„Óðinn“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 212.30.232.112 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Sweepy
Ekkert breytingarágrip
Lína 26:
{{Norræn goðafræði}}
:''Þessi grein fjallar um goðið Óðin. Fyrir aðrar merkingar orðsins má sjá [[Óðinn (aðgreningarsíða)|aðgreiningarsíðuna]].''
'''Óðinn''' ([[norræna]]: ''Óðinn'') er æðstur [[guð]]a í [[norræn goðafræði|norrænni]] og [[germönsk goðafræði|germanskri goðafræði]], þar sem hann er guð [[viska|visku]], [[herkænska|herkænsku]], [[stríð]]s, [[galdur|galdra]], [[sigur]]s og [[skáldskapur|skáldskapar]]. Óðinn er andinn og lífskrafturinn í öllu sem hann skapaði. Með [[Vili|Víli]] og [[Vé]] skapaði hann himin, jörð, [[Askur og Embla|Ask og Emblu]]. Óðinn lærði [[rúnir]]nar þegar hann hékk og svelti sjálfan sig í níu nætur í [[Askur Yggdrasils|Aski Yggdrasils]], þá lærði hann líka [[Fimbulljóðin níu]].
 
Á jörðinni birtist Óðinn mönnum sem gamall eineygður förumaður í skikkju og með barðabreiðan hatt eða hettu og gengur þá undir mörgum nöfnum. Hann getur haft hamskipti hvenær sem er og sent anda sinn í fugls- eða dýrslíki erinda sinna og hann getur ferðast til dauðraheims ef honum hentar.
Lína 38:
== Börn og barnsmæður ==
Óðinn var, líkt og höfuðguð margra annarra goðafræða, duglegur við að eignast börn og það með mörgum mismunandi einstaklingum.
*''[[Frigg]]'' var eiginkona Óðins og með henni eignaðist hann tvo syni, ''[[Hermóður hinn hvati|Hermóð hinn hvata]]'' og ''[[Baldur]]''.
* ''[[Skaði]]'' var seinni kona Óðins, hún var áður gift [[Njörður (norræn goðafræði)|Nirði í Nóatúnum]]. Þeirra sonur var Sæmingur.
*[[Jötunn|Jötunynjan]] ''Gríður'' átti með honum soninn ''[[Viðar]]'', sem er einn þeirra sem lifir af [[Ragnarök]] og hefnir föður síns í þeim.
*''[[Gunnlöð]]'', sem einnig er [[Jötunynja]], eignaðist með honum ''[[Bragi|Braga]]''. Samkvæmt Snorra-Eddu virðist sem Óðinn hafi tælt hana til að sofa hjá sér í þrjár nætur fyrir þrjá sopa af [[Skáldskaparmjöður|skáldskaparmiðinum]]. [[Hávamál]] sýna þetta þó öðruvísi, og segja alla þátttakendur hafa verið sátta.
*Með ''[[Jörð (gyðja)|Jörðu]]'' eignaðist Óðinn einn sinn frægasta son, það er ''[[Þór]]''.
*Hin mannlega ''[[Rind]]'' var, óviljug, móðir ''[[Váli|Vála]]'' sem drap Höð fyrir drápið á bróður þeirra beggja.
Lína 47:
== Nafnsifjar ==
[[Mynd:Odin riding Sleipnir.jpg|thumb|150px|left|Óðinn ríður [[Sleipnir|Sleipni]]]]
[[Nafn]] hans samanstendur af [[liður (málfræði)|liðunum]] óð og inn. Óð merkir [[vit]] og [[sál]], jafnvel [[orka]] og [[lífskraftur]] en -inn merkir dróttinn í þessu tilfelli og merkir Óðinn því dróttinn lífskraftsins. Hann kallar sig mörgum öðrum nöfnum, svo sem Alföður, Valföður, Bölverkur, Síðhöttur, Vegtamur, Grímnir og Herjafaðir.
 
== Æsir eignast skáldamjöðinn ==
Þegar [[æsir]] og [[vanir]] sömdu frið spýttu þeir allir hráka sínum í ker og sköpuðu þannig spakvitran jötun, [[Kvasir]] að nafni. Síðar drápu tveir dvergar Kvasi, blönduðu blóði hans saman við hunang og bjuggu þannig til skáldamjöðinn sem fyllti þrjú stór keröld. Jötunninn [[Suttungur]] rændi af þeim miðinum og faldi hann í fjalli einu. Óðinn fór þangað til að reyna að ná miðinum og skreið inn í fjallið í ormslíki. Þar lá hann í þrjár nætur með dóttur Suttungs sem gætti mjaðarins og fékk hana til að gefa sér þrjá sopa af miðinum. Í hverjum sopa tæmdi hann eitt kerjanna. Hann flaug svo í arnarlíki heim í [[Ásgarður|Ásgarð]] og spýtti þar miðinum í ker. Þannig eignuðust goðin [[Skáldskaparmjöður|skáldskaparmjöðinn]].
 
Á leið sinni til Ásgarðs var Óðinn eltur og náðist næstum því. Lét hann þá spýju ganga aftur af sér til að létta á sér á fluginu og dugði það honum til að sleppa inn í Ásgarð áður en hann væri gripinn. Við þetta er kennt að kalla leirburð (það sem er illa kveðið) ''aftur af Óðni''.