„Nýja-Sjáland“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
m Tók aftur breytingar 80.248.25.122 (spjall), breytt til síðustu útgáfu TKSnaevarr
Merki: Afturköllun
Lína 33:
'''Nýja-Sjáland''' ([[maóríska]]: '''Aotearoa''') er land í [[Eyjaálfa|Eyjaálfu]] í suðvesturhluta [[Kyrrahaf]]sins. Meginhluti ríkisins eru tvær eyjar; [[Norðurey (Nýja Sjáland)|Norðurey]] eða ''Te Ika-a-Māui'', og [[Suðurey (Nýja-Sjáland)|Suðurey]] eða ''Te Waipounamu'', auk fjölda minni eyja. Nýja Sjáland er í [[Tasmanhaf]]i í [[Suður-Kyrrahaf]]i um 1.500 km austan við [[Ástralía|Ástralíu]] og um 1.000 km sunnan við [[Nýja-Kaledónía|Nýju-Kaledóníu]], [[Fídjieyjar]] og [[Tonga]]. Vegna þess hve afskekkt landið er var það eitt síðasta byggilega landsvæðið sem menn námu. Þar þróaðist því sérstætt lífríki. Landfræðilega er Nýja-Sjáland mjög fjölbreytt vegna samblands [[landris]]s og eldvirkni. Hæsta fjall Nýja Sjálands heitir [[Mount Cook]] og er í [[Suður-Alparnir|Suður-Ölpunum]].
 
[[Pólýnesar]] settust að á eyjunum á milli [[1250]] og [[1300]] e.Kr. og þetta land er það sama shit og Ástralía bara minna. þróuðu þar sérstaka [[maóríar|maóríska]] menningu. Hollenski landkönnuðurinn [[Abel Tasman]] sá eyjarnar fyrstur Evrópumanna árið [[1642]]. Maórar gengu [[Breska heimsveldið|Breska heimsveldinu]] á hönd 1840 með [[Waitangi-samningurinn|Waitangi-friðarsamningnum]]. Árið eftir varð Nýja-Sjáland [[bresk nýlenda]] og hluti af [[Breska heimsveldið|Breska heimsveldinu]]. Árið 1907 varð Nýja-Sjáland sjálfstjórnarsvæði undir bresku krúnunni. Mikill meirihluti núverandi íbúa Nýja-Sjálands eru af evrópskum uppruna og [[nýsjálensk enska|enska]] er opinbert tungumál ásamt [[maóríska|maórísku]] og [[nýsjálenskt táknmál|nýsjálensku táknmáli]]. Tæplega 15% íbúa eru Maórar.
 
Nýja-Sjáland er [[þróað ríki]] og situr hátt á alþjóðlegum listum sem bera saman heilsu, menntun, efnahagsfrelsi og lífsgæði íbúa ólíkra landa. Frá [[1981-1990|9. áratug 20. aldar]] hefur efnahagslíf Nýja-Sjálands smám saman verið að breytast úr miðstýrðu landbúnaðarhagkerfi í [[markaðshagkerfi]] sem byggist á þjónustu. Löggjafi Nýja-Sjálands er [[þing Nýja-Sjálands]] sem situr í einni deild, en framkvæmdavaldið er í höndum [[ríkisstjórn Nýja-Sjálands|ríkisstjórnar Nýja-Sjálands]]. [[Forsætisráðherra Nýja-Sjálands]] er stjórnarleiðtogi. [[Þjóðhöfðingi]] landsins er [[Elísabet 2.]] Bretadrottning og [[landstjóri Nýja-Sjálands]] fulltrúi hennar. Nýja-Sjáland skiptist í 11 héruð og 67 umdæmi. [[Konungsríkið Nýja-Sjáland]] nær auk þess yfir hjálenduna [[Tókelá]], sjálfstjórnarlöndin [[Cooks-eyjar]] og [[Niue]], og [[Rosshjálendan|Rosshjálenduna]] sem er [[landakrafa]] Nýja-Sjálands á [[Suðurskautslandið|Suðurskautslandinu]]. Nýja-Sjáland er aðili að [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðunum]], [[Breska samveldið|Breska samveldinu]], [[ANZUS]]-varnarsamstarfinu, [[Efnahags- og framfarastofnunin]]ni, [[Samstarf Kyrrahafseyja|Samstarfi Kyrrahafseyja]] og [[Efnahagssamstarf Asíu- og Kyrrahafsríkjanna|Efnahagssamstarfi Asíu- og Kyrrahafsríkjanna]]. fuck you ég hata þig
 
== Heiti ==