„Kárahnjúkavirkjun“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 82.112.90.171 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Akigka
Pollonos (spjall | framlög)
m Smá breytingar. Greinin er almennt illa skrifuð og þyrfti allsherjaryfirhalningu.
Lína 3:
|mynd= [[Mynd:Karahnjukar22jan2007.jpg|center|240px]]
|myndatexti= Kárahnjúkastífla 22.janúar 2007
|byggingarár= 20082003-2007
|afl= 690 [[Vatt|MW]]
|virkjað vatnsfall= [[Jökulsá á Dal]], [[Jökulsá í Fljótsdal]] og fleiri
Lína 19:
|eigandi= [[Landsvirkjun]]
}}
'''Kárahnjúkavirkjun''' öðru nafni Fljótsdalsstöð er 690 [[MW]] [[vatnsaflsvirkjun]] á hálendi Íslands norðan [[Vatnajökull|Vatnajökuls]]. Virkjunin sér [[álver]]i [[Alcoa]] í [[Reyðarfjörður|Reyðarfirði]] fyrir raforku. Virkjaðar eru [[jökulá]]r [[Vatnajökull|Vatnajökuls]]: [[Jökulsá á Dal]] (Jökulsá á Brú), [[Jökulsá í Fljótsdal]], Kelduá og þrjár þverár hennar. Mannvirkið sem slíkt hefur verið nefnt ''stærsta framkvæmd Íslandssögunnar''. Undirbúningur að verkinu hófst árið 1999, framkvæmdir hófust 2002 og loks var virkjunin formlega gangsett [[30. nóvember]] [[2007]].<ref>{{vefheimild|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/frett.html?nid=1306307|titill=Ræs! sagði Össur}}</ref><ref>{{vefheimild|url=http://www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item179504/|titill=Kárahnjúkavirkjun gangsett}}</ref> Til verksins voru fengnar þúsundir erlendra iðnaðarmanna, og var aðalverktakafyrirtækið, [[Impregilo]], ítalskt. Um virkjunina og byggingu álversins hafa staðið miklar deilur milli þeirra sem eru á móti spillingu umhverfisins og annarra sem telja uppbygginguna jákvæða. Heildarkostnaður við byggingu virkjunarinnar var 133 milljarðar kr. á verðlagi sept. 2007.<ref>{{vefheimild|url=http://www.althingi.is/altext/135/s/0751.html|titill=Skýrsla iðnaðarráðherra um kostnað við Kárahnjúkavirkjun, þingskjal 751, 6. mars 2008}}</ref>
 
== Aðstæður og verklýsing ==
Lína 86:
== Framkvæmdir ==
[[Mynd:Stíflustæði Kárahnjúkastíflu.jpg|thumb|375px|Kárahnjúkastífla í byggingu]]
Verktaki Landsvirkjunar við byggingu stíflu við Hálslón og aðrennslisganga var ítalska verktakafyrirtækið [[Impregilo]]. Einnig voru önnur verktakafyrirtæki með aðra verkhluta, m.a. Suðurverk ehf. og Arnarverk ehf. með stíflu og gangagerð. ásamt mörgum öðrum. Fosskraft sá um byggingu stöðvarhússins í Valþjófsstaðafjalli skv. samningi að andvirði 8,3 milljarðar kr.
Ljóst var frá byrjun að flytja þyrfti inn töluvert af erlendu vinnuafli á meðan á framkvæmdunum stæði. Sitt sýndist hverjum um hver langtímaáhrifin yrðu fyrir þjóðarbúskapinn. Iðnaðar- og viðskiptaráðuneytið gaf út skýrsluna „Mannaflaþörf og sérhæfni vegna stóriðjuframkvæmda 2003-2008.“ þar sem fram kom að eftirspurn eftir vinnuafli umfram innlendu framboði myndi sveiflast en ná allt að 2.500 störfum þegar mest læti.
 
Heildarkostnaður við byggingu virkjunarinnar var 133 milljarðar kr. á verðlagi sept. 2007.<ref>{{vefheimild|url=http://www.althingi.is/altext/135/s/0751.html|titill=Skýrsla iðnaðarráðherra um kostnað við Kárahnjúkavirkjun, þingskjal 751, 6. mars 2008}}</ref> Ljóst var frá byrjun að flytja þyrfti inn töluvert af erlendu vinnuafli á meðan á framkvæmdunum stæði. Sitt sýndist hverjum um hver langtímaáhrifin yrðu fyrir þjóðarbúskapinn. Iðnaðar- og viðskiptaráðuneytið gaf út skýrsluna „Mannaflaþörf og sérhæfni vegna stóriðjuframkvæmda 2003-2008.“ þar sem fram kom að eftirspurn eftir vinnuafli umfram innlendu framboði myndi sveiflast en ná allt að 2.500 störfum þegar mest læti.
Þann 9. september 2003 gerði Landsvirkjun samning við [[Fosskraft]] um byggingu stöðvarhússins í Valþjófsstaðafjalli að andvirði 8,3 milljörðum kr.
 
Haustið 2003 bættist hratt í fjölda manns við vinnu á svæðinu.
 
=== Umfjöllun ===
MikilUm umræðavirkjunina hefurog veriðbyggingu umálversins Kárahnjúkavirkjunstóðu deilur milli þeirra sem eru á móti spillingu umhverfisins og annarra sem telja uppbygginguna jákvæða. Segja sumir að þjóðin skiptist í tvær fylkingar, virkjunarsinna og virkjunarandstæðinga. Fjöldamörg bréf hafa verið skrifuð í blöðin, mótmæli skipulögð og ýmsir uppákomur haldnar af þeim sem vilja vekja athygli á því að önnur atvinnustefna sem valdi ekki skaða á náttúru landsins geti verið arðbær. Deilur hafa m.a. snúist um það hvort að raforkuverðið sé of lágt, hvort áhættumat fyrir Hálslón hafi verið nægilega vel unnið, hvort rétt hefði verið að halda [[þjóðaratkvæðagreiðsla|þjóðaratkvæðagreiðslu]] um ákvörðunina að ráðast í framkvæmdina o.fl.
 
Þann 29. nóvember birtist í breska dagblaðinu [[Guardian]] ítarleg grein eftir blaðakonuna Susan De Muth þar sem hún fjallaði um Kárahnjúkavirkjun og fór fögrum orðum um íslenska náttúru og gagnrýndi þá ákvörðun íslenskra stjórnvalda að ráðast í þessa framkvæmd. Nánar tiltekið efaðist hún um hæfni þáverandi iðnaðar- og viðskiptaráðherra [[Valgerður Sverrisdóttir|Valgerðar Sverrisdóttur]] og umhverfisráðherra [[Siv Friðleifsdóttir|Sifjar Friðleifsdóttur]] þar sem þær hefðu ekki menntun á tengdum sviðum. Í grein sinni vitnaði hún m.a. í rithöfundinn [[Guðbergur Bergsson|Guðberg Bergsson]], ljóðskáldið [[Elísabet Jökulsdóttir|Elísabetu Jökulsdóttur]], Friðrik Sophusson, Guðmund Pál Ólafsson o.fl.<ref>{{vefheimild|url=http://www.guardian.co.uk/weekend/story/0,3605,1094541,00.html|titill=Power driven|mánuðurskoðað=24. ágúst|árskoðað=2006}}</ref> Viðbrögðin létu ekki á sér standa; Sverrir Gunnlaugsson, sendiherra í Englandi, skrifaði ritstjóra Guardian bréf þar sem hann undirstrikaði að lög um Kárahnjúkavirkjun hefðu verið samþykkt af yfirgnæfandi meirihluta Alþingis og lýsti óánægju sinni með hlutdræg skrif umræddar blaðakonu. Friðrik Sophusson skrifaði ritstjóranum einnig bréf þar sem hann gagnrýnindi sömuleiðis hlutdræg skrif og tilhæfulausar dylgjur um vanhæfni Valgerðar og Sifjar, sagði orkunýtingu íslenskra náttúruauðlinda vera ábyrga og sjálfbæra, bauð blaðinu aðstoð við samningu nýrrar, betur upplýstrar greinar og lét fylgja með samantekt [[Sigurðar St. Arnalds]] „Power and prejudice“. Að lokum barst ritstjóranum bréf frá Mike Baltzell, forstjóra þróunarsviðs Alcoa þar sem hann sagði umfjöllun Susans byggða á misskilningi, í greininni væru rangfærslur og að hún væri augljóslega hlutdræg.