„Þorskastríðin“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Grindverk (spjall | framlög)
m Minni háttar lagfæringar á stafsetningu.
Lína 31:
 
== Fyrsta þorskastríðið (1958–1961) ==
Þann [[24. maí]] [[1958]] tilkynnti [[Lúðvík Jósepsson]], [[sjávarútvegsráðherra]] að landhelgin kringum Ísland skyldi færð út í 12 sjómílur. Bretar mótmæltu þessari ákvörðun mjög og sendu [[herskip]] á Íslandsmið. Þar á meðal [[freigáta|freigátuna]] ''HMS Russel'' en skipherra freigátunnar hafði sig mjög í frammi og sakaði meðal annars skipherra [[varðskip]]sins [[Ægir (skip)|Ægis]] um að hafa reynt að sigla freigátuna í kaf. Mótmæli vegna yfirgangs Breta voru haldin í [[Reykjavík]], en deilunni lauk með samningi milli Íslendinga og Breta árið [[1961]]. En þetta reyndist bara veraaðeins skammgóður vermir áí deilu þjóðanna.
 
== Annað þorskastríðið (1972–1973) ==
[[Mynd:Klippuemployment.png|thumb|200px|left|Myndin sýnir hverning togvíraklippunum var beitt.]]
Þann [[15. febrúar]] [[1972]] ákvað ríkisstjórn Íslands að færa út landhelginafiskveiðilögsöguna enn frekar og í þetta skiptið út í 50 sjómílur. Ekki stóð á viðbrögðum Breta og voru herskip og dráttarbátar send á Íslandsmið til verndar breskum togurum. Átökin versnuðu stöðugt og reyndu bresku [[dráttarbátur|dráttarbátarnir]] einatt ásiglingar á íslensku varðskipin en gekk það misjafnlega þar eð varðskipin voru ganghraðari og liprari. Þann 5. september 1972 voruvar [[togvíraklippur|togvíraklippunum]] beitt í fyrsta skipti og var það Ægir sem halaklipptiklippti á togvíra breska [[síðutogari|síðutogarann]] ''Peter Scott''. Eftir hörð átöklokum var samið um [[vopnahlé]] þann 13. nóvember árið 1973. En það stóð stutt. Eina dauðsfallið sem varð í þorskastríðunum átti sér stað í þessari deilu þ. 29. ágúst 1973 en þá lést vélstjóri á varðskipinu Ægi er hann fékk raflost við viðgerðir eftir ásiglingu bresku freigátunnar Apollo.<ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=264803&pageId=3734810&lang=is&q=Dau%F0sfall</ref>
 
== Þriðja þorskastríðið (1975–1976) ==
[[Mynd:Scylla_-_Odinn_scrap.jpg|thumb|right|Árekstur milli varðskipsins ''[[Óðinn (varðskip)|Óðins]]'' og freigátu breska sjóhersins HMS ''[[Scylla]]'' 23 febrúar 1976]]
Íslenska ríkisstjórnin ákvað á fundi sínumlandhelginfiskveiðilögsagan skyldi færð út enn frekar og í þetta skipti í 200 sjómílur. Og þannÞann 15. október 1975 tóku nýju lögin gildi. Bretar mótmæltu að venju hástöfum og neituðu að samþykkja útfærsluna og þann 16. nóvember 1975, aðeins sólarhring eftir að lögin tóku gildi, varð breski togarinn ''Primella'' frá [[Hull]] fyrirað sjá á eftir veiðarfærum sínum sökkva í togvíraklippunumhafið. Deilurnar voru nú komnar á háskalegaháskalegri braut og aftur beittu Bretar bæði dráttarbátum og freigátum til ásiglinga áfreista þess að hindra íslensku varðskipin sem aftur á móti voru óþreytandi við að klippa aftan úr bresku togurunum. Íslendingar tóku til þess ráðs að breyta skuttogaranum Baldri EA 124 í varðskip og reyndist hann betri en enginn því hvorki meira né minna en þrjár breskar freigátur þurftu, áður en yfir lauk, að sigla til Bretlands til viðgerða eftir árekstur við Baldur.<ref>http://skemman.is/stream/get/1946/21216/49043/1/St%C3%A1l_%C3%AD_st%C3%A1l.pdf</ref> íslendingarDeilan harðnaði enn frekar og Íslendingar slitu stjórnmálatengslum við Bretland í febrúar 1976 og hótuðu því að ganga úr [[NATO]]. Eitt alvarlegasta atvikið í deilunni átti sér stað þann [[6. maí]] er freigátan Falmouth sigldi á varðskipið Tý og munaði aðeins hársbreidd að ekki yrði mannskaði. Bretar og Íslendingar funduðu í [[Ósló]] þann [[23. maí]] árið [[1976]] náðustog loksnáðu samningar ogsemja laukþann þarfyrsta með[[júní]] þorskastríðinuog ílauk júníþar samameð árþorskastríðunum.
 
== Tengill ==