„Beryllín“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Dexbot (spjall | framlög)
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
smávægilegt
 
Lína 14:
Suðumark = 3243,15|
Efnisástand = Málmur}}
'''Beryllín'''<ref name="efnaf"/><ref name="edlis">[http://www.ordabanki.hi.is/wordbank/terminfo?idTerm=323823&FirstResult=0&mainlanguage=IS Eðlisfræði]</ref><ref name="laeknis">[http://www.ordabanki.hi.is/wordbank/terminfo?idTerm=362704&FirstResult=0&mainlanguage=IS Læknisfræði]</ref> eða '''beryllíum'''<ref name="efnaf"/><ref name="laeknis"/> (úr [[gríska|grísku]]: βήρυλλος; „[[beryll]]“ ) er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Be'''<ref name="efnaf"/> og er númersætistöluna fjögur4 í [[Lotukerfið|lotukerfinu]]. Það er eitrað og tvígilt frumefni. Beryllín er stálgrár, sterkur, léttur en samtþó brothætturstökkur [[jarðalkalímálmur]], sem er aðallega notaður sem [[hersluefni]] í málmblöndur. Í náttúrunni finnst beryllín í efnasamböndum í [[steind]]um á borð við [[beryll|beryl]] ([[akvamarín]], [[smaragður]]) og [[krýsóberyll|krýsóberyl]].
 
Beryllín er fremur sjaldgæft efni þar sem það myndastverður ekki til við hefbundnahefðbundna [[sólstjörnukjarnamyndun]] heldur aðeins viðí [[Miklihvellur|Miklahvell]]<nowiki/>i og síðar vegna áhrifa [[geimgeisli|geimgeisla]] á [[geimryk]]. Efnið nýtist ekki neinum [[lífvera|lífverum]] svo vitað sé. Beryllínryk tærir lífræna vefi og getur valdið lífshættulegu ofnæmi í lungum, [[beryllíneitrun]].
 
== Einkenni ==
Lína 24:
 
== Notkun ==
Vegna þess hve beryllín er gagnsætt [[röntgengeisli|röntgengeislumröntgengeislar]] fara auðveldlega í gegnum beryllín eru hreinar beryllínflögur gjarnan notaðar í geislaglugga í [[röntgenlampi|röntgenlömpum]].
 
Vegna þess hve það er stíft, létt og með hátt bræðslumark er beryllín notað í hluta [[geimfar]]a og [[eldflaug]]a.