„Stríð Spánar og Bandaríkjanna“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Lína 5:
Sjálfstæðisbarátta Kúbu var kveikirinn að stríðinu. Kúbverjar höfðu staðið í uppreisnum gegn spænskum nýlenduyfirvöldum í nokkur ár og Bandaríkin studdu við þá eftir að þeir héldu til stríðs gegn Spánverjum. Á seinni hluta tíunda áratugsins var bandarísk alþýða undir áhrifum af áróðri gegn Spánverjum sem birtur var í fjölmiðlum [[Joseph Pulitzer]] og [[William Randolph Hearst]], sem ýttu linnulaust eftir stríði gegn Spáni.<ref>{{cite book|author=Mark Barnes|title=The Spanish–American War and Philippine Insurrection, 1898–1902 |url=https://books.google.com/books?id=EfctCgAAQBAJ&pg=PA67|year=2010|publisher=Routledge|page=67}}</ref><ref>W. Joseph Campbell, ''Yellow journalism: Puncturing the myths, defining the legacies'' (2001).</ref> Bandaríska viðskiptalífið var rétt að ná sér eftir efnahagskreppu og athafnamenn óttuðust að stríð við Spán myndi eyðileggja efnahaginn að nýju. Því mæltu viðskiptajöfrar á móti því að haldið yrði til stríðs.
 
Skip Bandaríkjaflotans, ''USS Maine'', hafði sokkið á dularfullan máta í sprengingu í höfninni við Havana og Spánverjum var kennt um það. Þetta jók enn á Spánverjahatur Bandaríkjamanna og [[Demókratar]] þrýstu á forseta Bandaríkjanna, [[Repúblikanar|Repúblikanann]] [[William McKinley]], að lýsa yfir stríði þvert gegn sannfæringu sinni. McKinley skrifaði þann 20. apríl 1898 undir tilskipun þar sem brottfarar Spánverja frá Kúbu var krafist og forsetanum heimilið að beita hervaldi til að tryggja sjálfstæði Kúbu. Spánn rifti stjórnmálasambandi við Bandaríkin þann 21. apríl. Þann sama dag setti bandaríski flotinn hafnarbann á Kúbu.<ref name="trask57">{{citation|last=Trask|first=David F. |title=The war with Spain in 1898|url=https://books.google.com/books?id=2f0Gf0DQfmUC|year=1996|publisher=U of Nebraska Press}}.</ref> Þann 25. apríl lýstu Spánverjar því yfir að þeir myndu lýsa yfir stríði ef Bandaríkjamenn réðust inn á landsvæði þeirra. Þann 25. apríl lýsti [[bandaríska þingið]] yfir stríðsástandi milli Bandaríkjanna og Spánar, en það hafði í reynd byrjað um leið og hafnarbannið tók gildi þann 21. apríl.<ref>Beede, Benjamin R., ed. (1994), The War of 1898 and U.S. Interventions, 1898–1934, Taylor & Francis, bls. 148.</ref> Bandaríkin sendu Spáni úrslitakosti þar sem þeir heimtuðu að þeir hyrfu frá Kúbu en þar sem Spánn svaraði ekki nógu fljótt var gert ráð fyrir að þeir hefðu hunsað þá.<ref>Beede (1994), bls. 120.</ref>
 
Stríðið tók tíu vikur og var háð bæði í [[Karíbahaf|Karíbahafinu]] og [[Kyrrahaf|Kyrrahafinu]]. Líkt og stuðningsmenn stríðsins höfðu vitað<ref>Atwood, Paul (2010). War and Empire. New York: Pluto Press. bls. 98–102.</ref> skipti bandaríski sjóherinn sköpum og gerði Bandaríkjamönnum kleift að stíga á land í Kúbu og sigra spænska hermenn sem þurftu þá þegar að verjast árásum frá kúbverskum uppreisnarmönnum og glíma við [[gulusótt]].<ref>Pérez, Louis A. (1998), ''The war of 1898: the United States and Cuba in history and historiography'', bls. 89.</ref> Bandarísk, kúbversk og filippeysk herlið neyddu Spánverja fljótt til að gefast upp þrátt fyrir harða andstöðu margra spænskra fótgönguliða og hetjulega frammistöðu þeirra í [[Orrustan við San Juan-hæð|orrustunni við San Juan-hæð]].<ref>{{cite web|url=http://www.strategypage.com/articles/default.asp?target=spaniard/spaniard.htm |title=Military Book Reviews |publisher=StrategyPage.com |accessdate=March 22, 2014}}</ref> Ríkisstjórnin í Madrid samdi um vopnahlé eftir að tveir úreltir flotar þeirra sukku við Santiago de Cuba og Manila og sá þriðji og nútímalegri var kallaður heim til að vernda strandir Spánar.<ref name="108–109">Dyal, Donald H; Carpenter, Brian B.; Thomas, Mark A. (1996), ''Historical Dictionary of the Spanish American War'', Greenwood Press.</ref>