„Natrín“: Munur á milli breytinga

'''Natrín''' ('''natríum''' eða '''sódi''') er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Na''' og er númersætistöluna ellefu11 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. Natrín er mjúkur, vaxkenndur, silfurlitaður og hvarfgjarn [[alkalímálmar|alkalímálmur]]. Efnið finnst ríkulegaí miklum mæli í náttúrulegum efnasamböndum (þá sérstaklega í [[halít]]i). Efnið er mjög hvarfgjarnt, brennur með gulum loga, tærist í snertingu við [[súrefni]] og bregst kröftuglega við snertingu við [[vatn]] sem veldur því að það þarf að geyma það í [[olía|olíu]].

Eins og aðrir alkalímálmar er natrín mjúkt, létt, silfurhvítt og hvarfgjarnt efni sem að finnst aldrei eitt og sér í náttúrunni. Natrín flýtur á [[vatn]]i og leysir það einnig upp í [[vetni]]sgas og [[hýdroxíð]][[jón (efnafræði)|jónir]]. Ef það er sallaðmalað niður í duft kviknar það fyrirvaralaust í því í vatni. Það kviknar hinsvegarhins vegar ekki í því í [[loft]]i undirnema hitastig loftsins fari yfir 388° [[kelvin|K]].

UndirSé natrín undir gríðarlegum þrýstingi skilurvíkur natrínþað viðfrá staðlaðar reglurlögmálum um breytingu yfir í vökvaform. Flestir málmar þurfa meiri [[varmaorka|varmaorku]] til að bráðna undir þrýstingi en þeir þurfa við staðalþrýsting. Þetta er sökum þess að sameindunumsameindirnar erpakkast pakkaðþá þéttar saman og hafa minna pláss til hreyfinga. Við þrýsingþrýsting í kringum 30 [[Paskal|GPa]] (300.000-faldur staðalþrýstingur) fer bræðslustigbræðslumark natríns að lækka. Við 100 GPa bráðnar það við stofuhita.

Ein líkleg skýring á þessari furðulegu hegðun natríns er sú að það hefur eina frjálsa [[rafeind]] sem er ýttýtist nær hinum tíu rafeindunum þegar það er undir þrýstingi, semþannig að neyðir það neyðist út í víxlverkun sem er yfirleitt ekki til staðar. Á meðan það er undir þrýstingi tekur natrín á sig nokkrar undarlegar [[kristallsgerð|kristalsgerð]]ir sem bendabendir til þess að það gætigeti haft óvenjulega eiginleika, eins og til dæmis [[ofurleiðni]] eða [[ofurstraumefni|ofurstreymi]] (Gregoryanz o.fl., 2005).

Natrín í málmformi er nauðsynlegur hlutiþáttur í gerð [[estri|estra]] og í framleiðslu á [[lífrænn|lífrænum]] efnasamböndum. Þessi alkalímálmur er einnig hluti af [[natrínklóríð]]i (NaCl) sem er nauðsynlegt öllu [[líf (líffræði)|lífi]], er mikilvægur varmaleiðari og einnig þekkt sem matarsalt. Meðal annarra nota natríns má nefna: