„Norðurseta“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Masae (spjall | framlög)
nokkrar orðalagsbreytingar
Lína 1:
[[Mynd:Nordurseta1.png|thumb|300 px|Norðurseta hefur sennilega verið á því svæði sem kortið sýnir]]
'''Norðurseta''' (sem einnig hefur verið stafað Norðursetur) var mikilvægasta veiðisvæði Grænlendinga hinna fornu. Það er óljóst hvar nákvæmlega hvar þetta svæði var en sennilegast hefur það verið frá núverandi [[Sisimiut]] norður yfirum [[Diskóflói|Diskóflóa]] allt að [[Upernavik]] á vesturströnd [[Grænland]]s. Frá [[Eystribyggð]] voru um 1000 km til Norðursetu og um 600 km frá [[Vestribyggð]].
 
Á og við Diskóflóa hafa í þúsundir ára verið bestu veiðistaðir á vesturströnd Grænlands, þar er enn helsta aðsetur rostunga og einnig ísbjarna.
Lína 15:
== Fornminjar ==
 
Fáar fornminjar hafa fundist umsem viðurverustaðfesta veru norrænna manna í Norðursetu og hafa þeir sennilegast hafst við í tjöldum og flutt sig til eftir veiðihorfum. En nyrst á Nuussuaq-skaga, um 150 km norðan við [[Ilulissat]], er að finna nyrsta mannvirki sem með vissu má tengja við Norðursetumenn en það er mikið steinhús. Ekki er vitað með vissu til hvers þetta hús var notað en ein sennileg skýring er að þar hafi Norðursetumenn safnað húðum og tönnum meðan á vertíð stóð. Inuítar kölluðu þessar rústir „[[Bjarnargildran í Norðursetu|Bjarnargildruna]]“ og er hún þekkt í alþjóðaritum undir danska nafninu „Bjørnefælden“.
Enn norðar, þar sem nú heitir Kingittorsuaq, norðvestur af [[Upernavik]], fannst 1823 lítill [[Kingittorsuaq steinninn|rúnasteinn]] með áletruninni: „Erlingr Sighvats sonr ok Bjarni Þórðar sonr ok Eindriði Odds sonr laugardagin fyrir gagndag hlóðu varða þe[ssa] ok ... ....“. Þar hafa Norðursetumenn verið Norðursetumennkomnir langt norðannorður viðfyrir venjulegar veiðislóðir, en áletrunin er samkvæmt rúnasérfræðingum sennilega ífrá loklokum 13. aldar.
 
== Norðursetumenn og skrælingjar ==
 
Allt bendir til þess að norrænir menn hafi hafið veiðiferðir tilí Norðursetu fljótlega eftir landnám. Þá var þetta svæði allt óbyggt, samkvæmt því sem fornleifafræðingar helstbest vita allt þetta svæði óbyggt, enda eru [[skrælingjar]] hvergi nefndir í samband við Grænland í elstu heimildum. Hins vegar bjuggu þá enn svo nefndir [[Dorset-menn]] í kring umvið Smith-sund nyrst á Grænlandi. Þar semelstu sagtheimildir ergreina frá í elstu heimildum um skrælingjaskrælingjum á Grænlandi, í ritinu ''Historia Norvegiae'' (sem sennilega var skráð í upphafi 12. aldar), er sennilegast átt við Dorset-menn. Þeir hverfa hins vegar af sjónarsviðinu fljótlegaskömmu síðar en í upphafi 13. aldar hefja [[Thule-inuítar]] landnám á Grænlandi. Þeir hafa sennilega verið farnir að venja komur sínar til Norðursetu um miðja öldinaþá öld og hafa þá hitt fyrir Norðursetumenn á sumarvertíðum. Með öllu er óvíst hvernig þau samskiptsamskipti voru. Hugsanlegt er að fljótlega hafi komist á skiptiverslunvöruskiptaverslun en engar heimildir eru til um það.
 
== Ítarefni ==