„Hvalveiðar“: Munur á milli breytinga

Hvalir voru verðmætt veiðifang frá því að Ísland tók að byggjast. Framan af voru hvalveiðar Íslendinga tækifærisveiðar, fremur en atvinnuveiðar, og eru til fjölmargar heimildir um hvalreka í jarðsölubréfum sem og í máldögum kirkna og klaustra. Enda voru hvalreksvonir mikils metnar fyrr á öldum.<ref>Trausti Einarsson. (1987). ''Hvalveiðar við Ísland 1600-1939,'' bls''.'' 35-36.</ref> Lengst af voru það erlendar þjóðir sem veiddu hvali í atvinnuskyni við Íslandsstrendur. Fyrst voru það [[Baskar]] á [[17. öldin|17. öld]] og síðan Norðmenn 200 árum seinna. Íslendingar fóru hins vegar ekki að veiða hvali í atvinnuskyni fyrr en um miðbik 20. aldar.<ref>Gylfi Björn Helgason. (2015). ''Hvalveiðar Norðmanna við Vestfirði á 19. öld'', bls. 4.</ref>

Áður fyrr var talið að erlendir hvalveiðimenn höfðu ekki byggt landstöðvar á Íslandi og stundað þar lýsisbræðslu. Fornleifarannsóknir hafa þó sýnt að Baskar reistu að minnsta kosti þrjár slíkar á Vestfjörðum á 17. öld, það er á Kóngsey, [[Strákatangi|Strákatanga]] og Strákey.<ref>Ragnar Edvardsson. (2015). The Strákatangi Whaling Project in Strandasýsla: An Archaeological Site in the Westfjords. Í Xabier Irujo og Viola G. Miglio (ritstj.), ''Basque Whaling in Iceland in the XVII Century: Legal Organization, Cultural Exchange and Conflicts of the Basque Fisheries in the North Atlantic,'' bls. 325-328.</ref> Á árunum 2005-2010 fór fram fornleifauppgröftur á hvalstöðinni á Strákatanga og var þá meðal annars grafið upp leifar beykihúss (þar sem tunnur voru smíðaðar).<ref>Ragnar Edvardsson og Magnús Rafnsson. (2011). ''Hvalveiðar útlendinga á 17. öld: Fornleifarannsóknir á Strákatanga 2005-2010'', bls. 153-154.</ref> [[Neðansjávarfornleifafræði|Fornleifarannsókn neðansjávar]] sýndi að víkin austan megin á Strákatanga hafði verið hagstætt viðlegupláss fyrir skip og líklega hafahafi hvalveiðibátar legið þar í höfn.<ref>Ragnar Edvardsson og Magnús Rafnsson. (2011). ''Hvalveiðar útlendinga á 17. öld: Fornleifarannsóknir á Strákatanga 2005-2010'', bls. 160.</ref>