„Hvilftarjökull“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Reykholt (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
nokkrar orðalagsbreytingar
Lína 3:
[[Mynd:2014-04-29 13-55-53 Iceland - Hofsós Hofsós.JPG|thumb|left|Skagi, from Hofsós]]
[[File:Seydisfjördur 04.JPG|thumb|Hjá Seyðisfirði]]
{{CommonsCat|Cirque glaciers}}Á svæðum eins og '''[[Tröllaskagi|Tröllaskaga]]''' finnsteru fullt afmargir dölumdalir hátt uppi í fjallahlíðum sem eru eins og skál í laginu. Þetta eru hvílftardalirhvilftardalir. Þeir urðu til með því að lítil jökull lá í langan tíma í dæld. Þessi jökull hreyfði sig og streymdiskreið íniður átteftir af undirhlíðinuhlíðinni og viðmeð þessumþví móti stækkaði hann dalinnn. Jökull af þessumþessu tagi kallast '''hvílftarjökull''' eða '''skálarjökull'''.
 
Á Íslandi hefur untanUtan eldvirka svæðisins á Íslandi, þ.e. á [[Vesturland]]i, á [[Norðurland vestra|Norðurlandi vestra]], Austurlandi og á [[Vestfirðir|Vestfjörðum]], langvinnhefur langvinnt [[Rof|rof]] og [[Veðrun|veðrun]] mótað landslaglandslagið og fjöllin. Þar myndaðamynda viðáttumiklirvíðáttumiklir [[Hraun|hraunstaflar]] lagskiptan, sorfinn berggrunn og ísaldarjökull lagðist margoft yfir þetta land. Í hvert sinn skóf hann og svarf berggrunninberggrunninn í mörg þúsund ár. Smájöklar einsþeir ogsem finnsttil núnaeru í dag, t.d. á TröllaskagiTröllaskaga urðu eftir og lágu alls staðar í fjallshlíðumfjallahlíðum þegar ísaldarjökullinn hopaði hratt inn til landsins meðvið lok síðustusíðasta jökulskeidsinsjökulskeiðs.
 
EinhverskonaEinhvers konar skál eða dalbotn í fjallshlíð (hvilft) er venjulega sæti hvílftarjökuls. Þetta skál er dalur semm kallast [[Hvílft|hvílft]]hvilftarjökuls. Skálin er meira eða minna þverhnípt efst og innst, og til hlíðanna, er hún brött; en fremst er oft þröskuldur. Þar sem botninn nær heldur dýpra ofan í fjallið en þrepið, geta tjarnir og fannir veriðlegið þar fyrir innan eftir horfhvarf jökulsins. <ref>Ari Trausti Guðmundsson, Ragnar Th. Sigurðsson: Íslenskur Jarðfræðilýkill. Reykjavík 2004</ref>Þekkt dæmi er skaflinn í Gunnlaugsskarði í [[Esjan|Esjunni]].