„Krabbamein“: Munur á milli breytinga

'''Krabbamein''' eru [[Sjúkdómur|sjúkdómsgerðir]] sem einkennast af stjórnlausri [[frumuskipting]]u og þeim eiginleika [[Fruma|frumnanna]] að geta flust yfir í aðra [[líkamsvefur|líkamsvefi]], annaðhvort með því að vaxa yfir í aðlægan vef (''innrás'') eða flutningi frumna í fjarlægan vef (''[[meinvarp]]'') til dæmis um blóðrás. Þessi óvenjulega hegðun frumna orsakast af gölluðu [[DNA]], sem veldur [[stökkbreyting]]u mikilvægra [[gen]]a sem stjórna frumuskiptingu og annarri starfsemi. Ein eða fleiri slík stökkbreyting, sem getur verið [[Meðfæddur eiginleiki|meðfædd]] eða [[Áunnin eiginleiki|áunnin]], getur leitt til stjórnlausrar frumuskiptingar og myndunar [[æxli]]s. Æxli er hverskynshvers kyns óeðlileg vefjanýmyndun, en getur verið annaðhvort [[illkynja]] eða [[góðkynja]]. Aðeins illkynja æxli gera innrás í nýjan vef eða valda meinvarpi.

Ef ekkert er að gert dregur krabbameinið oftast til dauða;, krabbamein er ein helsta dánarorsök í hinum [[vesturveldin|vestræna heimi]]. Hægt er að bregðast við flestum krabbameinsgerðum og hægt er að lækna marga, sérstaklega ef meðferðin hefst snemma. Margar gerðir krabbameins eru tengdar [[umhverfi]]sáhrifum sem forðast má forðast. [[Tóbak]]sreykingar eru sá umhverfisþáttur sem leiðir hvað oftast til krabbameins.

ÞaðSkipta má skipta einkennum gróflega í þrjá hópa:

* Einkenni meinvarps (dreifingar): stækkun [[Eitill|eitla]], [[hósti]] eða [[blóðhósti]], [[lifrarstækkun]], [[beinverkir]] og [[beinbrot]] á sömu stöðum auk [[taugafræði]]legra einkenna. Krabbamein á háu stigi getur valdið sársauka, en hann er sjaldnast eitt af fyrstu einkennum.

* Kerfisbundin einkenni: þyngdartap, léleg matarlyst og [[kröm]], aukinn [[sviti]] (vakna í ''svitabaði'' t.d., ) og ákveðin forboðaheilkenni æxlismyndunar, þ.e.a.s. ákveðin heilkenni vegna krabbameins, svo sem blóðtappamyndun og hormónabreytingar.

Einkenni krabbameins hjá karlmönnum eru einnig, að maðurmanni sé illt í limnum eða pungnum, hósti eins og maðurmanni finnist að þaðeitthvað sé eitthvað fast í honumhálsinum, hausverkhöfuðverkur, magaverk,magaverkur og alltaf þreyttursíþreyta.

Ýmislegt getur bent til þess að um krabbamein sé að ræða, en endanlegendanlega greiningu á flestum meinum þarf að staðfesta með því að gera ítarlegar rannsóknir á krabbameinsfrumum, um þetta sjá [[meinafræði]]ngar. Vefjasýnistaka er ferlið þar sem frumur og eða líkamsvefur ereru numinnnumin úr sjúklingi til rannsóknar. Greiningin á sýninu segir til um frumugerðina sem breiðist út, alvarleikann (magn [[misvöxur|misvaxtar]]), og umfang þess og stærð. FrumuerfðafræðiMeð frumuerfðafræði og ónæmislitun vefjar geturmá útvegaðgera framvinduspá og fá upplýsingar um hvernig meðferðinnibest sé bestað háttaðhaga meðferðinni.

Lækna má allt krabbamein ef hægt er að fjarlægja það með öllu, stundum má framkvæma þetta með því að fjarlægja vef líkt og með vefjasýnistöku. Þegar vefurinn (vefskemmdin) hefur verið fjarlægður í heild sinni, er jaðar sýnisins grandlegavandlega skoðaður til að sjá hvort allt meinmeinið hefur verið fjarlægt. Ef krabbameinið hefur dreifst með meinvörpum er ómögulegt að fjarlægja það með skurðaðgerð einni saman.

Eðli sýnistökunarsýnistökunnar fer eftir líffærinu sem verið er að taka sýni af. Margar vefjasýnistökur (til dæmis sýni af húð, brjósti eða lifur) má framkvæma á heimangöngusjúklingum. Aðrar vefjasýnistökur eru framkvæmdar með skurðaðgerð í svæfingu.

[[Kembirannsókn]]ir (skimun) eru framkvæmdar til að finna krabbamein á frumstigi á meðal almennings. Krabbameinsleit fyrir stóra hópa af heilbrigðu fólki þarf að vera á viðráðanlegu verði, örugg, óágeng og með ásættanlegan fjöldaviðunandi gallaðraöryggi niðurstaðna. Ef ummerkiummerkja krabbameins verður vart, eru ítarlegri rannsóknir og ágeng fylgipróf framkvæmd til að staðfesta greininguna.