð]] og [[gagnkynhneigð]] ein af þremur helstu flokkum á [[Kynhneigð|kynhneigðarskalanum]]. Ekki er vitað hvað veldur mismunandi [[kynhneigð]] í mönnum, en talið er að það orsakist af samspili [[Gen|erfðaþátta]], [[Hormón|hormóna]], og umhverfisþátta og að fólk hafi ekki val um það.<ref name="Frankowski">{{cite journal|doi=10.1542/peds.113.6.1827|author=Frankowski BL|author2=American Academy of Pediatrics Committee on Adolescence|title=Sexual orientation and adolescents|journal=[[Pediatrics (journal)|Pediatrics]]|volume=113|issue=6|pages=1827–32|date=June 2004|pmid=15173519|url=http://pediatrics.aappublications.org/content/113/6/1827.long}}</ref><ref name="Lamanna">{{cite book|author1=Mary Ann Lamanna|author2=Agnes Riedmann|author3=Susan D Stewart|title=Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=1305176898|year=2014|page=82|accessdate=February 11, 2016|url=https://books.google.com/books?id=fofaAgAAQBAJ&pg=PA82|quote=The reason some individuals develop a gay sexual identity has not been definitively established &nbsp;– nor do we yet understand the development of heterosexuality. The American Psychological Association (APA) takes the position that a variety of factors impact a person's sexuality. The most recent literature from the APA says that sexual orientation is not a choice that can be changed at will, and that sexual orientation is most likely the result of a complex interaction of environmental, cognitive and biological factors...is shaped at an early age...[and evidence suggests] biological, including genetic or inborn hormonal factors, play a significant role in a person's sexuality (American Psychological Association 2010).}}</ref><ref name="Stuart">{{cite book|author=Gail Wiscarz Stuart|title=Principles and Practice of Psychiatric Nursing|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=032329412X|year=2014|page=502|accessdate=February 11, 2016|url=https://books.google.com/books?id=ivALBAAAQBAJ&pg=PA502|quote=No conclusive evidence supports any one specific cause of homosexuality; however, most researchers agree that biological and social factors influence the development of sexual orientation.}}</ref> Vísbendingar eru um að umhverfi í [[Þungun|móðurkviði]] ásamt erfðaþáttum geti spilað inn í.<ref name="rcp2007">{{cite web|url=http://www.rcpsych.ac.uk/workinpsychiatry/specialinterestgroups/gaylesbian/submissiontothecofe.aspx|title=Submission to the Church of England's Listening Exercise on Human Sexuality|publisher=The Royal College of Psychiatrists|accessdate=13 June 2013}}</ref><ref name="Långström2010">{{Cite journal|last1=Långström|first1=N.|last2=Rahman|first2=Q.|last3=Carlström|first3=E.|last4=Lichtenstein|first4=P.|title=Genetic and Environmental Effects on Same-sex Sexual Behavior: A Population Study of Twins in Sweden|doi=10.1007/s10508-008-9386-1|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=39|issue=1|pages=75–80|year=2008|pmid=18536986|pmc=}}</ref> Vísbendingar benda ekki til þess að kynhneigð ráðist af [[uppeldi]].<ref name="rcp20072">{{cite web|url=http://www.rcpsych.ac.uk/workinpsychiatry/specialinterestgroups/gaylesbian/submissiontothecofe.aspx|title=Submission to the Church of England's Listening Exercise on Human Sexuality|publisher=The Royal College of Psychiatrists|accessdate=13 June 2013}}</ref> Gagnkynhneigð er algengasta kynhneigðin, en mismunandi kynhneigðir eru nú taldar vera eðlilegur breytileiki innan margra [[Tegund (líffræði)|dýrategunda.]]<ref name="apahelp">{{cite web|title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|publisher=[[American Psychological Association]]|accessdate=August 10, 2013|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|archivedate=8 August 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130808032050/http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx}}</ref><ref name="PAHO">{{cite web|title="Therapies" to change sexual orientation lack medical justification and threaten health|url=http://new.paho.org/hq/index.php?option=com_content&task=view&id=6803&Itemid=1926|publisher=Pan American Health Organization|accessdate=26 May 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120523040848/http://new.paho.org/hq/index.php?option=com_content&task=view&id=6803&Itemid=1926|archivedate=23 May 2012|df=dmy-all}}</ref> [[Sálfræðimeðferð|Sálfræðimeðferðir]] og önnur inngrip hafa ekki sýnt að þau geti haft áhrif á kynhneigð.<ref name="apa2009">American Psychological Association: [http://www.apa.org/about/governance/council/policy/sexual-orientation.aspx Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts]</ref>
Samkynhneigðir karlmenn eru oft kallaðir ''hommar'' og samkynhneigðar konur ''lesbíur''.
Til eru fleiri kynhneigðir en samkynhneigð og gagnkynhneigð, og þekktust þar á meðal er tvíkynhneigð en þá laðast fólk af fleiri en einu kyni. Þá er til pankynhneigð, sem er stundum kölluð persónuhneigð, eikynhneigð eða asexual. Til eru endalaus hugtök yfir mismunandi kynhneigðir, enda er kynhneigð mjög einstaklingsbundin. Eigi skal rugla saman kynhneigð og kynvitund, en kynvitund segir til um hvort að einstaklingurinn upplifir sig sem karlkyns, kvenkyns eða eitthvað annað. [[Trans fólk]] eru einstaklingar sem eru með kynvitund aðra en það kyn sem þeim var úthlutað við fæðingu. Sumt trans fólk fer í kynleiðréttingarferli. Þau geta svo haft allskonar kynhneigðir.
 
Í kringum 3,5% af fullorðnum skilgreina sig sem sam- eða tvíkynhneigð samkvæmt könnun sem gerð var í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] 2011.<ref>{{cite web|url=http://williamsinstitute.law.ucla.edu/research/census-lgbt-demographics-studies/how-many-people-are-lesbian-gay-bisexual-and-transgender|author=Gary Gates|title=How Many People are Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender?|publisher=''[[UCLA School of Law#Sexual orientation law|The Williams Institute]]''|date=April 2011|accessdate=May 12, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://williamsinstitute.law.ucla.edu/wp-content/uploads/Gates-How-Many-People-LGBT-Apr-2011.pdf|format=PDF|author=Gary Gates|title=How many people are lesbian, gay, bisexual, and transgender?|publisher=''[[UCLA School of Law#Sexual orientation law|The Williams Institute]]''|page=1|date=April 2011}}</ref> Á milli 2% og 11% af fullorðnum hafa átt í einhverju kynferðislegu sambandi við einstakling af sama kyni.<ref name="Billy1993">{{Cite journal|doi=10.2307/2136206|vauthors=Billy JO, Tanfer K, Grady WR, Klepinger DH|title=The sexual behavior of men in the United States|jstor=2136206|journal=Family Planning Perspectives|volume=25|issue=2|pages=52–60|year=1993|pmid=8491287|ref=harv}}</ref><ref name="Binson1995">{{Cite journal|doi=10.1080/00224499509551795|first1=Diane|last1=Binson|first2=Stuart|last2=Michaels|first3=Ron|last3=Stall|first4=Thomas J.|last4=Coates|first5=John H.|last5=Gagnon|first6=Joseph A.|last6=Catania|year=1995|title=Prevalence and Social Distribution of Men Who Have Sex with Men: United States and Its Urban Centers|journal=The Journal of Sex Research|volume=32|issue=3|pages=245–54|jstor=3812794|ref=harv}}</ref><ref name="Johnson1992">{{Cite journal|vauthors=Johnson AM, Wadsworth J, Wellings K, Bradshaw S, Field J|title=Sexual lifestyles and HIV risk|journal=Nature|volume=360|issue=6403|pages=410–2|date=December 1992|pmid=1448163|doi=10.1038/360410a0|ref=harv}}</ref><ref name="Laumann1994">Laumann, E. O., Gagnon, J. H., Michael, R. T., & Michaels, S. (1994). ''The social organization of sexuality: Sexual practices in the United States.'' Chicago: University of Chicago Press.{{Page needed|date=September 2010}}</ref><ref name="Wellings1994">Wellings, K., Field, J., Johnson, A., & Wadsworth, J. (1994). ''Sexual behavior in Britain: The national survey of sexual attitudes and lifestyles.'' London, UK: Penguin Books.{{Page needed|date=September 2010}}</ref><ref name="ACSF1992">{{cite journal|doi=10.1038/360407a0|author=Investigators ACSF|year=1992|title=AIDS and sexual behaviour in France|url=|journal=Nature|volume=360|issue=6403|pages=407–409|pmid=1448162|ref=harv}}</ref><ref name="Bogaert2004">{{Cite journal|author=Bogaert AF|title=The prevalence of male homosexuality: the effect of fraternal birth order and variations in family size|journal=Journal of Theoretical Biology|volume=230|issue=1|pages=33–7|date=September 2004|pmid=15275997|doi=10.1016/j.jtbi.2004.04.035|ref=harv}} Bogaert argues that: "The prevalence of male homosexuality is debated. One widely reported early estimate was 10% (e.g., Marmor, 1980; Voeller, 1990). Some recent data provided support for this estimate (Bagley and Tremblay, 1998), but most recent large national samples suggest that the prevalence of male homosexuality in modern western societies, including the United States, is lower than this early estimate (e.g., 1–2% in Billy et al., 1993; 2–3% in Laumann et al., 1994; 6% in Sell et al., 1995; 1–3% in Wellings et al., 1994). It is of note, however, that homosexuality is defined in different ways in these studies. For example, some use same-sex behavior and not same-sex attraction as the operational definition of homosexuality (e.g., Billy et al., 1993); many sex researchers (e.g., Bailey et al., 2000; Bogaert, 2003; Money, 1988; Zucker and Bradley, 1995) now emphasize attraction over overt behavior in conceptualizing sexual orientation." (p. 33) Also: "...the prevalence of male homosexuality (in particular, same-sex attraction) varies over time and across societies (and hence is a "moving target") in part because of two effects: (1) variations in fertility rate or family size; and (2) the fraternal birth order effect. Thus, even if accurately measured in one country at one time, the rate of male homosexuality is subject to change and is not generalizable over time or across societies." (p. 33)</ref><ref name="Fay1989">{{Cite journal|vauthors=Fay RE, Turner CF, Klassen AD, Gagnon JH|title=Prevalence and patterns of same-gender sexual contact among men|journal=Science|volume=243|issue=4889|pages=338–48|date=January 1989|pmid=2911744|doi=10.1126/science.2911744|ref=harv}}</ref><ref name="Sell1995">{{Cite journal|doi=10.1007/BF01541598|vauthors=Sell RL, Wells JA, Wypij D|title=The prevalence of homosexual behavior and attraction in the United States, the United Kingdom and France: results of national population-based samples|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=24|issue=3|pages=235–48|date=June 1995|pmid=7611844|ref=harv}}</ref><ref name="SavinWilliams2009">{{Cite journal|editor1-last=Hope|editor1-first=Debra A|title=Contemporary Perspectives on Lesbian, Gay, and Bisexual Identities|doi=10.1007/978-0-387-09556-1|series=Nebraska Symposium on Motivation|volume=54|year=2009|isbn=978-0-387-09555-4|pmid=|pmc=}}</ref> Í [[Bretland|breskri]] könnun frá 2010 sögðust 95% [[Bretland|Breta]] skilgreina sig sem [[Gagnkynhneigð|gagnkynhneigða]], 1,5% sem sam- eða tvíkynhneigða, og 3,5% voru óvissir eða svöruðu ekki spurningunni.<ref name="more-or-less-2010-10-01">{{cite web|last=Harford|first=Tim|title=More or Less examines Office for National Statistics figures on gay, lesbian and bisexual people|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b00tznbk|publisher=BBC|date=1 October 2010}}</ref><ref>{{cite web|title=Measuring Sexual Identity : Evaluation Report, 2010|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/ethnicity/measuring-sexual-identity---evaluation-report/2010/index.html|publisher=[[Office for National Statistics]]|date=23 September 2010}}</ref>
Algengt samheiti yfir samkynhneigða, tvíkynhneigða, demihneigða, persónuhneigða, trans fólk og fleiri sem ekki falla undir hið gagnkynhneigða regluveldi er „hinsegin“.
 
== Samkynhneigð til forna ==▼
Erfitt getur reynst að átta sig á kynhneigð sinni og tekur fólk oft mörg ár að gera sér fyllilega grein fyrir henni. Allir hafa rétt á því að velja sjálfir hvað þeir kjósa að kalla sína kynhneigð og getur ofbeldi falist í því að neita fólki um að lifa eftir sinni sannfæringu eða að neyða á það merkimiða sem það er ósammála. Samkynhneigð, eða að haga sér að öðru leyti ekki eftir reglum samfélagsins, verður enn þá fyrir miklum fordómum víðsvegar um heim og eru hatursglæpir allt of algengir gagnvart samkynhneigðu fólki.
Viðhorf til samkynhneigðar hafa verið af ýmsu tagi í gegnum tíðina, allt frá algjöru samþykki samfélagsins til [[Dauðarefsing|dauðarefsingar]].
 
Hugtakið hefur heldur ekki alltaf haft sömu merkingu, og núverandi flokkunarkerfi passar oft hreinlega ekki við þá flokkun sem önnur samfélög hafa notað. Núverandi flokkun byggir að miklu leyti á tilfinningum einstaklingsins og hverjum hann laðast að, en í ýmsum samfélögum hefur sú flokkun ekki verið til og fólk þá flokkað eftir því með hverjum það stundar kynlíf eða hvaða hlutverki það gegnir í kynlífi.
== Á Íslandi ==▼
Til eru félög og samtök sem fjalla um málefni samkynhneigðra eða eru á vegum þeirra.
 
Tekið var saman yfirlit yfir helstu menningarheima sem voru uppi fyrir tíma [[Iðnbyltingin|iðnbyltingarinnar]]. Af 42 menningarheimum voru 41% eindregið á móti samkynhneigð, hjá 21% var samkynhneigð tekin í sátt eða hunsuð, og hjá 12% var hugtakið ekki til. Í annarri samantekt af 70 menningarheimum var samkynhneigð til staðar hjá 41%, en hjá 59% var samkynhneigð sjaldgæf eða ekki til staðar.<ref>Adolescence and puberty By John Bancroft, June Machover Reinisch, p.162</ref>
==== Samtökin 78 í Reykjavík ====
[[Samtökin 78]] eru aðal baráttusamtök hinsegin fólks á Íslandi og eru staðsett á Suðurgötu 3 í Reykjavík. Samtökin halda úti opnu húsi alla fimmtudaga frá kl. 20:00 til 23:00. Ungliðahreyfingin er undirfélag Samtakanna 78 og þjónar því hlutverki að vera hinsegin félagsmiðstöð í samstarfi við Reykjavíkurborg, öll ungmenni á aldrinum 13 til 17 ára eru velkomin óháð búsetu. Félagsmiðstöðin er opin alla þriðjudaga frá kl. 19:30 til 22:00.
 
Í þeim menningarheimum sem byggja á af [[Abrahamísk trúarbrögð|Abrahamstrú]] ([[Kristni]], [[Íslam]], [[Gyðingdómur]]) hefur verið harkaleg andstaða við [[endaþarmsmök]] og þau talin siðferðisbrot og brot á lögmálum náttúrunnar. Andstaða við endaþarmsmök var þó til staðar á undan Kristninni og var líka algeng í [[Grikkland hið forna|Grikklandi hinu forna]]. [[Platon|Platón]] kallaði þau ónáttúruleg.<ref>"... sow illegitimate and bastard seed in courtesans, or sterile seed in males in defiance of nature." Plato in THE LAWS (Book VIII p.841 edition of Stephanus) or p.340, edition of Penguin Books, 1972.</ref>
==== Hin - Hinsegin Norðurland ====
Fræðslu- og stuðningssamtök fyrir hinsegin fólk á Norðurlandi. Reglulegir fundir í Húsinu (3. hæð í félagsmiðstöðinni Rósenborg) alla þriðjudaga frá klukkan 19:30-21:30.
 
Í [[Grikkland hið forna|Grikklandi hinu forna]] var kynlíf milli karlmanns og drengs algengt og þótti gegna góðu hlutverki í [[uppeldi]] unglinga. Gerður var greinarmunur á samkynja kynlífi og samböndum, rómantísk sambönd voru litin hornauga og vanalega ekki leyfð. Litið var niður á þá sem létu ríða sér (sér í lagi eftir unglingsaldur), en það sama átti ekki við um þá sem riðu.<!-- Afsaka óformlegt orðalag hér. --> Flokkun Grikkja á samkynhneigð er því ekki beint sambærileg okkar. Lítið er vitað um samkynhneigðar konur í Grikklandi hinu forna, en ljóðskáldið [[Saffó]] frá eyjunni [[Lesbos]] skrifaði ástríðufull ljóð til bæði karla og kvenna og því var á [[19. öldin|19. öld]] byrjað að nota nafn hennar og stað til að lýsa samkynhneigð í konum, ''lesbía'' og ''saffískt''.<ref name="lesbian">{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=lesbian|title=Lesbian|accessdate=7 February 2009|publisher=Online Etymology Dictionary|year=2001|author=Douglas Harper}}</ref><ref name="sapphic">{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=Sapphic|title=Sapphic|accessdate=7 February 2009|publisher=Online Etymology Dictionary|year=2001|author=Douglas Harper}}</ref>
==== Q-félag hinsegin stúdenta á Íslandi ====
Baráttufélag hinsegin stúdenta og fólks í háskólum Íslands. Félagið heldur úti vísindaferðum fyrir nema við Háskóla Íslands sem og opnu húsi í húsnæði Samtakanna 78 tvo föstudaga í mánuði.
 
Hjá [[Frumbyggjar Ameríku|frumbyggjum Ameríku]] fyrir [[Nýlendustefna|nýlendutímann]] var samkynhneigð í allt öðrum flokki sem er ekki sambærileg núverandi flokkun. Hjá þeim voru sumir taldir búa yfir tvöföldum anda og uppfylltu hlutverk nokkurs konar ''þriðja kyns'' í samfélaginu. Hlutverkið var að einhverju leyti trúarlegt og var hluti af trúarlegum athöfnum.<ref name="glbtqlatinamerica">{{citation|first=Ben|last=Pablo|year=2004|url=http://www.glbtq.com/social-sciences/latin_america_colonial.html|title=Latin America: Colonial|periodical=[[glbtq.com]]|accessdate=1 August 2007|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071211012339/http://www.glbtq.com/social-sciences/latin_america_colonial.html|archivedate=11 December 2007|df=}}</ref><ref name="glbtqmex">{{cite encyclopedia|last=Murray|first=Stephen|authorlink=Stephen O. Murray|editor=Claude J. Summers|encyclopedia=glbtq: An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture|title=Mexico|url=http://www.glbtq.com/social-sciences/mexico.html|accessdate=1 August 2007|year=2004|publisher=[[glbtq.com|glbtq, Inc.]]|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071102132531/http://www.glbtq.com/social-sciences/mexico.html|archivedate=2 November 2007|df=dmy-all}}</ref>
==== Trans-Ísland ====
Félag trans fólks á Íslandi. http://trans.samtokin78.is/
Frekari upplýsingar er að finna á síðu Samtakanna '78
 
Lengst fram eftir var samkynhneigð litin hornauga á [[Ísland|Íslandi]]. Orðin '''''ergi''''' og '''''kynvilla''''' voru notuð yfir samkynhneigð karlmanna, en þau þykja afar úrelt í dag.
▲== Samkynhneigð til forna ==
Rómverski sagnaritarinn [[Tacitus]] segir frá því í riti sínu [[Germanía (Tacitus)|Germaníu]] að Germanar tíðkuðu að hegna mönnum fyrir ergi.
:''Fer refsing eftir afbrotunum: svikarar og liðhlauparar eru hengdir í trjám, en skræfur og ragmenni og fúllífismenn [þ.e. hommar] eru kæfðir í for og mýrarfenjum, en viðjum kastað yfir. Er þessi tvenns konar dauðarefsing til þess ætluð, annars vegar að vekja athygli á glæpunum, með því að sýna refsinguna, og hins vegar að fela smánina sjónum manna''. (Þýð. Páll Sveinsson).
 
== Kynhneigð ==
[[Forn-Grikkland|Forn-Grikkjum]] þótti ekki tiltölumál að leggja lag sitt við yngissveina og sögðu þá hæfa til ásta en konur til undaneldis.<ref>Geir Þ. Þórarinsson. „Var algengt að Forngrikkir ættu í ástarsamböndum við unga drengi?“. Vísindavefurinn 24.10.2007. http://visindavefur.is/?id=6865. (Skoðað 26.8.2008).</ref> [[Rómverjar]] höfðu almennt ekki horn í síðu homma þótt þeir væru ekki eins frjálslyndir og Grikkir í þessum efnum eins og ráða má af orðlaginu hjá Tacitusi. Skáld á borð við [[Catullus]], [[Tibullus]] og [[Martialis]] ortu til ástmanna sinna og drógu ekkert undan. Sumir Rómverjar virðast þó hafa bendlað samkynhneigð við Grikki og útlendinga og ekki þótt slíkar hneigðir til fyrirmyndar.
Fólk upplifir kynhneigð á mismunandi máta. Þar að auki eru skilgreiningar og flokkanir hvorki þær sömu milli [[Samfélag|samfélaga]] né milli einstaklinga. Gróflega lýsir kynhneigð því hvaða flokki (karl eða kona) af [[Maður|mannfólki]] einhver laðast [[Tilfinning|tilfinningalega]] og/eða kynferðislega að.
 
Oft haldast tilfinningaleg og kynferðisleg aðlöðun í hendur, en það þarf ekki að vera svo.
== Að koma út (úr skápnum) ==▼
Margt fólk sem laðast að fólki af sama kyni „kemur út úr skápnum“ (eða einfaldlega „kemur út“), eins og það er stundum kallað, á einhverjum tímapunkti í lífinu. Þetta er vegna þess að samfélagið gerir ráð fyrir því að allir séu gagnkynhneigðir frá fæðingu nema annað komi fram. Mikilvægur hluti réttindabaráttu hinsegin fólks er að berjast gegn þessum skaðlegu hugmyndum. Oftast er því lýst í þremur tímabilum. Fyrsta tímabilið er að „þekkja sjálfa/n sig,“ og uppgötvun eða ákvörðun þess að einstaklingurinn sé opinn fyrir sambandi við manneskju af sama kyni. Þessu er oft lýst sem að koma út fyrir sjálfum sér. Næsta tímabil felur í sér ákvörðunina að segja öðrum frá, það er að segja fjölskyldu, vinum, vinnufélögum og svo framvegis. Þetta getur gerst allt frá unga aldri, um 11 ára, og upp í fertugs aldurinn og eldri. Þriðja skeiðið felur meira í sér að lifa almennt og opinskátt sem samkynhneigður einstaklingur í sínu samfélagi. Benda má á að gagnkynhneigt fólk þarf vanalega ekki að ganga í gegnum sama ferli.
 
Nokkur fjölbreytileiki er í birtingarmyndum kynhneigðar og kynhegðunar fólks og hafa sumir lagt til að þetta megi setja fram á skala og lýsa kynhneigð frá gangkynhneigð til samkynhneigðar. Þekktasti skalinn er Kinsey-skalinn sem líffræðingurinn Alfreð Kinsey setti fram árið 1948 í riti sýnu þar sem hann lýsti kynhegðun almennings. Ritið olli nokkurri hneysklun. Skalar sem þessi eru að miklu leyti einföldun, en þykja oft þægilegir til flokkunar:
== Réttindabarátta sam-, tví-, fjölkynhneigðra og trans fólks ==
{| class="wikitable"
Undanfarna áratugi hefur réttindabarátta sam-, tví-, og fjölkynhneigðra tekið stakkaskiptum. Í hinum vestræna heimi er það oft tengt [[Stonewall mótmælunum]] árið 1969, þegar átök brutust út við Stonewall barinn í [[New York]] borg. Á Íslandi var það [[Hörður Torfason]] sem vann mikið frumkvöðlastarf þegar hann opinberaði samkynhneigð sína. Í kjölfarið varð hann fyrir miklum fordómum og fluttist brott af Íslandi um tíma. Árið 2010 var gifting fólks af sama kyni lögleidd af íslenska ríkinu, og sést þar hversu langt baráttan hefur náð að ganga. Engu að síður er mikið sem á eftir að vinna í - sam- og tvíkynhneigt fólk verður ennþá fyrir fordómum, hefur skort á fyrirmyndum í samfélaginu, ennþá er gert ráð fyrir því að fólk sé gagnkynhneigt þangað til annað komi fram, og svo er kynhneigð fólks sett í samband við kyngervi þeirra, þ.e. karlmenn sem eru ekki taldir nógu karlmannlegir oft kallaðir hommar, og sama um konur sem eru ekki taldar nógu kvenlegar. Tengist þetta [[feðraveldi]]nu og öðrum kúgunarkerfum.
!Stig á Kinsey-skalanum
!Lýsing
|-
|style="text-align:center"|0
|Eingöngu gagnkynhneigð
|-
|style="text-align:center"|1
|Aðallega gagnkynhneigð, smá samkynhneigð
|-
|style="text-align:center"|2
|Aðallega gagnkynhneigð, en töluverð samkynhneigð
|-
|style="text-align:center"|3
|Jöfn gagnkynhneigð og samkynhneigð
|-
|style="text-align:center"|4
|Aðallega samkynhneigð, en töluverð gagnkynhneigð
|-
|style="text-align:center"|5
|Aðallega samkynhneigð, smá gagnkynhneigð
|-
|style="text-align:center"|6
|Eingöngu samkynhneigð
|-
|style="text-align:center;background:white"|'''X'''
|style="background:white"|Engin saga um kynferðisleg sambönd, <br/>engin viðbrögð við kynferðislegum spurningum
|}
Sumir upplifa kynhneigð sem óhaggandi fyrirbæri, aðrir upplifa kynhneigð sem breytilegan hlut.<ref>{{cite web|title=Question A2: Sexual orientation|url=http://knowledgex.camh.net/amhspecialists/Screening_Assessment/assessment/ARQ2/Pages/arq2_question_a2.aspx|publisher=Centre for Addiction and Mental Health|accessdate=3 February 2015|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141228033920/http://knowledgex.camh.net/amhspecialists/Screening_Assessment/assessment/ARQ2/Pages/arq2_question_a2.aspx|archivedate=28 December 2014|df=dmy-all}}</ref><ref name="What is">[http://www.psychiatry.org/lgbt-sexual-orientation "LGBT-Sexual Orientation: What is Sexual Orientation?"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140628094701/http://www.psychiatry.org/lgbt-sexual-orientation|date=28 June 2014}}, the official web pages of APA. Accessed April 9, 2015</ref> <!-- Hér á vantar klausuna „Líffræðilegar orsakir samkynhneigðar“ -->
 
▲== Að koma út (úr skápnum) ==
Á Íslandi er staða hinsegin fólks nokkuð góð, og samkynhneigðir mega ganga í hjónaband og njóta fullra lagalegra réttinda. Félagslegum réttindum og samþykki innan samfélagsins er þó enn ábótavant, og eru fordómar og illgjörvi á hlut hinsegin fólks enn til staðar.
[[File:Johanna_sigurdardottir_official_portrait.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Johanna_sigurdardottir_official_portrait.jpg|thumb|[[Jóhanna Sigurðardóttir]], fyrrverandi [[Forsætisráðherra Íslands|forsætisráðherra]], var fyrsti þjóðarleiðtoginn sem lýsti opinberlega yfir samkynhneigð sinni.<ref>{{cite news|title=Iceland Picks the World's First Openly Gay PM|work=TIME|author=Moody, Jonas|url=http://content.time.com/time/world/article/0,8599,1875032,00.html|date=30 January 2009|accessdate=13 November 2013}}</ref>]]
[[Mynd:Tim Cook 2009 cropped.jpg|thumb|Tim Cook, forstjóri [[Apple Inc.|Apple]], kom opinberlega út sem samkynhneigður árið 2014.]]
[[Gagnkynhneigð]] er algengasta kynhneigðin og því er oft reiknað með að einstaklingur sé gagnkynhneigður ef annað er ekki tekið fram. Það að gera öðrum grein fyrir kynhneigð sinni eða kynvitund er oft kallað ''að koma út úr skápnum'' eða ''að koma út''. Það þarf ekki að vera gert með nokkurri yfirlýsingu heldur einungis með því að hætta að vera í felum með málefnið. Það að koma út er persónulegt ferli sem gerist á mismunandi tíma eftir fólki, þar sem upplifanir og tilfinningar fólks eru mismunandi. Eftir að einstaklingur áttar sig á því að hann laðist að einhverju leiti að sama kyni getur það tekið tíma fyrir sjálfsmynd hans að aðlagast því og fyrir viðkomandi að vera reiðubúinn að ganga á móti væntingum þess samfélags sem hann býr í.
 
== Réttindabarátta ==
Undanfarna áratugi hefur réttindabarátta samkynhneigðra tekið stakkaskiptum. Í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] þykir réttindabaráttan hafa byrjað af alvöru þegar kom til kasta milli [[Mótmæli|mótmælenda]] og [[Lögregla|lögreglu]] við barinn ''Stonewall'' í [[New York]] borg árið 1969 og með tilkomu fyrstu kröfugöngunnar ([[Gleðiganga|gleðigöngunnar]]) árið þar á eftir. Þegar [[HIV-veira|HIV]] og [[Alnæmi|eyðni]]<nowiki/>-faraldurinn geisaði um miðjan 9. áratug síðustu aldar meðal samkynhneigðra manna leiddi það til mikillar andstöðu frá almenningi og var réttindabaráttan lengi að hrista af sér mótlætið.
 
Á Íslandi var það [[Hörður Torfason]] sem var fyrstur til að lýsa opinberlega yfir samkynhneigð sinni árið 1975. Hann var þegar þjóðþekkt tónskáld. Í kjölfarið varð hann fyrir miklum fordómum og fluttist brott af Íslandi um tíma.
 
Árið 2010 voru [[Hjónaband samkynhneigðra|samkynja hjónabönd]] lögleidd af íslenska ríkinu. Staða hinsegin fólks á Íslandi er nokkuð góð, sér í lagi samanborið við önnur lönd, og njóta samkynhneigðir fullra lagalegra réttinda. Félagslegt samþykki hefur stóraukist á örfáum áratugum. Þó eru enn til staðar fordómar í samfélaginu.
 
▲== ÁFélagssamtök á Íslandi ==
 
*[[Samtökin 78|'''Samtökin 78''']] eru aðal baráttusamtök hinsegin fólks á Íslandi. Samtökin halda úti opnu húsi og rekur ungliðahreyfingu ásamt því að vera hinsegin félagsmiðstöð í samstarfi við Reykjavíkurborg.
*'''Hin – Hinsegin Norðurland''' er fræðslu- og stuðningssamtök fyrir hinsegin fólk á [[Norðurland|Norðurlandi]].
*'''Q – félag hinsegin stúdenta á Íslandi''' er baráttufélag hinsegin stúdenta og fólks í háskólum Íslands.
*'''Trans-Ísland''' er félag [[Transfólk|transfólks]] á Íslandi.
 
== Tengt efni ==
* [[Gagnkynhneigð]]
* [[Tvíkynhneigð]]
 
== Neðanmálsgreinar ==
<div class="references-small"><references/></div>▼
 
== Tenglar ==
Lína 71 ⟶ 106:
* [http://www.interpride.org InterPride ]
* [http://ecmc.nu/ European Confederation of Motorcycle Clubs (ECMC) ]
 
== Tilvísanir ==
▲<div class="references-small"><references/></div>
 
[[Flokkur:Maðurinn]]
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Samkynhneigð“