„Haraldur Guðinason“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Stonepstan (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
 
Lína 5:
Haraldur var sonur [[Guðini af Wessex|Guðina]] jarls af [[Wessex]] og konu hans Gyðu Þorkelsdóttur. Á meðal systkina hans voru [[Tósti jarl]] og [[Edit af Wessex]], kona [[Játvarður góði|Játvarðar]] konungs góða. Haraldur varð jarl af [[Austur-Anglía|Austur-Anglíu]] eftir að systir hans varð drottning. Hann fylgdi föður sínum í útlegð [[1051]] en þeir sneru aftur ári síðar. Þegar Guðini dó [[1053]] varð Haraldur jarl af Wessex, sem þá náði yfir syðsta þriðjung Englands, og því næstvaldamesti maður landsins á eftir konunginum.
 
Játvarður góði hafði snúiðsneri aftur úr 25 ára útlegð í [[Normandí]] árið [[1042]]. Hann þótti flytja með sér [[normannar|normönnsk]] áhrif og margir engilsaxneskir höfðingjar settu sig á móti þeim. Guðini hafðivar veriðáður leiðtogi þeirra og nú tók Haraldur við. Hann gat sér góðan orðstír í átökum við [[Gruffydd ap Llywelyn]] af Gwynedd, prins af [[Wales]], og lauk baráttu þeirra með því að Gruffydd féll fyrir eigin mönnum eftir að hafa beðið ósigur í orrustu [[1063]].
 
== Konungur Englands ==
Lína 13:
Játvarður konungur veiktist í árslok [[1065]] og féll í dá án þess að hafa útnefnt arftaka sinn. Hann dó 5. janúar 1066 en komst að sögn áður til meðvitundar snöggvast og fól Haraldi að sjá um drottninguna og konungsríkið - eftir því sem segir í Heimskringlu heyrði þó enginn orð konungs nema Haraldur sjálfur. Á [[Bayeux-refillinn|Bayeux-reflinum]] sést Játvarður á banabeði benda á mann sem talið er að eigi að vera Haraldur. Fjöldi aðalsmanna var samankominn í [[Westminster]] til að halda þrettándagleði og var Haraldur valinn konungur daginn eftir lát Eðvarðs og var hann svo krýndur sama dag.
 
Þegar [[Vilhjálmur 1. Englandskonungur|Vilhjálmi hertoga af Normandí]] bárust fréttir af konungskjörinu hóf hann að undirbúa innrás. Fyrst í stað gekk honum illa að fá stuðning en eftir að honum tókst að sannfæra menn um að Haraldur hefði svarið við helgan dóm að styðja tilkall sitt til ríkis en gengið á bak orða sinna fékk hann blessun kirkjunnar og margir aðalsmenn komugengu til liðs við hann. Haraldur hafði njósn af fyrirætlunum hans og safnaði saman varnarliði á eynni [[Wight]] en vindáttir voru óhagstæðar og ekkert bólaði á Normönnum. Þann [[8. september]] sendi Haraldur lið sitt heim og sneri aftur til [[London]].
 
== Orrustan við Stafnfurðubryggju ==
Sama dag og Haraldur hélt af stað til London lenti Haraldur harðráði Noregskonungur skipum sínum í mynni árinnar [[Tyne]]. Tósti bróðribróðir Haraldar var með honum. Þeir unnu sigur á sveitum jarlanna af Mersíu og Norðymbralandi þann [[20. september]] en nokkrum dögum síðar kom Haraldur Guðinason skálmandi norður í land með her sinn og vann sigur á liði Haraldar og TostaTósta við [[orrustan við Stafnfurðubryggju|Stafnfurðubryggju]] [[25. september]].
 
Haraldur konungur var sagður glæsimenni, hávaxinn, sterkur, hugdjarfur og málsnjall, og hefur eftirfarandi frásögn [[Snorri Sturluson|Snorra Sturlusonar]] verið nefnd sem dæmi um það: Í [[Heimskringla|Heimskringlu]] segir frá því að fyrir bardagann riðu tuttugu riddarar úr liði Englendinga fyrir her Norðmanna og spurðu eftir Tósta jarli, en hann gaf sig fram.
Lína 37:
{{aðalgrein|Orrustan við Hastings}}
[[Mynd:Harold dead bayeux tapestry.png|thumb|right|Fall Haraldar eins og það er sýnt á Bayeux-reflinum.]]
Haraldur fékk ekki að njóta sigursins lengi. Floti Vilhjálms, hafðisem sigltlét úr höfn [[12. september]], varð afturreka vegna óveðurs, en hélt aftur úraf höfnstað þann [[27. september]] og lenti við strönd Austur-[[Sussex]] daginn eftir. Her Vilhjálms var líklega um 7000 menn. Þegar Haraldur frétti af innrásinni var bardaganum við Stafnfurðubryggju vartnaumast lokið, en hann varð að hraða sér eins og hann gat með menn sína nærri 400 kílómetra leið suður til Sussex. Þar kom til orrustu við [[Hastings]] [[14. október]]. Hún stóð í 9 klukkustundir og var lengi tvísýn, en loks féll Haraldur konungur og brast þá flótti í lið hans. Sagan segir að konungur hafi fengið ör í augað og er dauði hans einnig sýndur þannig á Bayeux-reflinum en þar kann þó að vera um seinni tíma viðbót að ræða.
 
Fylgikona Haraldar um tuttugu ára skeið var [[Edit svanaháls|Edit]], sem kölluð var svanaháls, og áttu þau saman sex börn sem talin voru skilgetin, enda leit almenningur á þau sem hjón þótt kirkjan gerði það ekki. Samkvæmt einni heimild var Haraldur um tíma heitbundinn Adelizu eða Alís, barnungri dóttur Vilhjálms sigurvegara, en ef það er rétt varð ekkert af brúðkaupi. En í ársbyrjun [[1066]], um sama leyti og Haraldur varð konungur, giftist hann [[Edit af Mersíu]] (Ealdgyth), ekkju velska prinsins Gruffydd ap Llywelyn, sem hann hafði barist við nokkrum árum áður. Hún var þunguð þegar Haraldur féll og mun hafa alið tvíbura í nóvember 1066. Þeir hétu Haraldur og Úlfur og er talið að þeir hafi verið í útlegð frá Englandi alla ævi. Edit drottning hefur líklega einnig farið úr landi.