„Nikkel“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Dexbot (spjall | framlög)
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
nokkrar orðalagsbreytingar
Lína 18:
 
== Almennir eiginleikar ==
Nikkel er silfurhvítur [[málmur]] sem tekur á sig mikinn gljáa. Það tilheyrir járnhópnum og er hart, þjált og sveigjanlegt. Það finnst bundiðí efnasambandi við [[brennisteinn|brennistein]] í milleríti, við [[arsenik|arsen]] í steintegundinni nikkólítnikkólíti, og við arsenikarsen og brennistein í gersdorffítigersdorfíti.
 
Sökum stöðugleika þess viðhversu stöðugt það er í snertingu við loft og viðmótitregðu þess viðgagnvart [[oxun]], er það mikið notað í mynt, til að málmhúða [[járn]], [[látún]], og þess háttaro.fl., í efnafræðitæki, og í málmblöndur, semþá gjarnan kallað [[nýsilfur]]. Það er segulmagnað, finnst oft með [[kóbolt]]i, og finnast bæði efnin stundum með járni úr [[loftsteinn|loftsteinum]]. Það er einkum verðmætt sökum [[málmblanda|málmblandna]] sem það myndarer notað í.
 
Nikkel er eitt af fimm [[járnsegulmagnaður|járnsegulmögnuðujárnsegulmögnuðum]] frumefnunumfrumefnum.
 
Algengasta [[oxunarstig]] nikkelnikkels er +2, en 0, +1 og +3 hafa einnig fundist.
 
== Notkun ==
Um það bil 65% afþess nikkelnikkels sem notað er í hinum vestræna heimi er notaðfer í framleiðslu á [[ástenít|ástenísku]] [[ryðfrítt stál|ryðfríu stáli]]. Önnur 12% eru notuð í hitaþolnar málmblöndur. Afgangurinn, eða um 23%, skiptist á milli stálmálmblandna, endurhlaðanlegra rafhlaðna, efnahvata og annarra efna, myntar, smiðjuvara og húðunar.
 
Almenn not nikkels eru til dæmis:
* [[Ryðfrítt stál]] og aðrar tæringarþolnar [[málmblanda|málmblöndur]].
* [[Nikkel stál|Nikkelstál]] er notað í brynvarnir og þjófheldnar öryggisvörslur.
* Málmblandan [[Alnico]] er notuð í segulstál.
* [[Mu-málmur]] hefur sérstaklega háannháan [[segulstuðull|segulstuðul]] og er notaðnotaður til að hlífa við [[segulsvið]]i.
* [[Monel® málmur]] er nikkelmálmblanda sem hefur gríðarlegt þol við [[tæring|tæringarþol]]u, og er notaður í skrúfur skipa, eldhúsvörur og pípulagnir í efnaiðnaði.
* [[Mótunarminnismálmur|Mótunarminnismálmar]] er notaðir í [[þjarkafræði]].
* EndurhlaðanlegarÍ endurhlaðanlegar [[rafhlaða|rafhlöður]], eins og [[nikkelmálmhýdríð]]<nowiki/>- og nikkel-kadmín rafhlöðurkadmínrafhlöður.
* [[Mynt]]. Á Íslandi er nikkel notað í alla mynt. 50- og 100- krónu myntin hefur að geyma um 5,5% nikkel. Smærri myntin (1-, 5- og 10- krónur) var fyrst gerð úr blöndu af um 25% nikkel og 75% kopar en eftir 1996 varðvar henni breytt í nikkelhúðað stál.
* Í [[rafhúðun]].
* Í [[deigla|deiglur]] fyrir [[rannsóknastofa|rannsóknastofur]] í efnafræði.
* Fínlega skipt nikkelNikkel er notað sem [[efnahvati]] fyrirvið vinnslu [[vetnisbinding|vetnisbundnavetnisbundinnar]] jurtaolíu.
 
== Tenglar ==