„Mangan“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
smávægilegar breytingar |
||
Lína 14:
Suðumark = 2235,0|
Efnisástand = Fast form}}
'''Mangan''' (eftir heiti [[Grikkland|gríska]] héraðsins [[Magnesía|Magnesíu]]) er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Mn''' og
Mangan[[fosfatmeðferð]] er notuð gegn [[ryð]]i og til að koma í veg fyrir tæringu í [[stál]]i. Mangan kemur fyrir í ýmsum litum eftir [[oxunartala|oxunartölu]] þess og er þannig notað sem [[litaduft]] í [[málning]]u. [[Permanganat|Permanganöt]] [[alkalímálmur|alkalí-]] og [[jarðalkalímálmur|jarðalkalímálma]] eru öflugir oxarar. Mangandíoxíð er notað í [[bakskaut]] [[rafhlaða]].
Mangan(II) jónir eru [[hjálparefni]] fyrir mörg [[ensím]] í flóknum lífverum þar sem þær eru nauðsynlegar til að afeitra [[súperoxíð]] [[sindurefni|sindurefna]]. Sem snefilefni er mangan nauðsynlegt öllum þekktum lífverum
== Almennir
Mangan er gráhvítur [[málmur]] sem líkist [[járn]]i. Þetta er harður og mjög stökkur málmur, illa sambræðanlegur en oxast auðveldlega. Mangan þarf sérstaka meðhöndlun til að verða seglandi.
Lína 27:
== Notkun ==
[[Mynd:ManganiteUSGOV.jpg|thumb|left|Manganít, manganoxíð]]
Mangan er ómissandi í framleiðslu á járni og stáli sökum brennisteinsbindingar-, afoxunar- og málmblendishæfileika þess. [[Stálframleiðsla]], ásamt járnframleiðsluhluta hennar, er orsök um það bil 85% til 90% allrar eftirspurnar eftir mangani.
[[Mangan(IV) oxíð]] (mangantvíoxíð) er notað í upprunalegu útgáfunni af þurrhlöðnum [[rafhlaða|rafhlöðum]] og einnig sem efnahvati. Mangan er notað til að aflita [[gler]] (fjarlægir græna slikju sem járn veldur) og, í hærri efnastyrk, til að framleiða fjólublátt gler. [[Manganoxíð]] er brúnt [[litarefni]] sem hægt er að nota
[[Kalínpermanganat]] (KMnO<sub>4-</sub>) er öflugur oxari, notaður sem [[sótthreinsun]]arefni í læknisfræði og efnafræði.
[[Flokkur:Frumefni]]
| |||