„Stjörnustríð“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Akigka færði Star Wars á Stjörnustríð yfir tilvísun: nota íslenskt heiti þar sem það er til
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Star Wars Logo.svg|thumb|Merki myndanna.]]
: ''Þessi grein fjallar um kvikmyndasyrpuna í heild. ''[[Stjörnustríð: Ný von]]'' fjallar um fyrstu myndina.''
'''Stjörnustríð''' er kvikmyndasyrpa sem upphaflega var sköpuð af bandaríska leikstjóranum [[George Lucas]]. Fyrsta myndin, sem hét einfaldlega ''[[Stjörnustríð: Ný von|Stjörnustríð]]'', var frumsýnd [[15. maí]] [[1977]] og naut mikilla vinsælda. Hún fékk síðar nafnið ''Ný von''. Á eftir henni komu tvær framhaldsmyndir, ''[[Stjörnustríð: Gagnárás keisaradæmisins|Gagnárás keisaradæmisins]]'' (1980) og ''[[Stjörnustríð: Jedinn snýr aftur|Jedinn snýr aftur]]'' (1983). Sextán árum síðar var gerð forsaga í þremur kvikmyndum, ''[[Stjörnustríð - Fyrsti hluti: Ógnvaldurinn]]'' (1999), ''[[Stjörnustríð - Annar hluti: Árás klónanna]]'' (2002) og ''[[Stjörnustríð - Þriðji hluti: Hefnd Sithsins]]'' (2005). Árið 2015 var fyrsta myndin í framhaldsþríleik frumsýnd; ''[[Stjörnustríð: Mátturinn vaknar]]''. Tvær kvikmyndir hafa verið gerðar sem falla utan við röðina: teiknimyndin ''[[Stjörnustríð: Klónastríðin]]'' (2008), og ''[[Stjörnustríð: Rogue One]]'' (2016). Mikið af bókum, myndasögum, tölvuleikjum og hreyfimyndum hefur verið gert, sem fellur allt undir [[Söguheimur Stjörnustríðs|söguheim Stjörnustríðs]].
 
== Stjörnustríðsheimurinn ==
'''Star Wars''' er almennt heiti yfir sex myndir eftir [[George Lucas]]. Fyrsta myndin, [[Star Wars: A New Hope|''Star Wars'']], kom út [[15. maí]] [[1977]], og fékk síðar nafnið ''Star Wars: A New Hope'' (ísl. ''Ný von'') og naut hún mikilla vinsælda. Á eftir henni komu tvær framhaldsmyndir, ''[[Star Wars: The Empire Strikes Back|The Empire Strikes Back]]'' (1980) og ''[[Return of the Jedi]]'' (1983). Sextán árum síðar var gerð forsaga í þremur myndum, ''[[Star Wars I: The Phantom Menace]]'' (1999), ''[[Star Wars II: Attack of the Clones]]'' (ísl. ''Árás Klónanna'', 2002) og ''[[Star Wars III: Revenge of the Sith]]'' (2005). Mikið af bókum, myndasögum, tölvuleikjum og hreyfimyndum hefur verið gert, sem flokkast allt undir svokallað [[Star Wars Expanded Universe]].
Stjörnustríðsmyndirnar gerast á fjarlægri vetrarbraut; allar Stjörnustríðsmyndirnar (og mest af öðrum Stjörnustríðsskáldskap) hefjast á setningunni „Endur fyrir löngu, í fjarlægri vetrarbraut“. Margar plánetur í þessari vetrarbraut eru undir stjórn [[Geimlýðveldið|Geimlýðveldisins]] sem síðar breyttist í Keisaradæmið.
 
Þeir öflugustu í ''Star Wars''Stjörnustríðsheiminum eru [[JediJediriddarar]] og [[Sith]]ar. Þeir hafa mesta valdið yfir [[Máttur (''Star Wars'')|mættinum]], og nota yfirleitt [[geislasverð]]. Máttur þessiMátturinn gefur handhafa sínum vald til þess að m.a. ýta og toga hlutumhluti án snertingar við þá; ''Jedi''Jediriddarar nota hann yfirleitt á góðan hátt og til að verja sig, en ''Sith''Sithar nota hann hinsvegaroft á verri hátt, t.d.til dæmis til að kyrkja fólk og gefasenda frá sér eldingar.
== ''Star Wars'' heimurinn ==
 
Jediar og Sithar eru mennskir í kvikmyndunum (í söguheiminum eru Sithar sérstök tegund), en aðrar tegundir söguheimsins eru meðal annars vákar, evokar, durar og huttar (t.d. hinn alræmdi [[Jabba Hutt]]), mandalorar, rodar og twi'lekar.
''Star Wars'' myndirnar gerast á vetrarbraut; allar ''Star Wars'' myndir (og langflestur annar ''Star Wars'' skáldskapur) byrja á setningunni "A long time ago in a galaxy far far away". Margar plánetur í þessari vetrarbraut eru í eign [[Galactic Republic]] (ísk. ''Vetrarbrautarlýðveldi''), sem varð síðar ''Galactic Empire''.
 
=== Söguþráður ===
Þeir öflugustu í ''Star Wars'' eru [[Jedi]] og [[Sith]]. Þeir hafa mesta valdið yfir [[Máttur (''Star Wars'')|mættinum]], og nota yfirleitt [[geislasverð]]. Máttur þessi gefur handhafa sínum vald til þess að m.a. ýta og toga hlutum án snertingar við þá; ''Jedi'' nota hann yfirleitt á góðan hátt og til að verja sig, en ''Sith'' nota hann hinsvegar á verri hátt, t.d. til að kyrkja og gefa frá sér eldingar.
''Star Wars''Forleikurinn, myndir I, II og III, fjalla um Anakin Skywalker sem [[Qui-GonnGon Jinn]] finnur sem ungan strák á plánetunni [[Tatooine]]; Qui-Gonn trúir að Anakin muni veita mættinum jafnvegi og hjálpar honum að flýja þrældóm. Jedi ráðið (''Jedi Council'')Jedaráðið spáir því að endalok lífslíf Anakins verði eyðilögðeyðilagt af ótta og hatri, en leyfir þó [[Obi-Wan Kenobi]], lærlingi Qui-GonnGon, að vernda og þjálfa Anakin, eftir að [[Darth Maul]] drepur Qui-GonnGon í enda ''Episodefyrstu I: Phantom of Menace''myndarinnar. Á sama tíma er plánetanverið að gera árás á plánetuna Naboo, stjórnaðundir afstjórn drottningunnidrottningarinnar Padmé Amidala, undir árás, og JediJedarnir eru beðnir að hjálpa viðum ástandiðliðsinni. ÁrásÁrásin þessier varhluti íaf raunleynilegri leyniáætlunáætlun Darth Sidious, til að Palpatine þingmaðurinn Palpatine (sem varer hann sjálfur) gætinái að yfirtekiðyfirtaka Kanslaraembætti ''Galatickanslara Republic''lýðveldisins. Myndir II og III fjalla um Anakin sem fellurdregst smám saman að illumyrku hlið máttarins. Í mynd II berst hann í Klónastríðunum, sem einslíka og fyrr vorueru hluti af áætlun PalpatinePalpatines, til að laða Anakin yfir að hinni illumyrku hlið máttarins. Anakin verður ástfanginn af Padmé, og þau giftast í leyni. Í mynd III dreymir Anakin draum þar sem hann sér Padmé deyja í barnsnauð. Hann leitar hjálpar og finnur Darth Sidious (Palpatine) í geislasverðsbardaga við [[Mace Windu]], þar sem hann drepur Windu og verður vinur Sidious. Anakin breytir svo nafni sínu í [[Darth Vader]] (ísl.sem hefur verið íslenskað sem ''Svarthöfði''„Svarthöfði“), Sidious sannfærir hann um að hann geti bjargað Padmé. EnÍ í endalok myndar III skersærir Obi-Wan Kenobi Anakin með geislasverði í bardaga; á sama tíma deyr Padmé við að fæða tvíburana Luke Skywalker og Leia Skywalker.
 
Mynd IV, ''Ný von'', hefst 19 árum seinna þar sem Svarthöfði er langt kominn við byggingu Helstirnisins, geimskips sem getur eyðilagt plánetu með einu öflugu geislaskoti. Geimskipinu er ætlað að útrýma bandalagi uppreisnarmanna sem varð til í andstöðu við keisaraveldið. Darth Vader hefur rænt Leiu Skywalker sem hefur stolið teikningum af Helstirninu. Áður nær hún að koma teikningunum undan með því að fela þær í vélmenninu R2D2 sem flýr til plánetunnar Tatooine ásamt vélmennatúlknum C3PO. Vélmennin komast í hendur Luke Skywalker sem með aðstoð Obi-Wan Kenobi og Han Solo bjargar Leiu úr klóm Svarthöfða og kemur teikningunum í hendur uppreisnarmanna. Í lok myndarinnar gera uppreisnarmenn árás á Helstirnið og Luke og R2D2 tekst að sprengja það í loft upp. Í mynd V eru uppreisnarmenn á flótta undan keisaraveldinu. Andi Obi-Wan sendir Luke til Jedimeistarans Yoda til að þjálfa sig í notkun máttarins. Á meðan eru Leia og Han svikin í hendur Svarthöfða í Skýjaborg Lando Kalrissian. Svarthöfði lætur hausaveiðarann Boba Fett fá Han, sem hefur verið frystur, svo hann geti selt hann í hendur Jabba Hutt á Tatooine. Luke berst við Svarthöfða sem segir honum að hann sé í raun faðir hans. Svarthöfði sker aðra höndina af Luke sem fellur niður en er bjargað af Leiu og Lando. Í mynd VI bjarga Leia og Luke síðan Han úr klóm Jabba. Keisaraveldið er þá langt komið með smíði nýs Helstirnis. Uppreisnarmennirnir hyggjast gera árás en fyrst verða Leia og Han að aftengja orkuskjöld sem umlykur það frá plánetunni Endor. Svarthöfði nær Luke á sitt vald og berst við hann fyrir framan keisarann. Á síðustu stundu snýst Svarthöfða hugur og hann drepur keisarann en særist við það til ólífis. Luke fer með lík föður síns til Endor þar sem hann fær bálför.
''Jedi'' og ''Sith'' eru frá sama mannlega kynþætti í myndunum (í eftirfarandi og stærri heiminum eru Sith sér kynþáttur), en aðrir kynþættir eru m.a. [[Wookiee]] (ísk. ''Vákar''), [[Ewok]], [[Duros]], [[Hutt]] (t.d. hinn alræmdi [[Jabba the Hutt]]), [[Mandalorian]], [[Rodian]], og [[Twi'lek]].
 
Síðasti þríleikurinn hefst 30 árum eftir lok sjöttu myndarinnar. Luke er horfinn og Frumreglan vinnur að því að endurreisa keisaradæmið. Sonur Leiu og Han, Kylo Ren, er í þjónustu Frumreglunnar þar sem hann gegnir svipuðu hlutverki og afi hans, Svarthöfði, hjá keisaraveldinu. Frumreglan er langt komin með smíði nýs Helstirnis. Skransafnarinn Ray slæst í för með fyrrum stormsveitarmanni Frumreglunnar, Finn, til að koma korti af staðsetningu Luke til uppreisnarmanna. Með aðstoð Han Solo og Chewbacca tekst þeim að sprengja Helstirnið. Í lok myndarinnar finnur Ray Luke á plánetunni Ahch-To.
== Myndir ==
 
== Kvikmyndir ==
=== Upprunalegu myndirnar ===
Upprunalegu ''Star Wars'' myndirnarStjörnustríðsmyndirnar eru sexþrjár talsins.; Sú fyrsta, [[Star Wars: A New Hope|''Star WarsStjörnustríð'']], kom út árið 1977. Árið 1981 var myndin endurútgefin sem ''StarStjörnustríð Wars- EpisodeFjórði IVhluti: A New Hopevon'', sem passar betur inn í nafnakerfi seinni myndanna. Önnur myndin, [[The''Gagnárás Empire Strikes Back]]keisaradæmisins'', kom út árið 1980. Árið 1983 kom þriðja myndin, [[Return''Jedinn ofsnýr the Jedi]]aftur'', út. Aðalpersónan í þessum þremur myndum var [[Luke Skywalker]], leikinn af [[Mark Hammill]]. Aðrar persónur voru m.a.meðal annars [[Han Solo]], leikinn af [[Harrison Ford]], [[PrincessLeia Leia]]prinsessa, leikin af [[Carrie Fisher]] og Svarthöfði, leikinn af [[SvarthöfðiDavid Prowse]] (Darth Vader).
 
Árið 1997 kom út sérstök safnaraútgáfa á VHS með fyrstu þremur myndunum (IV, V og VI). Þar var búið að bæta myndgæðin með tölvutækni, t.d. voru dýrin þrívíddarmódel í staðinnn fyrir leikbrúður. Einnig voru ný atriði, og auk þess aukaefni með viðtölum og stuttmyndum um tæknileg atriði, eins og að yfirborð ''Death Star'' hafi verið búið til úr borðtennisborðum og handahófsvöldu dóti. Svo kom myndin ''[[Star Wars: The Clone Wars]]'' árið 2008.
 
Árin 1999-2005 komu þrjár ''Star Wars'' myndir út. Þær mynduðu saman forsögu hinna myndanna þriggja. Þessar myndir eru ''Star Wars I: The Phantom Menace'' (1999), ''Star Wars II: Attack of the Clones'' (2002) og ''Star Wars III: Revenge of the Sith'' (2005).
 
Árið [[2012]] keypti [[Disney]] LucasArts, af [[George Lucas]], höfundi ''Star Wars''. Áætlað er að mynd númer sjö komi út árið 2015.
 
Árið 1997 kom út sérstök safnaraútgáfa á [[VHS]] með fyrstu þremur myndunum (IV, V og VI). Þar var búið að bæta myndgæðin með tölvutækni, t.d.til dæmis voru dýrinnotuð þrívíddarmódel í staðinnnstaðinn fyrir leikbrúður. EinnigAtriðum voruvar líka atriði,bætt við og auk þess fylgdi aukaefni með viðtölum og stuttmyndum um tæknileg atriði, eins og að yfirborð ''Death Star''Helstirnisins hafi verið búið til úr borðtennisborðum og handahófsvöldu dóti. Svovöldu komaf myndinhandahófi. ''[[Star Wars: The Clone Wars]]'' árið 2008.
Tónlistin í myndunum er mjög fræg, en hún er eftir [[John Williams]].
 
Árin 1999-2005 komu þrjár ''Starnýjar Wars'' myndirStjörnustríðsmyndir út. Þær mynduðu samanmynda forsögu hinna myndanna þriggja. Þessar myndir eru ''StarStjörnustríð Wars- IFyrsti hluti: The Phantom MenaceÓgnvaldurinn'' (1999), ''StarStjörnustríð Wars- IIAnnar hluti: AttackÁrás of the Clonesklónanna'' (2002) og ''StarStjörnustríð Wars- IIIÞriðji hluti: Revenge of theHefnd SithSithsins'' (2005).
=== Söguþráður ===
 
Árið [[2012]] keypti [[Disney Corporation]] framleiðslufyrirtækið [[LucasArts]] af George Lucas. Ákveðið var að gera þrjár framhaldsmyndir (VII, VIII og IX). Sú fyrsta, ''Stjörnustríð: Mátturinn vaknar'', var frumsýnd árið 2015 og sú næsta verður frumsýnd í desember 2017. Árið 2016 kom út aukamynd (utan við aðalkvikmyndaröðina); ''Stjörnustríð: Rogue One'', sem fjallar um það þegar uppreisnarmenn stela teikningum Keisaraveldisins af Helstirninu.
''Star Wars'' myndir I, II og III fjalla um Anakin Skywalker sem [[Qui-Gonn Jinn]] finnur sem ungan strák á plánetunni [[Tatooine]]; Qui-Gonn trúir að Anakin muni veita mættinum jafnvegi og hjálpar honum að flýja þrældóm. Jedi ráðið (''Jedi Council'') spáir því að endalok lífs Anakins verði eyðilögð af ótta og hatri, en leyfir þó [[Obi-Wan Kenobi]], lærlingi Qui-Gonn, að vernda og þjálfa Anakin, eftir að [[Darth Maul]] drepur Qui-Gonn í enda ''Episode I: Phantom of Menace''. Á sama tíma er plánetan Naboo, stjórnað af drottningunni Padmé Amidala, undir árás, og Jedi eru beðnir að hjálpa við ástandið. Árás þessi var í raun leyniáætlun Darth Sidious, til að Palpatine þingmaðurinn (sem var hann sjálfur) gæti yfirtekið Kanslara ''Galatic Republic''. Myndir II og III fjalla um Anakin sem fellur smám saman að illu hlið máttarins. Í mynd II berst hann í Klónastríðunum, sem eins og fyrr voru hluti af áætlun Palpatine, til að laða Anakin að hinni illu hlið máttarins. Anakin verður ástfanginn af Padmé, og þau giftast í leyni. Í mynd III dreymir Anakin draum þar sem hann sér Padmé deyja í barnsnauð. Hann leitar hjálpar og finnur Darth Sidious (Palpatine) í geislasverðsbardaga við [[Mace Windu]], þar sem hann drepur Windu og verður vinur Sidious. Anakin breytir svo nafni sínu í [[Darth Vader]] (ísl. ''Svarthöfði''), Sidious sannfærir hann um að hann geti bjargað Padmé. En í enda myndar III sker Obi-Wan Kenobi Anakin með geislasverði í bardaga; á sama tíma deyr Padmé við að fæða Luke Skywalker og Leia Skywalker.
 
Tónlistin í myndunum er mjög fræg, en hún er eftir [[John Williams]].
Mynd IV, [[A New Hope]], byrjar 19 árum seinna þar sem Darth Vader er langt kominn í byggingu ''Death Star'', geimskip sem getur eyðilagt plánetu með einu öflugu geislaskoti. Þetta geimskip myndi svo útrýma ''Rebel Alliance'', sem var skapað í andstöðu við ''Galatic Empire''. Darth Vader hefur rænt Leia Skywalker, sem hefur stolið leyniáætlum árásarinnar keisara Palpatine.
 
=== ''Clone WarsKlónastríðin'' ===
Árið 2008 kom út teiknimyndin ''Star WarsStjörnustríð: The Clone WarsKlónastríðin''. Einnig eru til samnefndir þættirteiknimyndaþættir frá 2003 og 2008.
=== Aðrar myndir ===
Nokkrar aðrar ''Star Wars'' myndirStjörnustríðsmyndir myndir hafa komið út. Þar má nefna ''[[The Star Wars Holiday Special]]'', tveggja tíma jólamynd sem var aðeins sýnd einu sinni í sjónvarpi og aldrei gefin út. Myndin fékk afar slæma dóma hjá gagnrýnendum og öðrum aðdáendum ''Star Wars''myndanna. Einnig hafa komið út myndirnar ''Caravan of Courage: An Ewok Adventure'' (1984), ''Ewoks: The Battle for Endor'' (1985), ''The Great Heep'' (1986) og ''Lego Star Wars: The Quest for R2-D2'' (2009).
 
== Tölvuleikir ==
Fjöldamargir ''Star Wars'' tölvuleikirStjörunstríðstölvuleikir hafa verið gefnir út í gegnum tíðina. Sá fyrsti, ''The Empire Strikes Back'', kom út árið 1982 fyrir [[Atari 2600]] -leikjatölvuna,. og síðanSíðan þá hafa rúmlega 100 ''Star Wars'' tölvuleikir verið gefnir út. Má þar nefna ''The Old Republic'' -seríuna, ''Jedi Knight'' -seríuna og ''The Force Unleashed'' -seríuna.
 
[[Flokkur:Stjörnustríð]]