„Dósakirkjan“: Munur á milli breytinga

Fyrstu innflytjendurnir frá Úkraínu komu til [[Kanada]] [[1891]], flestir frá héruðum í [[Austurrísk-ungverska keisaradæmið|Austurrísk-ungverska keisaradæminu]], [[Búkóvína|Búkóvínu]] og [[Galisía (Austur-Evrópa)|Galisíu]]. Þeir sem komu frá Búkóvínu voru í [[rétttrúnaðarkirkjan|rétttrúnaðarkirkjunni]] en þeir sem komu frá Galisíu voru í [[kaþólsku austurkirkjan|kaþólsku austurkirkjunni]]. Í hvorugum hópnum var fólk vant [[býsanskur siður|býsönskum sið]]. Um 1903 var voru komnir það margir innflytjendur frá Úkraínu til vesturhluta Kanada að það var farið að huga að trúarleiðtoga, stjórnmálmönnum og skólamönnum til að sjá um menntun fólksins.

[[File:Cyril Genik.jpg|thumb|upright|[[Cyril Genik]] (1857–1925)]]

Aðalmaðurinn í hópi innflytjendanna frá Úkraínu var á þessum tíma [[Cyril Genik]] (1857-1925). Hann kom frá Galisíu, hafði útskrifast frá [[Akademíski menntaskólinn í Lviv|Akademíska menntaskólanum]] í [[Lviv]] og stundað laganám stuttan tíma í [[Chernivtsi-háskóli|Chernivtsi-háskóla]].<ref name="Martynowych, Orest T 1924. page 170">Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 170.</ref> Genik var vinur úkraínska rithöfundarins [[Ivan Franko]] sem skrifaði Лис Микита („refurinn Mykyta“) og var tilnefndur til [[Nóbelsverðlaun í bókmenntum|Nóbelsverðlaunanna í bókmenntum]]. Beitt ádeila Ivan Franko á klerkastéttina og sósíalískar skoðanir voru sennilega samhljóða hugmyndum Geniks sem var góðvinur skáldsins og svaramaður í brúðkaupi hans. Frelsun almennings undan valdi klerkastéttarinnar, ásamt hugmyndum um breytta skipan eignarhalds á landi, var að þeirra mati leiðin til að frelsa smábændur undan ægivaldi landeigenda sem aldrei komu á landareignina en héldu yfirráðunum með leynimakki klerkanna og annarra valdamikilla kirkjunnar manna. Þegar Genik kom til Kanada var hann fyrsti Úkraínumaðurinn sem kanadíska stjórnin réði til að vera umboðsmaður innflytjenda, finna þeim heimili og koma þeim þangað sem þeir áttu að setjast að. Náfrændi Geniks, Ivan Bodrug (1874-1952), og vinur Bodrugs, Negrich (1875-1946), komu einnig frá þorpinu Bereziv í héraðinu [[Kolomyia]] og voru barnakennarar í Galisíu. <ref name="Martynowych, Orest T 1924. page 170"/> Þessir þrír menn mynduðu kjarna menningarelítunnar í úkraínska samfélaginu í Kanada og voru þekktir sem þríeykið frá Beriziv (Березівська Трійця). Genik, sá elsti þeirra, var sá eini sem var giftur á þessum tíma. Kona hans var Pauline (fædd Tsurkowsky), vel menntuð prestsdóttir og áttu þau þrjá syni og þrjár dætur.<ref>Hryniuk, Stella. Dictionary of Canadian Biography Online, www.biographi.ca/EN/009004-119.01-e.php?id_nbr=8154</ref>

Annar lykilmaður í þeirri atburðarás sem leiddi til stofnunar Dósakirkjunnar var aðstoðarmaður Seraphims sem hét Makarii Marchenco. Marchenko var meðhjálpari eða forsöngvari, var vel kunnugur siðum og hefðum og aðstoðaði Seraphim við að veita kirkjulega þjónustu. Hann kom með Seraphim frá Bandaríkjunum. [[Adélard Langevin]] erkibiskup við [[Kirkja heilags Bónifasíusar|Kirkju heilags Bónifasíusar]], var höfuð biskupsdæmis [[rómversk-kaþólska|rómversk-kaþólsku kirkjunnar]] í Vestur-Kanada og hafði beint samband við [[Páfi|páfann]] í [[Vatíkanið|Róm]]. Hann var ósáttur við stofnun nýrrar kirkjudeildar og sagði að það væru nógu margir prestar í hans kirkju til að þjóna þeim Úkraínumönnum sem komnir voru.<ref>Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 184.</ref> Dr. William Patrick, skólastjóri [[Manitóbaháskóli|Manitoba College]] átti einnig þátt í stofnun Dósakirkjunnar en Manitoba College var skóli öldungakirkjunnar í [[Manitoba]], [[Kanadíski frjálslyndi flokkurinn|frjálslynda flokksins]] í Manitóba og trúboðs rússnesku rétttrúnaðarkirkjunnar.

 

Ef hægt er að segja að einstakur atburður hafi hrundið stofnun kirkjunnar af stað má segja að það hafi verið þegar [[Joseph Bernier]] sem sat á löggjafarþinginu í [[Manitóba]] lagði fram tillögu árið 1902 um að eignir grískra rúþena (Úkraínumenn voru líka kallaðir [[rúþenar]]) og stjórn kirkjustarfsins yrði fært til kaþólsku kirkjunnar.<ref>Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 189.</ref> Langevin erkibiskup tilkynnti opinberlega „...að rúþenasöfnuðurinn yrði að sanna að hann væri kaþólskur með því að afhenda [[Rómversk-kaþólska kirkjan|Rómarkirkjunni]] eignirnar, en mætti ekki gera eins og [[Mótmælendatrú|mótmælendur]] þar sem leikmenn stjórna kirkjustarfinu sjálfir án þess að þurfa að ræða við prestinn eða biskup.“<ref>Winnipeg Tribune 25 February 1903.</ref> Meirihluti úkraínska safnaðarins hafði sýnt áhuga á að taka þátt í safnaðarstarfi rússnesku rétttrúnaðarkirkjunnar. Á þessum tíma eyddi rússneska rétttrúnaðarkirkjan $100.000 á ári í trúboðsstarf í Norður-Ameríku.<ref name="ukr" /> Einnig hafði öldungakirkjan boðið ungum mönnum úr samfélagi Úkraínumanna að stunda nám við Manitoba College (sem í dag er [[Háskólinn í Winnipeg]]) þar sem var skipulagt sérstakt nám fyrir unga Úkraínumenn sem vildu verða kennarar (og seinna prestar óháðu [[gríska kirkjan|grísku kirkjunnar]]).<ref>Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, page 192</ref> Skólastjóri Manitoba College, Dr. King, var [[Þýska|þýskumælandi]] og gat því tekið viðtöl við þá Bodrug og Negrich sem vildu komast í skólann. Þeir urðu fyrstu úkraínsku námsmennirnir til að stunda háskólanám í Norður-Ameríku en á þessum tíma var Manitoba College hluti af Manitóbaháskóla.

Óviðeigandi framkoma og vandamál tengd áfengisneyslu<ref name="yere" /> urðu til þess að Seraphim missti traust þess fólks sem hafði beðið hann að koma til Winnipeg og við tók leikflétta til að losna við hann án þess að missa það sem hann hafði byggt upp. Seraphim fór til Sankti Pétursborgar til að reyna að fá viðurkenningu og meira fjármagn frá rússneska prestaþinginu til að reka serafímítakirkjuna. Á meðan hann var fjarverandi fóru Ivan Bodrug og Ivan Nerich, sem voru báðir nemendur í guðfræði við Manitoba Collage, ásamt prestum serafímítakirkjunnar og gerðu samning við mótmælendakirkjuna um fjármagn til handa kirkjunni á þeim forsendum að hún yrði gerð að öldungakirkju með tímanum. Seint um haustið 1904 kom Seraphim heim frá Rússlandi en hafði ekki náð neinu fjármagni.<ref>Bodrug, Ivan. ''Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913'', translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982, page 81</ref> Við heimkomuna uppgötvaði hann svikin og [[Bannfæring|bannfærði]] strax alla presta sem tóku þátt í uppreisninni. Hann lét birta myndir af þeim í öllum staðarblöðunum með nöfnum þeirra á brjóstkassanum eins og þeir væru glæpamenn.<ref name="winnipeg">Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg, page 229</ref> Hefnd hans varð skammvinn þegar hann fékk þau skilaboð að hann hefði sjálfur verið bannfærður af rússneska prestaþinginu: „... þegar prestaþingið bannfærði Seraphim og alla hans presta, yfirgaf hann Winnipeg og kom aldrei aftur“.<ref name=" Bodrug, Ivan. page xiii"/>

 

Í kjölfar þessara trúarlegu og félagslegu átaka varð til samfélag úkraínskra Kanadamanna. Ivan Bodrug, einn af byltingarmönnum í serafímítakirkjunni varð leiðtogi nýrrar sjálfstæðrar kirkju. Hann þótti góður leiðtogi að eðlisfari og predikaði evangelíska kristni vegna áhrifa frá mótmælendakirkjunni. Hann lést um 1950. Óháða kirkjan var á horni Pritchard Avenue og McGregor Street og þrátt fyrir að kirkjan sem fyrst var byggð og Seraphim notaði sem sína fyrstu kirkju hafi verið rifin, þá stendur enn sú sem næst var byggð þar af öldungakirkjusöfnuðinum, beint á móti [[Ukrainian Labour Temple]] í norðurhluta Winnipeg.<ref>Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, photograph 47.</ref>

 

Makarii Marchenko, sem var fylgismaður Seraphims, útnefndi sjálfan sig ekki aðeins sem biskup yfir serafímítakirkjunni heldur líka erki[[patríarki|patríarka]], erki[[páfi|páfa]], erki[[höfuðsmaður|höfuðsmann]] og erki[[fursti|fursta]]. Og til að eiga enga hættu á að missa völdin bannfærði hann bæði páfann í Róm og rússnesku prestastefnuna.<ref name=" Bodrug, Ivan. page xiii"/> Til eru skrár yfir ferðalög hans um sveitahéruðin þar sem hann predikaði yfir Úkraínumönnum sem þráðu mjög á þessum tíma, og allt fram undir 1940 að finna rætur sínar og upplifa austræna kirkjusiði.

 

<div class="references-small"><references/></div>