|
== Saga og notkun ==
Gull er aðlaðandi og mjög verðmætur málmur, sem þekkst hefur í a.m.k. 5500 [[ár]]. GullHreint gull finnst stundum sjálfstætt í náttúrunni en finnstvenjulega þóer venjulegaþað þó í sambandi við [[silfur]], [[kvars]] (SiO2), [[kalsít]] (CaCO3), [[blý]], [[tellúr]], [[sink]] eða [[kopar]]. Gróflega áætlað er um 1 [[millígramm]] af gulli uppleyst í hverju [[tonn]]i af [[sjór|sjó]], en vinnsla á því úr sjó myndi þó ekki svara kostnaði. Áætlað hefur verið að hægt væri að koma öllu gulli sem þegar hefur verið hreinsað, fyrir í [[teningur|tening]]<nowiki/>i sem væri 20 [[metri|metrar]] á kant.
Gull er mótanlegast og teygjanlegast allra málma. Eina [[únsa|únsu]] af gulli er hægt að fletja út í þynnu sem er um 5 metrar á kant. Þynnur af gulliGullþynnur eru notaðar í gyllingu handverks og [[list]]muna. Þykkt einnar slíkrar þynnu getur verið um 0,000127 [[millimetri|millimetrar]], eða um 400 sinnum þynnri en manns[[hár]].<br />
Hreint gull er lint og er venjulega blandað saman við aðra málma eins og [[silfur]], [[kopar]], [[platína|platínu]] eða [[palladíum]] til að auka styrkleika þess. Gullblöndur eru notaðar til framleiðslu [[skartgripur|skartgripa]] og skrautmuna, í [[tannfylling]]ar og í smá[[mynt]]. Magn gulls í málmblöndu er mælt með mælieiningu sem nefnist [[karat]]. Eitt karat samsvarar 1 hluta af 24, þannig að í 18 karata gullhring eru 18 hlutar af hreinu gulli og 6 hlutar af íblöndunarefnum.
Gull er góður [[leiðari]] [[hiti|hita]] og [[rafmagn]]s og tærist ekki í [[andrúmsloft]]i. Því er hægt að nota gull í [[rafmagnstengill|rafmagnstengla]] og [[rafrás]]ir. Gull endurspeglarendurkastar einnig [[innrauð geislun|innrauðri geislun]] mjög vel, sem gerir það nothæfthentugt til varnarað verja [[geimflaug|geimflaugar]]um og [[skýjakljúfur|skýjakljúfumskýjakljúfa]] gegn hita [[sólin|sólarinnar]]. HægtNota er að notamá gyllta spegla tilvið framleiðslu [[sjónauki|sjónauka]] sem næmir eru fyrir innrauðu ljósi.
[[Geislavirkni|Geislavirk]] samsæta gulls (<sup>198</sup>Au) er notuð við [[geislameðferð]] gegn [[krabbamein]]i. Gull-natríum-þíósúlfat (AuNa<sub>3</sub>O<sub>6</sub>S<sub>4</sub>) er notað í meðferð við [[gigt]]. Gullklórsýra (HAuCl<sub>4</sub>) er notuð til varðveislu [[ljósmynd]]a með því að skipta út silfuratómunum sem þegar eru til staðar í ljósmyndum.
Árið 18471848 íhófst Klondikemikið gullgraftaræði í Kaliforníu byrjaði hið fræga gullgraftaræði og stóð það yfir um árabil. Lá gullið þá oft í botni á litlum lækjum eða ám og varnotuðu notast viðmenn haka, sigti og sigtipönnur til að vinnasafna uppgullinu. gulliðÞað áðurvar en það varsíðan flutt til byggða og unnið frekar svo hægt væri að nota það í allskonaralls konar iðnað eins og og að búa til hringi eða verkfæri. Svo leið gullgröfturinn undir lok á þessu tímabili, einfaldlega vegna þess að svæðiðgullið var uppurið afá gullisvæðinu og þurfti þá að leita annað til gullgraftar. Annað frægt gullæði greip um sig í Klondike og víðar í Yukon-dalnum í Kanada hálfri öld síðar.
== Tenglar ==
| 