„Múhameð Mossadek“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 2:
'''Mohammad Mosaddegh''' (محمد مصدق á persnesku) (16. júní 1882 – 5. mars 1967) var [[Íran|íranskur]] stjórnmálamaður. Hann var leiðtogi lýðræðislega kjörinnar ríkisstjórnar<ref>Andrew Burke, Mark Elliott & Kamin Mohammadi, ''Iran'' (Lonely Planet, 2004, bls. 34.</ref><ref>''Cold War and the 1950s'' (Social Studies School Service, 2007, bls. 108.</ref><ref>Loretta Capeheart and Dragan Milovanovic, ''Social Justice: Theories, Issues, and Movements'' (Rutgers University Press, 2007), bls. 186.</ref> og sat sem forsætisráðherra Írans frá 1951 til 1953 en þá var stjórn hans [[Valdaránið í Íran 1953|steypt af stóli í valdaráni]] sem [[Central Intelligence Agency|bandarísku]] og [[Breska leyniþjónustan|bresku leyniþjónusturnar]] studdu.<ref>{{cite web | url=https://www.nytimes.com/library/world/mideast/041600iran-cia-chapter3.html | title =SECRETS OF HISTORY The C.I.A. in Iran THE COUP First Few Days Look Disastrous | author =[[James Risen]]| publisher =nytimes.com | year =2000}}</ref><ref name="All the Shah's Men">{{cite web | url=https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/vol48no2/article10.html | title =All the Shah's Men: An American Coup and the Roots of Middle East Terror | author = Stephen Kinzer, John Wiley | author2 =David S. Robarge | publisher =[[Central Intelligence Agency]]| date =12 April 2007}}</ref>
 
Mosaddegh var rithöfundur, lögfræðingur og áhrifamikill þingmaður. Stjórn hans stóð fyrir ýmsum samfélags- og stjórnarumbótum eins og velferðarráðstöfunum og jarðeignarumbótum, þ.á.m. skattlagningu á jarðleigu. Mikilvægasta stefna ríkisstjórnar hans var þjóðnýting íranska olíuiðnaðarins, sem hafði verið undir stjórn Breta frá árinu 1913 í gegnum ensk-persneska olíufyrirtækiðolíufélagið (Anglo-Persian Oil Company; APOC).<ref>[[Daniel Yergin]], ''The Prize: The Epic Quest for Oil, Money and Power''.</ref>
 
Margir Íranar telja Mosaddegh helsta talsmann [[Veraldarhyggja|veraldlegs]] lýðræðis og andstöðu við erlendum yfirráðum í nútímasögu Írans. Mosaddegh var steypt frá völdum árið 1953 í [[Valdarán|valdaráni]] sem bandaríska leyniþjónustan skipulagði og framkvæmdi að áeggjan MI6, sem völdu síðan íranska hershöfðingjann [[Fazlollah Zahedi]] til að taka við völdum.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/library/world/mideast/041600iran-cia-index.html|work=[[The New York Times]]|title=Secrets of History: The C.I.A. in Iran|author=[[James Risen]]|date=16 April 2000|accessdate=3 November 2006}}</ref>