„Halldór Laxness“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Stillbusy (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Stillbusy (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 4:
Hann byrjaði snemma að lesa bækur og skrifa sögur, og þegar hann var 14 ára gamall fékk hann sína fyrstu grein birta í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] undir nafninu ''H.G''. Ekki löngu síðar birti hann grein í sama blaði undir sínu eigin nafni og var sú grein um gamla klukku.
 
Á ferli sínum skrifaði Halldór skáldsögur, smásögur, margar blaðagreinar, samdi ljóð, leikrit, þýddi bækur yfir á íslensku og fleira. Halldór hlaut [[Nóbelsverðlaun í bókmenntum]] árið [[1955]].
 
Frá árinu [[1945]] átti Halldór fast heimili á [[Gljúfrasteinn|Gljúfrasteini]] í [[Mosfellssveit]]. Að frumkvæði [[Davíð Oddsson|Davíðs Oddsonar]], [[Forsætisráðherra Íslands|forsætisráðherra]], keypti [[ríkissjóður]] Gljúfrastein af [[Auður Laxness|Auði Laxness]], ekkju Halldórs, og opnaði þar safn til minningar um skáldið haustið [[2004]]. Auður gaf safninu innbú þeirra hjóna.
 
== Nafn ==
Halldór Laxness fæddist sem Halldór Guðjónsson. Árið 1905 hóf fjölskylda hans búskap að [[Laxnes]]i í [[Mosfellssveit]], og kenndi Halldór sig við þann bæ æ síðar.<ref>Heimir Pálsson (1998): 65.</ref> [[Millinafn]]ið [[Kiljan]] tók hann upp þegar hann [[skírn|skírðist]] til kaþólskrar trúar.<ref>Heimir Pálsson (1998): 65.</ref>
 
== Ævi ==
Lína 30:
Árið 1955 var Halldór Laxness sæmdur [[Nóbelsverðlaunin|Nóbelsverðlaununum]]. Það var í [[Stokkhólmur|Stokkhólmi]] sem Halldór veitti verðlaununum viðtöku frá þáverandi konungi Svía, [[Gústaf 6. Adólf|Gústaf VI. Adolf]], nánar tiltekið í Hljómleikahúsinu við Kóngsgötuna. Nóbelsverðlaunin höfðu strax jákvæð áhrif, og bækurnar Halldórs voru í kjölfarið þýddar á fleiri tungumál og menn sem höfðu ekki gefið verkunum gaum áður kynntu sér bækurnar hans. Verðlaunin, Nóbelsskjalið og gullpeningurinn, eru varðveitt í [[Þjóðminjasafn Íslands|Þjóðminjasafninu]] og í myntsafni [[Seðlabanki Íslands|seðlabankans]].<ref>Ólafur Ragnarsson (2007): 183–201.</ref>
 
Auk Nóbelsverðlauna fékk Halldór Laxness fjöldan allan af viðurkenningum fyrir ritstörf sín, en dæmi um aðrar viðurkenningar sem honum hlotnuðust voru: Menningarverðlaun ASF, [[Silfurhesturinn]] (bókmenntaverðlaun dagblaðanna) og virt dönsk verðlaun kennd við [[Martin Andersen Nexö]] ([[:en:Martin Andersen Nexø|en]]), svo nokkur séu nefnd. Árið 1968 var Halldór gerður að heiðursdoktor við [[heiðursdoktorÅbo háskólann]] við([[:en:Åbo AaboAkademi háskólannUniversity|en]]) í [[Finnland]]i í tilefni 50 ára afmælis skólans.
 
== Stíll ==
[[Mynd:Halldor Laxness gravestone.JPG|thumb|right|Legsteinn Halldórs Laxness við [[Mosfellskirkja|Mosfellskirkju]] í Mosfellsdal]]
Halldór hafði sterkar stjórnmálalegar skoðanir og skrifaði til að mynda Halldór tvær bækur um [[Sovétríkin]] sem ætlaðar voru til varnaðar þjóðskipulagi landsins.<ref>Hugvísindastofnun Háskóla Íslands. Um ævi og verk Halldórs Laxness: 129–131.</ref> Skrif skáldsins um hag íslensku þjóðarinnar vöktu ávallt athygli, landinn reiddist honum ýmist eða varð snortinn yfir einlægni hans.<ref>Laxness.is. Sótt 22.4.2009.</ref>
 
Þegar Halldór var ungur umgengst hann mikið eldra fólk og talsmáti hans varð þess vegna háfleyglegur.<ref>Ólafur Ragnarsson (2002): 75.</ref> Hann ræktaði tungumálið meira en aðrir höfundar og notaði öðruvísi stafsetningu til þess að ná fram ákveðnum stíl í textann sem og mörg áhugaverð orð.<ref>Hugvísindastofnun Háskóla Íslands. Um ævi og verk Halldórs Laxness: 212–217.</ref>
 
Halldór hafði sterkar stjórnmálalegar skoðanir og skrifaði til að mynda Halldór tvær bækur um [[Sovétríkin]] sem ætlaðar voru til varnaðar þjóðskipulagi landsins.<ref>Hugvísindastofnun Háskóla Íslands. Um ævi og verk Halldórs Laxness: 129–131.</ref> Skrif skáldsins um hag íslensku þjóðarinnar vöktu ávallt athygli, landinn reiddist honum ýmist eða varð snortinn yfir einlægni hans.<ref>Laxness.is. Sótt 22.4.2009.</ref>
 
== Deilur um ævisögu Laxness ==
Lína 46:
 
== Meint afskipti íslenskra ráðamanna af útgáfu rita Laxness í Bandaríkjununm ==
[[Guðný Halldórsdóttir]], [[leikstjóri]] og dóttir skáldsins, sagði í [[Kastljós (dægurmálaþáttur)|Kastljósþætti]] [[RÚV|sjónvarpsins]] [[18. mars]] [[2007]] að [[Bjarni Benediktsson (f. 1908)|Bjarni Benediktsson]], þáverandi [[Forsætisráðherra Íslands|forsætisráðherra]] 1963-1970, hefði lagt stein í götu föður síns sem varð til þess að honum reyndist illmögulegt að gefa út bækur sínar í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]].
 
== Verk ==