„François Guizot“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 32:
Eftir júlíbyltinguna gekk Guizot í þjónustu „borgarakonungsins“ [[Loðvík Filippus|Loðvíks Filippusar]] og var menntamálaráðherra (1832–37), sendiherra til London, utanríkisráðherra (1840–1847) og loks [[Forsætisráðherra Frakklands|forsætisráðherra]] (1847–1848) í ríkisstjórnum hans. Sem ráðherra vann Guizot að því að auka menntun almenningsins. Á ráðherratíð hans voru stofnaðir almenningsskólar fyrir börn í öllum sýslum Frakklands. Guizot var leiðtogi frjálslyndra einveldissinna sem studdu Loðvík Filippus og beittu sér gegn frekari víkkun atkvæðaréttar. Frjálslyndir vinstrimenn og lýðveldissinnar hötuðu Guizot fyrir að vilja einskorða kosningaréttinn við karlmenn með tilteknar lágmarkseignir upp á vasann og fyrir að segja fátækari mönnum sem vildu kjósa að græða einfaldlega meiri pening með ötulsemi og vinnuþjarki.
Guizot varð alræmdur fyrir ummælin „''Enrichissez-vous''“ („Auðgið ykkur“), sem hann á að hafa sagt í svari til fátækra manna sem kvörtuðu yfir því að hafa ekki kosningarétt vegna krafa um lágmarkseign. Óvíst er þó hvort Guizot sagði þetta nokkurn tímann í rauninni eða hvort andstæðingar hans lögðu honum þessi orð í munn eða tóku þau úr samhengi til að rægja hann.<ref>François Guizot, ''Histoire parlementaire de France : recueil complet des discours prononcés dans les Chambres de 1819 à 1848 par M. Guizot'', tome 4, Paris, Michel Lévy frères, 1864, bls. 68.</ref><ref>Michel Le Séac'h, ''La Petite phrase. D'où vient-elle ? Comment se propage-t-elle ? Quelle est sa portée réelle ?'', Paris, Eyrolles, 2015, bls. 24.</ref>
Sem forsætisráðherra bannaði Guizot pólitískar fjöldasamkomur frjálslyndismanna sem vildu víðari kosningarétt til að hafa hemil á stjórnarandstöðunni.<ref>George Fasel. ''Europe in Upheavel: 1848. Chicago: Rand MacNally''. 2. kafli. 1971.</ref> Þetta bann átti þátt í að espa upp byltingu ársins 1848 sem batt enda á stjórn Loðvíks Filippusar og leiddi til stofnunar [[Annað franska lýðveldið|annars franska lýðveldisins]].▼
▲Sem forsætisráðherra
[[Karl Marx]] minnist sérstaklega á Guizot í byrjun [[Kommúnistaávarpið|Kommúnistaávarpsins]] (1848) og nefnir hann þar sem einn af óvinum kommúnismans:
| |||