„Íslenska“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m smávægilegar leiðréttingar |
|||
Lína 65:
Íslenskt ritmál hefur lítið breyst síðan á [[11. öld]] með þeim afleiðingum að [[Íslendingar]] geta enn í dag — með nokkurri æfingu — lesið forn rit á borð við [[Landnáma|Landnámu]], [[Snorra-Edda|Snorra-Eddu]] og [[Íslendingasögur]]nar. Samræmd stafsetning, og þó einkum nútímastafsetning, auðveldar lesturinn þó mikið, auk þess sem orðaforði þessara rita er heldur takmarkaður. Meiri breytingar hafa orðið á framburði, en minni breytingar hafa orðið á [[málfræði]].
Helstu breytingar á framburði í miðíslensku voru meðal annars aukin notkun samhljóðaruna. Eftir [[1300]] var ''u'' skotið inn á undan ''-r''-endingum (samanber ''maðr'' <span>→ </span>''maður'') í auknum mæli. Svo
Breytingar á málfræði voru minni en samt markverð. [[tvítala|Tvítalan]] hvarf úr málinu, sem tíðkaðist í fyrstu og annarri persónu persónufornafna, og varð [[fleirtala|fleirtala.]] Svo varð fleirtalan hátíðlegt mál, en [[þérun|þéranir]] tíðkast ekki enda eru ávörp tiltölulega óformleg í daglegum samskiptum.<ref name="isennfornogny" /> Nokkrar [[Sterk sögn|sterkar sagnir]] fengu veikar beygingar, samanber ''hratt'' <span class="">→</span><span> ''hrinti'', ''fól'' </span><span class="">→ ''faldi'', ''hjalp'' → ''hjálpaði'', en athygilsvert er að sterku beygingarnar eru enn notaðar í
Orðaforði íslenskunnar hefur breyst töluvert í gegnum söguna. F<span>jöldi </span>[[tökuorð]]a hefur<span> bæst við málið, en á stigi miðíslensku voru þau aðallega úr [[latína|latínu]] (samanber orð eins og ''biblía'', ''kirkja'' og ''prestur'').</span><ref name="uppruni2" /> Á [[12. öldin|12. öld]]in voru tekin upp ný dagaheiti (fyrir áhrif frá [[Jón Ögmundarson|Jóni Ögmundarsyni]] Hólabiskupi) ólíkt því sem var í öðrum germönskum málum. Heiðin heiti og heitin í dag eru tilgreind í töflunni til hægri.
| |||