Wikipedia

„Núnavút“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
breytti orðinu landfræði í stjórnsýsluskipan, sem er réttara hugtak.
nokkrar orðalagsbreytingar
Lína 5:
'''Núnavút''' ([[inuítamál]]: ᓄᓇᕗᑦ) er stærsta og yngsta hérað [[Kanada]]. Það var skilið frá [[Norðvesturhéruðin|Norðvesturhéruðunum]] þann [[1. apríl]] [[1999]] og var það fyrsta meiriháttar breytingin á stjórnsýsluskipan Kanada frá því að [[Nýfundnaland]] var innlimað árið [[1949]]. Núnavút þýðir „land okkar“ á [[inuítamál]]i.
 
Núnavút er 1.932.255 ferkílómetrar að stærð. ogÞað nær yfir stóran hluta meginlandsfastalands Norður-Kanada og flestar heimskautaeyjarnar þar fyrir norðan, sem gerir það að fimmta stærsta [[sjálfstjórnarhérað|sjálfstjórnarhéraði]] í heimi. Núnavút er eitt strjálbýlasta landsvæði heims. Íbúarnir eru taldir vera rúmlega 33.000 (2011), flestir [[inúítar]], dreifðirog yfirbúa dreift á svæði sem er á stærð við Vestur-Evrópu, eða um 0,015 íbúar á ferkílómetra. Í Núnavút er nyrsta varanlega byggða ból í heimi, [[Alert]].
 
Bærinn [[Iqaluit]] (áður Frobisher Bay) á [[Baffinsland|Baffinslandi]], á austanverðu svæðinu, var kosinn [[höfuðstaður]] héraðsins í atkvæðagreiðslu árið [[1995]]. Aðrir helstu þéttbýlisstaðir eru Rankin Inlet og Cambridge Bay. Þrjár af tíu stærstu eyjum í heimi (BaffineyjaBaffinsland, [[Viktoríueyja (Kanada)|Viktoríueyja]] og [[Ellesmere-eyja]]) tilheyra Núnavút að öllu eða mestu leyti, auk fjölda smærri eyja. Hæsti tindurinn er Barbeau Peak (2.616 m) á Ellesmere-eyju.
 
== Saga ==
Inuítar hafa haft aðseturbúið á svæðinu í að minnsta kosti 4000 ár og fornleifafundir benda til þess að þeir hafi átt samskipti við norræna menn eftir að [[Grænland]] byggðist og jafnvel fyrr. Fyrstu rituðu heimildir um Núnavút eru frá [[1576]], þegar Englendingurinn [[Martin Frobisher]] kom þangað í leit að [[Norðvesturleiðin]]ni.
 
[[Hudson Bay-verslunarfélagið]] setti upp verslunarstöðvar á allmörgum stöðum á 19. og 20. öld og eru sumar þeirra enn til sem þorp. KanadastjórnUm hvattiog inuítaeftir mjögmiðja til20. þessöld umhvatti ogKanadastjórn uppinuíta úrmjög miðritil 20. öldþess að fátaka sér fasta búsetu og kom þá um leið upp ýmiss konar þjónustu í byggðakjörnum. Nú er byggðin í Núnavút að mestu bundin við bæi og þorp. Stærstu bæirnir, auk Iqaluit, eru Rankin Inlet og Arviat, báðir með rúmlega 2000 íbúa.
 
Hugmyndir um að inuítar fengju hluta af Norðvesturhéruðunum sem sérstakt sjálfstjórnarhérað kviknuðu árið 1976 og árið 1982 var stofnun slíks héraðs samþykkt í atkvæðagreiðslu þar. Núnavút hlaut svo formlega sjálfstjórn 1. apríl 1999. Á þingi Núnavút sitja 19 þingmenn sem kosnir eru einstaklingskosningu því engir flokkar eru þar starfandi. Þingið kýs forsætisráðherra og nú (2011) gegnir [[Eva Artak]] því embætti. Íbúar Núnavút kjósa einn fulltrúa á [[Kanadaþing]] og er héraðið því víðáttumesta kjördæmi í heimi.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Núnavút“