„Sókrates“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 157.157.179.139 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Dexbot |
|||
Lína 28:
Platon segir að faðir Sókratesar hafi heitið [[Sófróniskos]] og móðir hans [[Fænarete]] og að hún hafi verið [[ljósmóðir]].<ref>Sjá HMH. „Hvenær var Sókrates uppi og hverjir voru foreldrar hans?“. Vísindavefurinn 22.6.2000. http://visindavefur.is/?id=561. (Skoðað 4.2.2008).</ref> Sókratesi er lýst sem ljótum manni og lágvöxnum en hraustum.<ref>Um útlit Sókratesar, sjá Guthrie (1971): 66-70.</ref> Eiginkona hans hét [[Xanþippa]] og var mun yngri en hann. Hún átti með honum þrjá syni, Lamprókles, Sófróniskos og Menexenos.<ref>Sjá þó Geir Þ. Þórarinsson. „Hvað hét kona Sókratesar og hvað er vitað um hana?“. Vísindavefurinn 15.11.2007. http://visindavefur.is/?id=6907. (Skoðað 4.2.2008).</ref> Í samræðunni ''[[Kríton (Platon)|Krítoni]]'' gagnrýnir [[Kríton]] Sókrates vin sinn fyrir að yfirgefa syni sína þegar Sókrates neitaði að þiggja hjálp vina sinna til þess að flýja úr fangelsinu. Í samræðum Platons er Sókrates oft [[sókratísk kaldhæðni|kaldhæðinn]] viðmælandi en einlægur í leit sinni að visku. Í eldri samræðunum, sem eru taldar endurspegla að einhverju leyti heimspeki Sókratesar sjálfs,<ref>Geir Þ. Þórarinsson. „Hvernig er dæmigerð sókratísk samræða?“. Vísindavefurinn 31.1.2008. http://visindavefur.is/?id=7041. (Skoðað 4.2.2008).</ref> er Sókrates fyrst og fremst gagnrýninn hugsuður sem leitar skilgreininga á siðfræðilegum hugtökum en hefur engar kenningar sjálfur. Í yngri samræðum Platons hefur Sókrates á hinn bóginn ýmsar kenningar, jafnt um siðfræði og önnur viðfangsefni, en alment er talið að þær séu kenningar Platons.<ref>Geir Þ. Þórarinsson. „Hvernig er vitað að hugmyndirnar sem Sókrates heldur fram í samræðum Platons tilheyri Platoni en ekki Sókratesi?“. Vísindavefurinn 14.9.2005. http://visindavefur.is/?id=5263. (Skoðað 4.2.2008). Um kenningar Sókratesar, sjá Brickhouse og Smith (2000): 72-89.</ref>
Það er óljóst hvaða atvinnu Sókrates hafði. Fornar heimildir segja að Sókrates hafi verið steinhöggvari eins og faðir hans. En það eru einnig vísbendingar um að hann hafi ekki haft neina atvinnu. Í ''[[Samdrykkjan (Xenofon)|Samdrykkjunni]]'' eftir Xenofon er Sókrates sagður hafa helgað sig alfarið því sem hann taldi mikilvægast í lífinu, það er að segja ástundun heimspekinnar. Í leikriti Aristófanesar þiggur Sókrates borgun fyrir kennslu sína en Sókrates mun hafa andmælt þessu og
Í nokkrum að samræðum Platons er minnst á herþjónustu Sókratesar. Sókrates virðist hafa barist í liði Aþeninga í þremur orrustum: við Potidaju, Amfipólis og Delíum. Í ''[[Samdrykkjan (Platon)|Samdrykkjunni]]'' segir [[Alkibíades]] frá hreysti og hugrekki Sókratesar í orrustunum við Potidaju og Delíum og segir hann hafa bjargað lífi sínu í þeirri fyrri (219e-221b). Framgöngu Sókratesar í orrustunni við Delíum er einnig getið í samræðunni ''[[Lakkes (Platon)|Lakkesi]]'' (181b). Og í ''[[Málsvörn Sókratesar (Platon)|Málsvörn Sókratesar]]'' eftir Platon líkir Sókrates málaferlunum við herþjónustuna og segir að ef kviðdómendur telji að honum beri að hörfa frá ástundun heimspekinnar ættu þeir einnig að halda því fram að hermenn ættu að hörfa ef þeir sjá fram á að bíða ósigur og láta lífið í orrustu.
| |||