|
'''Athyglisbrestur með ofvirkni''' (alþjóðleg [[skammstöfun]]: '''ADHD''') er [[taugaröskun]] sem veldur einbeitingarskorti ýmist með [[ofvirkni]] (ADHD) eða án (ADD). Greiningarskilmerki fyrir ADHD, einkum hjá fullorðnum, er að einkenni hafi verið í barnæsku. Þó einkenni ADHD sé oft ofvirkni liggur meinsemdin í vöntun á ákveðnum boðefnum í ákveðnum hlutum heilans. Þannig miðar örvandi lyfjameðferð að leiðrétta styrkinn með örvandi efnum.
[[Lesblinda]] og athyglisbrestur eiga sér í sumum tilvikum orsakasamband og greiningar á lesblindu eru oft rökstuddar á þeim grundvelli að vegna athyglisbrests hafi einkenni lesblindu gert vart við sig.<ref>Fréttabréf Skyn 2008</ref>. Oft geta hljóðbækur hjálpað einstaklingum með ADHD eða ADD við nám. Hljóðbókasafn Íslands<ref>{{Vefheimild|url=http://www.hljodbokasafn.is|titill=Hljóðbókasafn Íslands}}</ref> veitir þeim sem hafa greiningar á athyglisbresti eða athyglisbresti með ofvirkni aðgang að hljóðbókum.
== Meingerð ==
Í heilanum eru margar gerðir taugafrumna og ein þessara gerða er adrenvirkar taugafrumur. Þar sem tvær slíkar mætast er taugamótabil og þangað losna ýmis boðefni, m.a. noradrenalín og dópamín, sem síðan eru tekin aftur upp í taugafrumuna sem losaði þau. Meingerðin í ADHD er í þessari verkun og þá sérstaklega í framheilaberki heilans. Þá er styrkur boðefnanna, noradrenalíns og dópamíns, í bilinu of lágur. Lokaafleiðingin eru þau fjölmörgu einkenni sem sjást í ADHD; eirðarleysi, einbeitingarskortur og hvatvísi svo eitthvað sé nefnt.
== Meðferð ==
Til einföldunar má líkja taugamótabilinu og boðefnunum í ADHD við vanvirkan físibelg. Hannsem þarf stöðugt að blása líkttil ogað halda glóð við. einstaklingurinnEinstaklingurinn leitar sér nýrrar örvunar er honum leiðist. Rétt eins og með sterkari blæstri verður físibelgurinn kraftmeiri verka örvandi efni á hliðstæðan hátt. Styrkur taugaboðefna í taugamótabili tveggja taugafrumna er of lágur ogen með örvandi lyfjameðferð hækkar styrkurinn. Amfetamínskyld lyf eru mikið notuðeins og amfetamín er eittnotuð í þeirrameðferð en það örvar losun noradrenalíns og dópamíns í taugamótabilið. Annað efni er Metýlfenidatmethylphenidate, þekkt sem Concerta eða Rítalín. Þá er endurupptaka efnannataugaboðefnanna hamin, og þau lengur í taugamótabilinu og verka þ.a.l. lengur. <ref>{{bókaheimild|höfundur=Rang, H.P. |titill=Rang & Dale's Pharmacology|útgefandi=Elsevier Churchill Livingstone,|ár=2006|ISBN-13 978-0-7020-5363-4}}
</ref>
| 