„Vatnakarpi“: Munur á milli breytinga

'''Vatnakarpi''' ([[fræðiheiti]]: ''Cyprinus carpio'') er ferskvatnsfiskur af [[Karpaættkarpaætt]] sem víða finnst villtur í ám og vötnum. Hann er mjög vinsæll sem [[Fiskeldi|eldisfiskur]] en villti stofninn er flokkaðar sem stofn í hættu og mjög viðkvæmur.

Villtur vatnakarpi er yfirleitt mjóslegnari en alinn, lengdin er almennt fjórum sinnum hæðin. Hann hefur rautt hold. Eldis fiskurinnEldisfiskurinn vex helmingi hraðar en villtur og nánær ekki sömu lengd og þyngd og eldisfiskurinn, er frá 3,2 til 4,8 sinnum stærri. Vatnakarpi getur orðið allt að 120 cm langur og yfir 40 kg. Villtur vatnakarpi verður um 40-80 cm langur og 2-14 kg. Stærsti vatnakarpi sem hefur verið veiddur var 45,59 kg, hann veiddist 2013 í Frakklandi.

Vatnakarpi er botnfiskur og aflar mest allrarmestallrar sinnar fæðu þar ásamt því að leita alveg upp á yfirborðið eftir fæðu.

Vatnakarpinn kom upphaflega frá [[Asía|Asíu]] en hefur verið fluttur út um allan heim nema til [[Miðausturlönd|Miðausturlanda]] og [[Norðurpóllinn|Norður]]- og [[Suðurpóllinn|SuðurpóllssinnsSuðurpólsins]]. Í [[Evrópa|Evrópu]] er algengt að finna hann í grunnum tjörnum með moldar- eða leir botnileirbotni og mikiðmiklu af botn gróðribotngróðri. Bestu skilyrði fyrir vöxt á vatnakarpa er þegar að vatnshitinn er á milli 23°C til 30°C.

Fiskurinn er mjög harðgerður og getur lifað við harðgerðaróvistlegar aðstæður eins og í köldu vetrarvatni, við lítið súrefnismagn (0,3-0,5 mg/l) og seltu upp að 5‰. Æskileg pH -gildi ereru á bilinu 6,5-9,0.

Búkurinn er langur og þéttur. Munnur hefur tvær þykkar varir og 5 koki tennur með flötum kórónum. Hann hefur tvo skeggþráðiskeggþræði beggja megin við muninnmunninn. Bakugginn er stór, langur og inniheldur bein. Undir honum eru tveir eyruggar, einn undir og tveir raufaruggar.

Villtur vatnakarpi er brún-grænn á bakinu niður á miðjan búk. Maginn og uppáupp miðjaá miðjar hliðar fisksins eruer gul-gylltargyllt. Uggarnir er með rauðbrúnan blæ.

FæðanFæða vatnakarpa eruer smádýr eins og vatnsskordýr, ormar, lirfur og dýrasvif, en hann á það til að éta plöntur, lauf, fræ og stilka. Þar sem hann lifir þétt eins og í tjörnum er dýrasvif aðal fæðanaðalfæðan.

Vatnakarpi er mjög vinsæll sem eldisfiskur. Daglegur vöxtur getur verið allt að 2-4% af þyngd fisksins. Þannig getur fiskurinn náð því að verða 0,6-1,0 kg á þyngd á einu ári við heit tempraðheittemprað loftslag. Hann vex mun hægar í tempruðu loftslagi, en þá nær fiskurinn 1-2 kg þyngd á 2-4 árum, um helmingi lengurlengri tíma en í heitu loftslagi. Hrygning byrjar um það leyti ogsem vatnið/umhverfið verðurnær 17-18°C heitt.

Vatnakarpaeldi var 14% af heildar ferskfisk eldiheildarferskfiskeldi árið 2002, um 4,6 milljón tonn. Frá árinu 1993 til 2002 hefur verið um 10,4% aukning á hverju ári í eldi á vatnakarpa. Sem dæmi var aukning á eldi á Tilapiutilapiu um 11,8%.

[[Kína]] er lang stærstilangstærsti framleiðandinn á vatnakarpa og framleiddi 3,3 milljón tonn eða ca. 70% af heildinni árið 2002. Á sama tíma var framleiðsla í Evrópu um 144 þúsund tonn.

Meðalverð fyrir eldisvatnakarpa var USD 0,92/kg árið 2002, verðið var USD 1,43/kg árið 1993, en þessþessi lækkun er að mestu leyti vegna lækkunar RMB, gjaldmiðilgjaldmiðils í Kína, sem hefur mesta vægið í meðalverðinu vegnar stærðar miðað við heildarframleiðslu.

Vatnakarpi er ekki veiddur í atvinnuskyni en hann er mjög vinsæll meðmeðal [[Stangveiði|stangveiðimanna]] í Evrópu og einnig eru vinsældir að aukast í Ameríku.

Talið er að framleiðsla á honumvatnakarpa sé nálægt því að vera á toppnumhámarki, að ekki sé grunvöllurgrundvöllur fyrir því að auka framleiðsluna. Vatnakarpi er og verður áfram mjög mikilvæg tegund þar sem hún er framleidd. Mikil hefð er fyrir því að borða vatnakarpa í [[Mið-Evrópa|Mið-Evrópu]] og þá sérstaklega um [[jól]]in. Árlega er inn/- og útflutningur á vatnakarpa innan Evrópu um 24 þúsund tonn (lifandi, eða ferskar og frosnar afurðir). Í öllum heiminum fyrir utan Evrópu er inn/- og útflutningur 39 þúsþúsund tonn af afurðum. Evrópa er þar af leiðandiþannig stærststærsta markaðssvæðið.