„Hertzsprung-Russell-línuritið“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Hertzsprung-Russel StarData.png|thumb|Dæmigert HR-línurit með ljósafli/birtustigi á móti hitastigi/litflokki stjarnanna. Skálínur tákna vaxandi massa sem hlutfall af massa sólu.]]
'''Hertzsprung-Russell-línuritið''', eða '''HR-línurit''', er [[dreifirit]] sem flokkar [[stjarna|stjörnur]] eftir [[sýndarbirta|sýndarbirtu]], hitastigi, ljósafli og lit. Að öllu jöfnu er „birtustig/ljósafl“ sett á y-ás þess „hitastig/litur“ á x-áss þess. Grafið kortleggur hverja stjörnu fyrir sig. Á grafinu er áberandi lina sem gengur þvert yfir það. Sú lína kallast „meginröð“ grafsins og eru langflestar stjörnur á þeirri línu, yfir 90%. Á meginröð dvelja stjörnur sem mest á æviskeiði sínu á meðan þær breyta vetni í helíum. [[Sólin]] okkar er á meginröð og kallast G2V-stjarna. HR-línuritið var búið til af Ejnar Hertzsprung og Henry Norris Russell árið [[1910]] og breytti miklu hvað varðaði sýn manna á æviskeið stjarna jafnt sem heimsmynd stjarneðlisfræðinnar.
Margar gerðir eru af HR-línuritinu. Enn eru ekki til skýrar reglur varðandi staðlað HR-línurit en líkt og áður hefur verið nefnt er viðurkendasti staðallinn að hitastig sé á x-ás þess og ljósafl á y-ás. Einnig eru tengsl á milli massa stjarna og staðsetningu þeirra á HR-línuritinu. Massi stjarna er oft settur upp sem hlutfall af massa sólar með skálínum á grafi.
| |||