|
== KOlefni er efniTilvísani ==
{{Frumefni
|uppi =
|niðri = Kísill
|vinstri = Bór
|hægri = Nitur
|Mynd = GraphiteUSGOV.jpg|
Efnatákn = C<ref name="efna">[http://www.ordabanki.hi.is/wordbank/terminfo?idTerm=325963&FirstResult=0&mainlanguage=IS Efnafræði]</ref>|
Sætistala = 6<ref name="efna"/>|
Efnaflokkur = [[Málmleysingi]]<ref name="efna"/>|
Eðlismassi = 2267,0|
Harka = 0,5 ([[grafít]])<br />10,0 ([[demantur]])|
Atómmassi = 12,0107|
Bræðslumark = 3773,0|
Suðumark = 5100,0|
Efnisástand = Fast efni}}
'''Kolefni''' er [[frumefni]] með efnatáknið '''C''' og sætistöluna 6<ref name="efna"/> í [[Lotukerfið|lotukerfinu]].
Það er mjög algengur, fjórgildur málmleysingi og er til í nokkrum mismunandi formum:
* [[Demantar|Demantur]] (harðasta þekkta steinefnið). Samsetning: Hvert atóm er bundið fjórum öðrum, sem mynda þannig þéttriðið þrívítt net úr sex kolefnisatóma hringjum.
* [[Grafít]] (eitt mýksta efnið). Samsetning: Hvert atóm er bundið þremur öðrum atómum, sem myndar tvívíða breiðu eins og teppi, úr flötum sex kolefnisatóma hringjum. Hvert lag er mjög laustengt næsta lagi fyrir ofan sig og neðan.
Fullerín, sem kennt er við [[Buckminster Fuller]], er gert úr sameindum kolefnisatóma á [[nanómetri|nanómetrakvarða]]. Einfaldasta form þess er úr sameindum, sem eru þannig, að 60 kolefnisatóm tengjast saman og mynda kúlu, sem svipar til fótbolta. Þetta minnir á kúlueiningahúsin Buckminster Fuller hannaði á sínum tíma og þaðan kemur nafnið.
<!-- Eitthvað þarf nú að laga það sem hér kemur á eftir, en ég nenni ekki að eiga við þetta meira í bili. --[[Notandi:Moi|Moi]] 13:01, 12 mar 2005 (UTC) -->
Kinrok er úr litlum grafítflögum. Flögurnar eru handahófskennt dreifðar þannig að heildarbyggingin er jafnátta.
Glerkennt kolefni er jafnátta og sterkt sem gler. Ólíkt því sem er í venjulegu grafíti liggja grafítlögin ekki eins og blaðsíður í bók heldur eru þau samankrumpuð eins og blaðarusl.
Koltrefjaefni eru svipuð glerkenndu kolefni. Við sérstaka meðhöndlun (strekking á lífrænum trefjum sem svo eru kolaðar) er hægt að hagræða kolefnisflötunum í sömu stefnu og trefjarnar. Hornrétt á trefjaöxulinn vantar stefnu á kolefnafletina.
Kolefni finnst í öllum lífrænum verum og er undistaða [[lífræn efnafræði|lífrænnar efnafræði]]. Þessi málmleysingi hefur einnig þann áhugaverða efnafræðilega eiginleika að geta bundist við sjálfan sig og margar tegundir annarra efna og myndar þannig nærri 10 milljón þekkt efnasambönd. Ásamt [[súrefni]] myndar það [[kolsýra|koltvísýring]] sem er lífsnauðsynlegur fyrir gróður. Með súrefni og [[vetni]] getur kolefni myndað mörg efnasambönd, þar á meðal [[fitusýra|fitusýrur]], sem eru nauðsynlegar flestu lífi, og estra, sem gefa mörgum ávöxtum bragð sitt. [[Samsæta]]n [[kolefni-14]] er mikið notuð við [[C-14 aldursgreining|aldursákvörðun með geislakolsaðferð]].
== Tilvísani ==
<references/>{{Wiktionary|kolefni}}{{commonscat|Carbon}}
| 