„Madagaskar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Sweepy (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
mEkkert breytingarágrip
Lína 5:
nafn_í_eignarfalli = Madagaskar |
kjörorð = ''Tanindrazana, Fahafahana, Fandrosoana'' ([[malagasíska]])<br />''Patrie, liberté, progrès'' ([[franska]])<br />Föðurland, frelsi, framfarir|
þjóðsöngur = ''[[Ry Tanindrazanay malala ô!]]''<br />Ó, vort elskaða föðurland|
staðsetningarkort = Location_Madagascar_AU_Africa.svg |
höfuðborg = [[Antananarívó]] |
Lína 11:
stjórnarfar = [[Lýðveldi]] |
titill_leiðtoga = [[forseti Madagaskar|forseti]]<br />[[forsætisráðherra Madagaskar|forsætisráðherra]] |
nöfn_leiðtoga = [[Hery Rajaonarimampianina]]<br />[[JeanOlivier RavelonarivoSolonandrasana]] |
staða = [[Sjálfstæði]] |
staða_athugasemd = frá [[Frakkland]]i |
atburður1 = Lýðveldi |
dagsetning1 = [[26. júní]] [[1960]] |
flatarmál = 587.295041 |
stærðarsæti = 4547 |
hlutfall_vatns = 0,009 |
mannfjöldasæti = 5352 |
fólksfjöldi = 2324.571430.713 325 |
mannfjöldaár = 20142016 |
íbúar_á_ferkílómetra = 3735 |
VLF_ár = 20112016 |
VLF_sæti = 121117 |
VLF = 2037,400491 |
VLF_á_mann = 9331.504 |
VLF_á_mann_sæti = 179 |
VÞL = {{hækkun}} 0.483510 |
VÞL_sæti = 151154 |
gjaldmiðill = [[malagasískur franki]] (MGA) |
tímabelti = [[EATAustur-Afríkutími|AAT]] ([[UTC]]+3) <small>(enginn sumartími)</small> |
tld = mg |
símakóði = 261 |
}}
'''Madagaskar''' ([[malagasíska]]: ''Madagasikara''), áður þekkt sem [[Malagasíulýðveldið]], er [[eyríki]] í [[Indlandshaf]]i undan austurströnd [[Afríka|Afríku]]. Ríkið nær yfir eyjuna Madagaskar, sem er [[Listi stærstu eyja heims|fjórða stærsta eyja heims]], og fjölda nærliggjandi eyja. Eyjan klofnaði frá [[Indlandsskagi|Indlandsskaga]] þegar risameginlandið [[Gondvana]] brotnaði upp. Eftir það þróuðust dýr og plöntur eyjarinnar í hlutfallslega mikilli einangrun. Vegna þessa er Madagaskar einn af þeim stöðum þar sem líffjölbreytni er mest í heiminum. Þar lifa fimm [[prósent]] allra plöntu- og dýrategunda [[jörðin|heimsins]] og 90% þeirra eru eingöngu til á Madagaskar. Meðal þess sem helst einkennir náttúru Madagaskar eru [[lemúrar]] og [[baobabtré]]. Fjölbreytt vistkerfi og líffræðileg fjölbreytni eyjarinnar er í hættu vegna sívaxandi mannfjölda og annarra breytinga í umhverfinu.
 
Elstu [[fornleifar]] sem benda til veru manna á Madagaskar eru frá 2000 f.Kr. [[Ástrónesar]] sigldu á [[flotbytna|flotbytnum]] frá [[Borneó]] til Madagaskar milli 350 f.Kr. og 550 e.Kr. og settust þar að. Um árið 1000 komu [[bantúmenn]] þangað yfir [[Mósambíksund]] og síðan fleiri hópar. Snemmasem áallir 19.lögðu öldsinn náðiskerf konungsríkitil [[Merínar|Merína]] á miðhálendimenningar Madagaskar að leggja alla eyjuna undir sig. [[Frakkland|FrakkarMalagasar]] lögðuskiptast þettaí ríki18 undirundirhópa sigen [[1897]].af Landiðþeim fékk sjálfstæði frá Frakklandi áriðeru [[1960Merínar]] á miðhálendinu fjölmennastir.
'''Madagaskar''' er [[eyríki]] í [[Indlandshaf]]i undan austurströnd [[Afríka|Afríku]]. Madagaskar er [[Listi stærstu eyja heims|fjórða stærsta eyja heims]] og þar lifa fimm [[prósent]] allra [[Planta|plöntu-]] og [[dýr]]ategunda [[jörðin|heimsins]]. 80% þeirra eru eingöngu til á Madagaskar. Meðal þess sem helst einkennir [[eyja|eyjuna]] eru [[lemúrar]] og [[baobabtré]].
 
Þar til seint á 18. öld skiptust yfirráð yfir eyjunni milli margra ættbálka. Snemma á 19. öld náði konungsríki Merína að leggja alla eyjuna undir sig og stofna [[Konungsríkið Madagaskar]]. [[Frakkland|Frakkar]] lögðu þetta ríki undir sig [[1897]] og gerðu það að nýlendu innan [[Frakkaveldi]]s. Landið fékk sjálfstæði frá Frakklandi árið [[1960]]. Tímabilið eftir sjálfstæði skiptist í fjögur lýðveldi eftir fjórum stjórnarskrám að franskri hefð. Frá 1992 hefur landið verið stjórnarskrárbundið lýðveldi með Antanarívó sem höfuðborg. [[Stjórnarkreppan á Madagaskar 2009|Stjórnarkreppa]] kom upp árið 2009 og [[Marc Ravalomanana]] var neyddur til að segja af sér. Lýðræðisleg stjórn tók aftur við 2014 þegar [[Hery Rajaonarimampianina]] var skipaður forseti í kjölfar frjálsra kosninga.
[[Ástrónesar]] sigldu á flotbytnum frá [[Borneó]] til Madagaskar milli 350 f.Kr. og 550 e.Kr. og settust þar að. Um árið 1000 komu [[bantúmenn]] þangað yfir [[Mósambíksund]] og síðan fleiri hópar. Snemma á 19. öld náði konungsríki [[Merínar|Merína]] á miðhálendi Madagaskar að leggja alla eyjuna undir sig. [[Frakkland|Frakkar]] lögðu þetta ríki undir sig [[1897]]. Landið fékk sjálfstæði frá Frakklandi árið [[1960]].
 
Íbúar Madagaskar erutilheyrir yfirhópi 20[[minnst milljónirþróuð ogríki|minnst 90%þróaðra þeirraríkja]] lifaheims. á[[Malagasíska]] minnaog en[[franska]] tveimureru dollurumbæði áopinber dagtungumál landsins. Flestir íbúar aðhyllast hefðbundin trúarbrögð, [[kristni]] eða blöndu af þessu tvennu. Helstu undirstöður efnahagslífsins eru [[landbúnaður]] og [[ferðaþjónusta]]. enMadagaskar landiðer ámikilvægur mikið afútflytjandi [[málmgrýtivanilla|vanillu]] og [[olíulindnegull|neguls]]ir. semAukin hafinfjárfesting erí vinnslamenntun, áheilbrigðisþjónustu og einkaframtaki hafa verið lykilþættir í þróunaráætlun Madagaskar. Þetta hefur skapað vöxt en vegna misskiptingar hefur vaxandi órói fylgt kostnaðarhækkunum og versnandi stöðu fátækustu hópanna og hluta millistéttarinnar. Madagaskar er mikilvæguraðili útflytjandi [[vanillaSameinuðu þjóðirnar|vanilluSameinuðu þjóðunum]], [[Samtök frönskumælandi ríkja|Samtökum frönskumælandi ríkja]] og [[negullÞróunarbandalag sunnanverðrar Afríku|negulsÞróunarbandalagi sunnanverðrar Afríku]].
 
== Tenglar ==