„Sveinn Björnsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Lína 37:
Foreldrar Sveins voru [[Björn Jónsson]] (sem síðar varð ráðherra) og Elísabet Sveinsdóttir. Sveinn lauk prófi í [[lögfræði]] frá [[Kaupmannahafnarháskóli|Kaupmannahafnarháskóla]] og var málaflutningsmaður í [[Reykjavík]]. Hann var kjörinn [[þingmaður]] [[Reykjavík|Reykvíkinga]] [[1914]]. Síðar var hann viðskiptafulltrúi og samningamaður fyrir Íslands hönd í utanríkisviðskiptum. Hann varð fyrsti [[sendiherra]] Íslands og starfaði sem sendiherra í um tvo áratugi.
 
Sveinn var [[ríkisstjóri Íslands]] Íslands [[1941]]-[[1944]] og fór með vald [[konungur Íslands|konungs]] samkvæmt ákvörðun [[Alþingi]]s, þar sem [[Danmörk]] var hersetin af [[Þýskaland|Þjóðverjum]] og samband á milli Íslands og konungs þess var rofið. Alþingi kaus hann fyrsta forseta Íslands að [[Lögberg]]i á [[Þingvellir|Þingvöllum]] [[17. júní]] [[1944]] til eins árs. Hann var sjálfkjörinn án atkvæðagreiðslu frá [[1945]] og aftur frá [[1949]] til [[dauði|dauðadags]].
 
Samband Sveins við [[Kristján 10.]] Danakonung var ætíð stirt eftir stofnun lýðveldisins. Kristján hélt því fram að Sveinn hefði lofað því að Ísland myndi ekki slíta sambandi við Danmörku á meðan hernáminu stæði en þetta þvertók Sveinn fyrir að hafa gert.<ref>Guðni Th. Jóhannesson, ''Fyrstu forsetarnir'', 2016, bls. 73</ref> Þó taldist Sveinn vissulega til lögskilnaðarsinna og hefði heldur kosið að lýðveldisstofnun væri frestað til stríðsloka en taldi það ekki valdsvið sitt sem ríkisstjóra að setja fót milli stafs og hurðar við ráðagerðir stjórnvalda. Þetta meinta eiðrof stuðlaði að því að Sveinn fór aldrei í opinbera heimsókn til Danmerkur á forsetatíð sinni. Hrakandi heilsa Sveins kom í veg fyrir að hann sætti jarðarför Kristjáns árið 1947 og sætti heim hin Norðurlöndin.<ref>Guðni Th. Jóhannesson, ''Fyrstu forsetarnir'', 2016, bls. 194</ref>