„Maóríska“: Munur á milli breytinga

Biggs (1998) þróaði kenningu um að grunneining í maórísku væri [[setningarliður|liðurinn]] frekar en [[orð]]ið. Orðasafnsorðið er „haus“ liðarins. [[Nafnorð]] teljast eruvera þeir hausar sem geta tekið með sér [[ákveðinn greinir|ákveðinn greini]] en geta ekki verið kjarni [[sagnliður|sagnliðar]], til dæmis ''ika'' „fiskur“ eða ''rākau'' „tré“. [[Fleirtala|fleirtöluFleirtölu]] má tákna með ýmsum hætti, t.d. með ákveðnum greini (''te'' í eintölu og ''ngā'' í fleirtölu); [[Ábendingarfornafn|ábendingarögnum]] ''tērā rākau'' „þetta tré þarna“, ''ērā rākau'' „þessi tré þarna“; eða [[Eignarfornafn|eignarfornöfnum]] ''taku whare'' „húsið mitt“, ''aku whare'' „húsin mín“. Stundum er sérhljóð lengt til að sýna fleirtöluna, svo sem ''wahine'' „kona“ : ''wāhine'' „konur“.

Stöðuorð (e. ''statives'') geta þjónað tilgangi hausa í sagnarliðumsagnliðum, svo sem ''ora'' „á lífi“ eða ''tika'' „sem hefur rétt fyrir sér“, en ekki í [[Þolmynd|þolmyndarmerkingu]]. SetningarbyggingUppbygging setninga með stöðuorðum er frábrugðin byggingu annars konar setninga.

Staðarhausar (e. ''locative bases''), eins og ''runga'' „fyrir ofan“, waho „fyrir utan“, ásamt [[örnefni|örnefnum]], geta komið á eftir staðarögninni ''ki'' „til, að“, ásamt [[örnefni|örnefnum]],: t.d. ''ki Tamaki'' „til Auckland“.

Persónuhausar (e. ''personal bases''), eins og [[Mannanafn|mannanöfn]], geta tekið persónugreininn ''a'' á eftir ''ki'', t.d. ''ki a Hohepa'' „til Jósefs“.

Eins og í öðrum pólýneskískum málum er ríkur forði [[ögn (málfræði)|agna]] í maórísku, meðal annars sagnagnir, [[Fornafn|fornöfn]], staðaragnir, ábendingaragnir og eignaragnir.

Meðal ábendingaragna eru [[Greinir|greinarnir]] ''te'' (et.) og ''ngā'' (ft.) og eignaragnirnar ''tā'' og ''tō''. Þessar agnir má einnig nota með fornöfnum. Ábendingaragnir gefa upplýsingar um fjarlægð hlutar frá mælandum, t.d. ''tēnei'' „þetta nálægt mér“, ''tēnā'' „þetta nálægt þér“, ''tērā'' „fjarlægt okkur báðum“ og ''taua'' „hið fyrrnefnda“. Aðrar ábendingaragnir eru til dæmis ''tēhea?'' „hvaða?“ og ''tētahi'' „ákveðinn, nokkur“. Fleirtala ábendingaragna sem byrja á ''t'' er mynduð með því að sleppa ''t''-inu: ''tēnei'' „þetta“ : ''ēnei'' „þessi“.

Persónugreinirinn ''a'' er notaður með öllum [[sérnafn|sérnöfnum]]. Sérnöfn taka yfirleitt ekki með sér ákveðinn eða óákveðinn greinir nema hann sé ósundurliðanleguróaðskiljanlegur hluti af nafninu.

*''Tēnā kōrua'' „sæl verið þið (tvö)“

Í tvítölu og fleirtölu er greint á milli tvenns konar „við“: í fyrsta lagi þar sem viðmælandinn er talinn með annars vegar og íþar öðrusem lagiviðmælandinn er ekki talinn með hins vegar. Fornafnið ''Mātoumātou'' á við mælandann og aðra en ekki viðmælandann, þar sem ''tātou'' á við mælandann, viðmælandann og aðra.