„Tóbaksreykingar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
22778811E (spjall | framlög)
Stonepstan (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Smoking equipment.jpg|thumb|350px|Ýmis tól til reykinga og tengdir hlutir; 1. Vindlakassi og -klippur 2. Vindill 3. Ýmsar píputegundir 4. [[Vatnspípa]] (lón) 5. Reykelsi 6. Bong]]
'''Tóbaksreykingar''' er það að kveikja í kurluðum [[tóbak]]slaufum í einhverri mynd og anda að sér reyknum sér til hressingar. Tóbakið er oftast pappírsvafnarpappírsvafðar [[sígarettur]] (sem er algengast), [[Vindill|vindlar]] (laufvafnirlaufvafðir) eða þá að tóbakið er reykt úr einhvers konar pípu. [[Indíánar|Frumbyggjar]] [[Norður-Ameríka|Norður-Ameríku]] tóku fyrstir manna að reykja tóbak, en [[tóbaksplanta]]n á uppruna sinn að rekja til heimahaga þeirra í Suður- og Norður-Ameríku. Á tímum [[Landafundirnir miklu|landafundanna miklu]] komust [[Evrópa|evrópumennEvrópumenn]] í kynni við tóbak og tóbaksreykingar og fluttu siðinn með sér heim til sín. Samkvæmt [[Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin]]ni eru reykingar algengastar í [[Austur-Asía|Austur-Asíu]] en þar reykja tveir af hverjum þremur karlmannakarlmönnum. Í [[Vestur-Evrópa|Vestur-Evrópu]], [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] og [[Kanada]] hefur hinsvegarhins vegar dregið úr reykingum, og er það aðallega vegna aukinnar vitneskju um skaðsemi þeirra, því vitað er að reykingar hafa slæm áhrif á heilsu manna.
 
== Áhrif á heilsu ==
Tóbaksreykingar eru vanabindandi og [[Mannslíkaminn|líkaminn]] verður mjög auðveldlega háður [[nikótín]]i. Tóbaksreykur inniheldur [[Krabbameinsvaki|krabbameinsvaka]] og er talinn vera einn helsti orsakavaldur [[lungnakrabbamein]]s, en einnig krabbameinkrabbameins í barkakýli og tungu. Yfir 3000 efni finnast í tóbaksreyk, og eru öll skaðleg heilsu manna. Beint samband er á milli þess tíma sem einstaklingur reykir sem og því magni sem hann reykir og hættunnihættunnar á að hann fái lungnakrabbamein. Ef einstaklingur hættir að reykja aukast líkur þessá því að lungun jafni sig og því lengur sem hann er án tóbaks því meiri eru lífslíkurnar.
 
Reykingar auka einnig líkurnar á hjartasjúkdómum og nokkur efni í tóbaki leiða til þrengingar æða og valda æðastíflu og þar með [[hjartaáfall]]i. Önnur efni í tóbaksreyk leiða til hærri blóðþrýstings og sum efni í reyknum eyðileggja auk þess slagæðar og eruverða þess valdandi að kólestrólkólesteról sest á innanverða æðaveggi sem eykur líkurnar á hjartaáfalli.
 
Fáir sjúkdómar getastafa baraaf komiðreykingum fyrireinum sökumsér reykinga þóþótt 90 % lungnaþembusjúklinga hafi reykt. Reykingar auka hinsvegarhins vegar líkurnar á mörgum sjúkdómum og minniháttar kvillum og annmörkumslæmsku.
 
* [[Lungnakrabbamein]] og annað [[krabbamein]]
* [[Lungnaþemba]]
* [[Heilablóðfall]]
* höfuðpínaHöfuðverkir og mígreni
* [[Æðasjúkdómar]]
* [[Fæðingasjúkdómar]]
* [[Buerger sjúkdómurinn|Buerger-sjúkdómurinn]]
* [[Getuleysi]]
* Lungnasjúkdómar og krónískt [[bronkítis]]
* KrabameinKrabbamein í tungu
* Ef kona reykir á meðgöngu er mun líklegra að barnið eigi við athyglisbrest að stríða. Nikótín eykur einbeitingu og einbeitingarleysi er eitt af megineinkennum fráhvarfs. Börn mæðra sem reykja verða því í einskonareins lífslöngukonar ævilöngu fráhvarfi og eru líklegri til að reykja fyrir vikið.
* Reykingamenn grána fyrr, hárið gránar vegna æðaþrenginga við hársvörð sem annars kæmikæmu fram mun síðar. Reykingarmenn eru 3 x líklegri til að grána snemma.
* ofOf hár blóðþrýstingur
 
== Óbeinar reykingar ==